ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
سوننه‌ته‌کانى نوێژ :
نوسینى/ناصح ابراهیم سازانى
سوننه‌ته‌کانى نوێژ: بریتین له‌و گوفتارو کردارانه‌ى که چاکه بکرێن له نوێژدا, خاوه‌نه‌که‌ى پاداشتیان له‌سه‌ر وه‌رده‌گرێت, به‌لآم ئه‌گه‌ر به‌جێشى نه‌هێنان پێى گوناهبار نابێت., نوێژه‌که‌ى دروسته‌و به‌تاڵ نابێته‌وه.
١ـ ده‌ست به‌رزکردنه‌وه له کاتى (الله اكبر)ى نوێژ دابه‌ستندا تا نه‌رمایى گوێچکه‌کان, ناو له‌پ به‌ره‌و رووگه بێت:
سالم له باوکیه‌وه گێڕاویه‌وه فه‌رمووى: (رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا افْتَتَحَ الصَّلاَةَ رَفَعَ يَدَيْهِ حَتَّى يُحَاذِىَ مَنْكِبَيْهِ) . واته: پێغه‌مبه‌رى خوام صلى الله علیه وسلم بینى له کاتێ که نوێژى داده‌به‌ست ده‌ستى به‌رزکرده‌وه تا نه‌رمایى گوێچکه‌کانى.
٢ـ دانانى ده‌ستى راست له‌سه‌ر ده‌ستى چه‌پ له سه‌روى ناوکه‌وه: (وَضَعَ صلى الله عليه وسلم يَدَهُ الْيُمْنَى عَلَى الْيُسْرَى في الصّلاة) . واته: پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه وسلم له‌نوێژدا ده‌ستى راستى ده‌خسته سه‌ر پشتى ده‌ست و مه‌چه‌ک و باسکى ده‌ستى چه‌پی.
٣ـ خوێندنى ئه‌م زیکر و دوعایانه:
عائیشه ره‌زاى خواى لێ بێ فه‌رمووى: پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه وسلم له‌دواى نوێژ دابه‌ستن ئه‌م زیکر و دوعایانه‌ى ده‌خوێند:
* (سُبْحَانَكَ اللَّهُمَّ وَبِحَمْدِكَ وَتَبَارَكَ اسْمُكَ ، وَتَعَالَى جَدُّكَ وَلاَ إِلَهَ غَيْرُكَ) . واته: خوایه تۆ پاک و بێگه‌ردی سوپاس و ستایش شایسته‌ى تۆیه, ناوت پیرۆزه‌و خاوه‌نى به‌رزى و شکۆی, هیچ په‌رستراوێکى به‌هه‌ق نیه که شایسته‌ى په‌رستن بێت جگه له تۆ.
* (وَجَّهْتُ وَجهيَ لِلذّي فَطَرَ السَّمواتِ وَ الأرضَ حَنيفاً مُسليماً وَمَا أَنا مِنْ المُشْڕكينَ, إنَّ الصَلاتي وَنُسثكي وَمَحياىَ وَمماتي لِلَّه رَبِّ العالَمينَ لاشَريكَ لَهُ وَبِذلِكَ أُمِرتُ وَ أَنا مِنَ المُسلمينَ) .
* (اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِى وَبَيْنَ خَطَايَاىَ كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ الْمَشْڕقِ وَالْمَغْڕبِ, اللَّهُمَّ نَقِّنِى مِنَ الْخَطَايَا كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ, اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَاىَ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالْبَرَدِ)
واته: خوایه نێوان من و تاوانه‌کانم ئه‌وه‌نده‌ى نێوان رۆژهه‌لآت و رۆژئاوا دوور بخه‌ره‌وه, خوایه له تاوانه‌کانم پاکم بکه‌ره‌وه وه‌ک چۆن جل و به‌رگى سپى له چڵک و پیسى پاک ده‌بێته‌وه, خوایه تاوانه‌کانم بشۆره‌وه به‌ئاوو به‌فرو باران.
* عبداللهى کوڕی عومه‌ر ره‌زاى خوایان لێ بێ ده‌فه‌رموێت: جارێ ئێمه له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌رى خوادا صلى الله علیه وسلم نوێژمان ده‌کرد یه‌کێک له هاوه‌لآن به‌م زیکره ده‌ستى کرد به نوێژکردن: (اللَّهُ أَكْبَرُ كَبِيرًا وَالْحَمْدُ لِلَّهِ كَثِيرًا وَسُبْحَانَ اللَّهِ بُكْرَةً وَأَصِيلاً). پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه وسلم فه‌رمووى: (مَنِ الْقَائِلُ كَلِمَةَ كَذَا وَكَذَا؟). واته: کێ ئه‌م وته‌و ئه‌و وته‌یه‌ى خوێند؟ پیاوێک وتى: من ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا. ئه‌ویش فه‌رمووى: (عَجِبْتُ لَهَا فُتِحَتْ لَهَا أَبْوَابُ السَّمَاءِ). واته: جێى سه‌ر سوڕمانم بوو! هه‌موو ده‌رگاکانى ئاسمانى بۆ کرایه‌وه.
ئیبن عومه‌ر فه‌رمووى: له‌و کاته‌وه له پێغه‌مبه‌رم صلى الله علیه وسلم بیستووه ده‌یخوێنم و وازم لێ نه‌هێناوه .
٤ـ وتنى: (أعُوذُ بِاللّهِ مِنِ الشيطانِ الرجيمِ).
٥ـ وتنى: (آمين) له‌دواى خوێندنى سوره‌تى فاتیحه‌وه.
٦ـ خوێندنى قورئان له دواى سوره‌تى فاتیحه: له رکاتى یه‌که‌م و دووه‌مدا سوننه‌ته به یه‌کده‌نگى زانایان.
٧ـ وتنى (الله اكبر) له کاتى هه‌ستان و دانیشتنى نوێژه‌که‌دا.
٨- خوێندنى زیکرو دوعا له‌دواى هه‌ستانه‌وه له رکوع: (ربَّنا و لكَ الحمد حَمداً كَثيراً طيباً مُباركاً فيه) .
* (رَبَّنَا وَلَكَ الْحَمْدُ مِلْءَ السَّمَاوَاتِ، وَمِلْءَ الأَرْضِ، وَمِلْءَ مَا بَيْنَهُمَا، وَمِلْءَ مَا شِئْتَ مِنْ شَيْءٍ بَعْدُ) .
٩- له کاتى دانیشتنى ته‌حیاتى دووه‌مدا قاچى چه‌پ بۆ لاى راست له ژێر قاچى راسته‌وه ده‌رده‌کرێت, قاچى راست داده‌چه‌قێنرێت له‌سه‌ر په‌نجه‌کان به‌ره‌و رووگه, لاى چه‌پیش ده‌خرێته سه‌ر زه‌وى.
١٠- پارانه‌وه له دواى ته‌حیاتى دووه‌م:
* (اللّهُمَّ إني أَعوذُ بِكَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْڕ وَمِنْ فِتْنَةِ الْمَحْيَا وَالْمَمَاتِ وَمِنْ شَرِّ الْمَسِيحِ الدَّجَّالِ) . پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه وسلم هاوه‌لآنى فێرى ئه‌م دوعایه ده‌کرد هه‌ر وه‌ک چۆن فێرى سوره‌تێکى قورئانى ده‌کردن .
* (اللَّهُمَّ إني ظلَمتُ نَفسي ظلماً كَثيراً, و لايَغفِرُ الذنوبَ إلا أنتَ, فَاغفِر لي مَغفِرة من عِندِكَ, وارحمني إنَّكَ أَنتَ الغَفُرُ الرّحيم) .
* (اللَّهُمَّ رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّاڕ).
* (اللَّهُمَّ أَعِنّي علَى ذِكڕكَ وَ شُكڕكِ وَ حُسنِ عِبادَتِكَ) .
* پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه وسلم عائشه‌ى فێرى ئه‌م دوعایه کردووه: (اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ مِنَ الْخَيْڕ كُلِّهِ، عَاجِلِهِ وَآجِلِهِ، مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَمَا لَمْ أَعْلَمْ، وَأَعُوذُ بِكَ مِنَ الشَّرِّ كُلِّهِ، عَاجِلِهِ وَآجِلِهِ، مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَمَا لَمْ أَعْلَمْ..) . هه‌روه‌ها چه‌نده‌ها زیکر و دوعاى تریش که‌سوننه‌ته بخوێنرێن له نوێژدا..
١١ـ سلآودانه‌وه به لاى چه‌پدا: (السّلام عَلَيكُم وَرَحمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكاتُهُ).