ماڵپەری قورئانی پیرۆز

نوسینى/محمد زکى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
[عن عبدالله بن عباس رضى الله عنة عن النبى صلى الله علية وسلم قال من فسر القران براية فليتبو مقعدة من النار] واته‌  له‌ عبدالله کورى عه‌باسه‌وه‌ سه‌لامى خواى له‌سه‌ر بێت له‌ پێغه‌مبه‌ر ه‌وه‌ صلى الله علیه‌ وسلم فه‌رموویه‌تى هه‌رکه‌س قورئان به‌بۆچوونى خۆى لێکبداته‌وه‌ باشوێنى خۆى له‌ ئاگر دیارى بکات قورئانى پیرۆز هه‌ندێکى ئه‌وى تر ته‌فسیر ده‌کات ئه‌وه‌ى له‌ ئایه‌تێکدا به‌ کورتى باسکراوه‌ له‌چه‌ند ئایه‌تى تردا به‌درێژى باسى لێوه‌ کراوه‌ دواى ئه‌و  به‌ فه‌رموده‌ى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم قورئان ته‌فسیر ده‌کرێت دواتر به‌راو بۆچوونى هاوه‌ڵه‌ به‌رێزه‌کانى پێغه‌مبه‌ر زانایانى ته‌فسیر

له‌سه‌ر ئه‌و بنچینانه‌و رێزمانى عه‌ره‌بى که‌ قورئانى پێ هاتۆته‌ خوار ته‌فسیر ده‌که‌ن هه‌روه‌ها  شتێکیش که‌ خۆیان به‌ ته‌قواو بۆ خوا ژیانیان پێبه‌خشیون به‌ جوانترین شێوه‌ ته‌فسیرى قورئانى پیرۆزیان کردووه‌ به‌ڵام ته‌فسیرێک به‌مه‌به‌ستى چه‌سپاندنى مونکه‌رێک یان قه‌ده‌غه‌ کراوێک یان خۆلادان له‌ ئه‌نجامدانى فه‌رمانێک و کردن یان ووتن یان رۆیشتن بۆ حه‌رامێک که‌ ده‌قێکى روونى له‌سه‌ر هاتووه‌ یان ته‌نها بۆ ئه‌وه‌بێت که‌ ناوى بچێته‌ رێزى موفه‌سیرینه‌وه‌ بۆ ناوبانگ ده‌رکردن ئه‌وه‌یه‌ که‌ فه‌رمووده‌که‌ ئاگادارى و هۆشیارى ده‌رباره‌ى داوه‌ ئه‌بوبه‌کر ى صدیق ده‌فه‌رموێت چ زه‌وییه‌ک رامده‌گرێت یان چ ئاسمانێک سێبه‌رم بۆ ده‌کات ئه‌گه‌ر به‌ راوبۆچوونى خۆم قورئانم ته‌فسیر کرد ئه‌بو ده‌رداْ  ده‌فه‌رموێت که‌سێک زانا نییه‌ به‌ قورئان تا نه‌بینێ که‌ قورئان چه‌ند ته‌فسیرێکى هه‌یه‌ واته‌ زیاد له‌مانایه‌ک هه‌ڵده‌گرێت هه‌ر ئه‌وه‌ بوو پاڵى به‌ زانایانه‌وه‌نا چه‌ندین به‌رگ له‌ په‌رتووک ده‌ربکه‌ن که‌ هه‌ڵویسته‌ کردن و ته‌ئه‌مولاتى جوان و لایه‌نه‌کانى ته‌فسیرى قورئان له‌خۆ بگرێت وه‌کو ته‌فسیرى [طبرى,فى ظلال القران] چه‌ندین په‌رتوکى ته‌فسیرى تر هه‌یه‌ که‌ پشتیان پێ ده‌به‌سترێ هه‌روه‌ها ته‌فسیرى [طبرى, قرطبى,ابن كثير, الالوسى, القاسمى, البغوى,خازن,منار]ته‌فسیرى کورتکراوه‌ش وه‌کو [جلالين,بيضارى,نسفى,تسهيل,تةفسيرى ئاسان]