ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
تیروانیتى رۆژئاوا ده‌رباره‌ى ئافره‌ت :.
دینه - هه‌ولێر
له کوَتایى ئه‌م باسه‌مه که باسمان کر د ئافره‌ت له ئیسلام دا له‌هه‌موو بوار و روانگه‌یه‌که‌وه وه چوَن بوو که چ گرینکیه‌کێ داوه له هه‌موو بواره‌کانى ژیانه لێره‌دا زور بوارى تریشمان هه‌یه که ئیسلام ریێ بۆ دانا به‌لام ئێمه له باسه‌که‌مان به کورتى باس کرد ئایا ئه‌مه ئه‌و ئیسلامه نیه‌که ب ئافره‌تى دا وه ...............
به پێویستم زانى که باسى رۆژئاواتان بۆ بکه‌م که زور جار ئاماژه به‌وه ده که‌ن که رۆژئاوا واواى بو ئافره‌ت کردوه مافى ته واوى داوه ئه‌مه خۆ له به‌چاومان ده که‌ن دوورن له راستى ئیستا ئا ئه‌م روژئاوه‌یه که داوا له که‌سانى بانکخواز ده‌که‌ن که بین دینى ئیسلام بلاوکه‌نه‌وه جونکه به رێژه یه‌کى زور کومه‌ڵگاى رۆژئاوا توشى داروخان بوونه...با حه‌قه‌تى له شته‌کان تیبگه ین ئه‌گه‌ر بێت و سه‌یرى کۆمه‌ڵگاى ئێمه‌و ئه‌وان بکه‌ین ده‌بینین له ئیسلام چ ریو شوێنێکى جوانى بۆ ئافره‌تانى داناوه به‌لام لاى وان وانیه ئازادى و حوریه‌تى ئافره‌ت به شتێکى تر سه‌یر ده که‌ن ؟ بزانه ئافره‌ت له ئیسلامدا تا ئه‌و کاته به‌ته‌مه‌نیش ده‌روات واته پیر یش ده‌بێت رێزو شکوى خوی هه‌یه به‌لام لاى وان ئاوانیه به ڵکو به‌پێچه‌وانه‌یه تاوه‌کو گه‌نجه وه کو کالایه‌ک سه‌یرى ده که‌ن که به کالاکانیان وه کوریکلامێک بو به‌کارى ده‌هێنن به‌لام کاتێک به ته‌مه‌نیش ده‌روات که‌س نیه ئاوریان لێ بداته‌وه به‌ڵکو هه‌رناشیان ناسنه‌وه ئایا ئافره‌تانى به‌رێز من به‌ئێوه ده‌ڵێم کامیان رێزى و حورمت و شکوى به ئافره‌ت داوه له‌کاتى فه‌تحى مه‌که‌که ئه‌و کاته له کاتێکى دژوار بوون به‌لام پێغه‌مبه‌رى خوا(صلى الله علية وسلم) عه‌بایه که‌ى خۆى راخست بۆ ئه‌م ئافره‌ته به ته‌مه‌نه‌پیره تا وه کو له‌سه‌رى دابنیشیت (عائيشة) دایکى ئیمانداران خودالیێ رازى بێت فه‌رمووی ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله علية وسلم ) ئه‌وه کێ یه؟ فه‌رمووى ئه‌مه ده‌سته خوشکى (خةديجة)یه ده‌بێَت رێزى لیێ بگرم ..خوداى گه‌وره ده فه‌رمووێت ((فأقم وجهك للذين حنيفا فطرت الله التى فطرالناس عليها لاتبديل لخلق الله ذلك الدين القيم ولكن أكثرالناس لايعلمون)) واته: ده‌جا رووى خۆت به پاکیی و چاکیی له‌گه‌ل ئایندا راست بکه , ئه‌و سروشته‌ى که خوا خه‌ڵکى له‌سه‌ر سروشتاندوه بێگومان دروستکراوى خوا گورانى بۆ نیه , ته‌نها ئه‌وه‌ش به‌رنامه‌ى راست و ته واوه , به‌لام زوربه‌ى خه‌ڵکى نازانن...... له سه‌ده‌ى نۆزده کۆنگره یه‌کى گه‌وره سازکرا له ولاتى (فةرةنسا) ده‌زانن بوَ چى بوو ئافره‌تانى به‌رێز بۆ ئه‌وه بوو که ئایا ئافره‌ت وه کو مروڤ سه‌یر بکریت یا خوت له‌کۆمه‌ڵکا هه‌ژمار بکرێت ... ئا ئه‌مه ئه‌وانن که ئێستا ده‌ڵێن ئازادى ئافره‌ت هه ر خوشیانن له ئافره‌تانیان زه‌وت کردوه .. له سالى ١٩٦٠ دا ژماره‌ى حاله‌تى ماره برین له کالیفورنیادا یه‌کسانه به حاله‌تى ته‌لاق به‌لام له سالى ١٩٧٥ گه‌یشته رێژه‌ى ٤٨% به‌رز بوویه وه وه به ژدارى کردنى ئافره‌تان بۆ بژیوى ژیان زور به‌رزبوویه وه تا وه‌کو گه‌یشته ٨٠%له ئه‌لمانیا له بورغالیا گه‌یشته ٧٤% له رۆمانیاگه‌یشته ٧٣% له‌مه‌جه‌ر گه‌یشته ٧٣%به‌لام له ئیسلام ئافره‌تانى ناچارنه کردوه که کاربکه‌ن به‌لام رێگاشى داوه له له جوارچیوه‌ى شه‌رعا بێت بزانن رۆژئاوا چوَن ئافره‌تانى ناچارکردوه له ولاتى (ضين و كوريا) دیارده‌ى لێک هه‌لوه‌س شانه‌وه‌ى خیزان ئه‌مه‌ش له به‌ر ئه‌وا دایک و منداڵ له شوێنک کارده که‌ن باوکیش له ولاتێکى تره‌وه کار ده کات له به‌ر ئه‌مه به ساڵ یه‌کترى ئه‌بینن ئه‌وه‌ش بۆ به‌رژه‌وه‌ند ى ژیان و ئابووریه‌وه واده زانن خویان بیانه‌وێ وابکه‌ن به ئاره‌زووى خۆیان ئا فره‌تیان بئ به‌ش کردوه له که‌سایه‌تى خۆی ,که‌ئه‌مه تاکه شتێکه که شایه‌نى رێزو ستایش بێت ,, ئه‌م ره‌وشته‌ش له‌به‌ر چاوه به شێوه‌یه‌کى به‌رده‌وام واى ڵێهاتووه زیاتر ئه‌م حاله‌ته ده‌ربکه‌وێت ئه‌گه‌رنا له‌کاتى هه‌ڵبژاردنى شا جواناندا یان له هه‌ندێک پیشه‌ى دیاریکراوى ئافره‌تدا وه‌کو ,,مودیلات ,, لهم حاله‌ته‌دا که‌سایه‌تێک له ئا فره تانیان زووت کردووه ئه‌وانن که ئافره تانیان کۆت وزینجر کردوه ئه‌مه‌ش هه‌موو له دوورى ئیسلام و به‌رنامه‌ى خوا و پێغه‌مبه‌ره خواى گه‌وره ده فه‌رمووێت [ولقد ذرأنا لجهنم كثيرا من الجن والانس لهم قلوب لا ينقهون بها ولهم أعين لا يبصرون بها ولهم ءاذان لا يسمعون بها أوليك كالا نعم بل هم أضل أوليك هم الغفلون[179]] واته بێگومان که‌سانێکى زۆرمان له‌جن و ئینسان بۆ دۆ زه‌خى ساز کردووه که دل ( عة قل ) یان هه‌نه به‌لام پێیان حالى نابن ,, وه چاویان هه‌ن به‌لام پێیان نابینن , وه گوێیان هه‌ن به‌لام پێیان نابیستن ,ئه‌وانه وه ک ئاژه‌ل وان بگره گومراتریشن هه‌ر ئه‌وانه‌ن بیئا گایان{ الاعراف 179.}.بزانن ئه وه‌یه بیردۆزو فه‌لسه‌فه‌ى وان که فکرو فه‌رهه‌نگى که هى ئیغریقى و رۆمانى و یۆنانى له له‌ناو خویان هه‌ڵکرتووه هه‌رخوشێان وایان له‌ئافره‌تان کردوه هه‌رخوشێان داواى ماف و حه‌قى ده‌که‌ن هه‌رئه‌وانن که جیاوازى ده‌خه‌نه نێوان پیاوان و ئا فره تان که ده‌ڵێن ئا فره‌ت حه‌ق خوراوه بزانه خواى گه وره ده فه‌رمووێت [يا يها الناس انا خلقنكم من من ذكروأنثى وجعلنكم شعوبا و قبا يل لتعارفوا ان أكرمكم عندالله أتقكم ان الله عليم خبير[13]]{ الحجرات 13} واته ئه‌ى خه‌ڵکینه بێگومان ئێمه هه مووتانمان له نێر و مییه‌ک دروستکردوه (كة باوكة ئادةم و دايكة حةواية)و کردوومانن به چه‌نده‌ها گه‌ڵ وتیره وهۆزى جۆراوجۆر , تا یه‌کترى بناسن وپه‌یوه‌ندیتان خۆش بێت به‌یه‌که‌وه ...به‌راستى به‌رێزترینیان لاى خوا ئه‌و که‌سانه‌یه که زۆرتر له خوا ترسه‌و فه‌رمانبه‌ردارى خوایه , بێگومان خوا زانا و ئاگایه به هه‌مووان ئه‌م ئایه‌ته بیرۆزه به‌س بێ بۆ ئه‌وان تاوه کو تێبگه‌ن له حه‌قیقه‌تى ئیسلام له شوێنێکى وه کو ولاته یه‌کگرتووه کانى ئه‌مه‌ریکا له به پیشکه‌وتن ناوى ده‌ر کردوه تاکۆتایى ساڵى په‌نجاکان ڕێژه‌ى ته‌لاق گه‌یشتۆته ٥٠ % له سه‌رژمیرى مه‌رکه‌زى (1/3) منداڵان بیبه‌شن له یه‌کێک له دایک یان باوکیان ئه‌وان بانگشه‌ى ئه‌وا ئه‌که‌ن ؟ که ئافره‌تان خویان ده‌رخه‌ن و بێ گویدان هیچ شتێک و یاخوت به بێ دیارى کردنى هیچ سنورێک خواى گه‌وره ده فه‌رمووێت ((وقرن فى بيوتكن ولا تبرجن تبرج الجهليه الاولى)) واته ئه‌ى هاوسه رانى پێغه‌مبه‌ر (صلى الله علية وسلم ) خۆتان به سه‌نگینى و سه‌لارى بسره‌ون .زینه‌ت و جوانى خۆتان ده‌رمه‌خه‌ن وه کو سه‌رده مى نه فامى ئیسلام جونى ئافره‌تانى لێ ئاگادارکرتۆته‌وه ئه‌وانیش چون ده‌ڵێن نه‌که‌ى کویبستى که‌سانى وابى که فکره‌کى رۆژئاواى هه‌یه که خوشى نازانى جى ده‌ڵێت .........مه‌به‌ستیشى چیه؟؟ ئه‌زانی ئیستا وا رۆژئاوا هه‌موو هه‌ولى خوى ئه‌دا به‌رنامه‌ى ئیسلام بینیته ناو کۆمه‌ڵگاى ژیان و خیزانى جونکه زانى به هیچ نه گه‌یشت کومه‌ڵگاکه‌ى توشى داروخان کرد ...من هه‌مووکات ئه‌م پرسیاره ئه‌که‌م بۆچى پاش ماوه‌ى رۆژئاوا کاریگه‌رى به‌سه‌ر مه‌وه بێت ؟بۆجى ؟ ئیمه کاریگه‌رنه‌خه‌ینه سه‌رئه‌وان بین سه‌یرى ئه‌م به‌رنامه‌یه بکه‌ن که به‌رنامه‌ى ئیسلامه ئه‌زانن ؟؟؟له‌سه‌رئافره‌تانیش بێویسته که ئه‌رکى سه‌رشانیان جێ به جێ بکه‌ن ......به گه‌یاندى په‌یامی خودا ئه‌زانى کاتێک پێغه‌مبه‌رى خوا (صلى الله علية وسلم ) له حه‌جى مالئاواى چى وت وه‌سیه‌تى چى بوو فه‌رمووى((أوصيكم بانساء خيرا)) بزانه وه‌سیتان ده که‌م که چاکه‌یان له‌گه‌ڵ بکه‌ن ئایا کوتاى به یامى بیغه‌مبه‌ر (صلى الله علية وسلم ) ئه‌وه بیت ئیتر ئێمه چیمان ئه‌وى ؟؟؟؟ ئه‌ى ئه‌وه ئیسلام نیه که هه‌موو حه‌قه‌کى به ئافره‌ت داوه هه‌زران درودو سلاو برژێ به سه‌ر گیانى پاکى بێغه‌مبه‌ر (صلى الله علية وسلم ) ئێمه‌ش له دوعا خیر بى به‌ش مه که‌ن ؟؟ أمین ٠