ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
جۆره‌کانى فیتنه
1_ فیتنه‌ى ئافره‌ت، که‌ده‌بێته مایه‌ى وروژاندنى لایه‌نى زایه‌ندىو مرۆڤ له‌ڕێ لائه‌دات وتووشى هه‌ڵه‌ى ده‌کات، حه‌زره‌ت ()ده‌فه‌رموێت (ماتركت فتنة أضر على الرجال من النساء)/مسلم
٢_ فیتنه‌ى دونیا، بریق و باق وخۆشی دنیا فیتنه‌یه و مرۆڤ له‌خشته ده‌بات و به‌ره‌و ڕێى حه‌رام و کۆکردنه‌وه‌ى حه‌رامى ده‌بات و به‌جۆرێک سه‌رقاڵى ده‌کات خواى له‌بیر ده‌باته‌وه، بۆیه حه‌زره‌ت ص دوعاى ده‌کرد که‌خواله‌فیتنه‌ى دنیا بیپارێزێ (أعوذ بك من فتنة الدنيا … ) به‌ئێمه‌ش ده‌فه‌رموێت :( فأتقوا الدنيا واتقوا النساء ) ..
٣_ فیتنه‌ى مناڵ وسامان : (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ وَأَوْلَادِكُمْ عَدُوًّا لَّكُمْ فَاحْذَرُوهُمْ وَإِن تَعْفُوا وَتَصْفَحُوا وَتَغْفِرُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ * إِنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَاللَّهُ عِندَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ *فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِيعُوا وَأَنفِقُوا خَيْرًا لِّأَنفُسِكُمْ وَمَن يُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ] التغابن/14-16 .
واته: ئه‌ى ئه‌وانه‌ى باوه‌ڕتان هێناوه هه‌ندێک له هاوسه‌رانتان و منالآنتان دوژمنتانن، جا ئێوه‌ش ووریابن خۆتان بپارێزن لێیان، جائه‌گه‌ر چاوپۆشیان لێبکه‌ن و لێیان ببورن ئه‌وه چاک بزانن که‌خوا لێخۆشبووه و میهره‌بانه ..دڵنیابن که‌ماڵ وسامان و ڕۆڵه‌کانتان فیتنه‌و تاقیکردنه‌وه‌ن بۆتان، خواى گه‌وره پاداشتى گه‌وره‌ى داناوه بۆ ئه‌وانه‌ى که‌له فیتنه‌وتاقیکردنه‌وه دا سه‌رکه‌وتوو ده‌بن ..
که‌واته هه‌تا ده‌توانن پارێزکارو خواناس بن، گوێڕایه‌ڵ وفه‌رمانبه‌رداربن،خێر وچاکه‌ش بکه‌ن،ئه‌وانه‌هه‌مووىبۆخۆتان چاکه، جائه‌وه‌ى خۆى بپارێزى له‌چروکى ورژدى نه‌فسى خۆى، ئائه‌وانه هه‌رخۆیانن سه‌رفراز..پاره‌وماڵ فیتنه‌یه بۆیه حه‌زره‌ت ()ده‌فه‌رموێت [اللهم إني أعوذُ بك من شڕّ فتنة الغنى] هه‌ر چه‌ند نه‌بوونیش هه‌ر فیتنه‌یه [وأعوذبك من شرّ فتنة الفقر ] ..
٤_ فیتنه‌ى ئازارى دوژمنان :
[وَمِنَ النَّاسِ مَن يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذَا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذَابِ اللَّهِ وَلَئِن جَاء نَصْرٌ مِّن رَّبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمْ أَوَلَيْسَ اللَّهُ بِأَعْلَمَ بِمَا فِي صُدُوڕ الْعَالَمِينَ] العنکبوت/١٠
واته: هه‌ندێک له‌خه‌ڵکى هه‌ن که‌ده‌ڵێن : باوه‌ڕمان به‌خوا هێناوه، جاکاتێک یه‌کێک له‌وانه له‌پێناوى خوادا تووشى ئازارو ناخۆشی کرا به‌رگه‌ناگرێت وئارامی نیه و وا ده‌زانێت سزاو ئه‌شکه‌نجه‌ى خه‌ڵکى وه‌ک سزاى خوا وایه ، واته واز له دین دێنێت، ئینجا ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردگارت سه‌رکه‌وتنێکى به‌خشى، دووڕوه‌کان به‌گه‌رمی ده‌ڵێن: خۆئێمه‌ش بێ گومان له‌گه‌ڵتان بووین و هاوکارتان بووین، (بؤئةوةى بضنة ثيَشةوةو غةنيمةتيان دةست بكةويَت) ، مه‌گه‌ر خوا خۆى نازانێت چى له‌دڵى هه‌موو خه‌ڵکى جیهاندا هه‌یه؟! [وَلَيَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَلَيَعْلَمَنَّ الْمُنَافِقِينَ ] العنکبوت/١١، (سويَند بيَت خوا ئاطادارة بةوانةى باوةڕيان هيَناوة، هةروةها بةوانةش كةدووڕوون و ڕاست ناكةن) ..
بڕوادار ده‌بێت چاک بزانێ که‌دوژمنان کۆڵ ناده‌ن و واز ناهێنن له‌ئازاردانى خواناسان، چاره‌ش ته‌نها دامه‌زراوی و ئارام گرتنه[لَتُبْلَوُنَّ فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذىً كَثِيراً وَإِنْ تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُوڕ]آل عمران /١٨٦..
واته :سوێند بێت بێگومان تاقى ده‌کرێنه‌وه له‌ماڵ و دارایى ونه‌فسى خۆشتاندا، هه‌روه‌ها سوێند بێت له‌وانه‌ى په‌ڕاویان بۆ هاتووه له‌پێش خۆتاندا وله‌وانه که‌موشریکن ئازارێکى زۆر ده‌بیستن ، جا ئه‌گه‌ر ئارام بگرن و پارێزکار بن، به‌ڕاستى ئه‌وه له کاره په‌سه‌ند و گه‌وره‌کانه ..
ئه‌م ئه‌زیه‌ت و ئازاردانه ده‌گاته کوشتن [يَسْأَلونَكَ عَنِ الشَّهْڕ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ وَصَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ وَلا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّى يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا] البقره/٢١٧, واته: به‌رده‌وام دژتان ده‌جه‌نگن هه‌تا له‌دین وه‌رتانگێڕن ئه‌گه‌ر بۆیان بکرێت .جائه‌وه‌ى له دین وه‌رگه‌ڕێت کاره‌کانى پوچه‌ڵ ده‌بێته‌وه وبمرێت به‌کافرى ده‌مرێ و دۆزه‌خ جێیه‌تى [..وَمَن يَرْتَدِدْ مِنكُمْ عَن دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُوْلَـئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالآخِرَةِ وَأُوْلَـئِكَ أَصْحَابُ النَّاڕ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ] البقره /٢١٧..