ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
چه‌ند ره‌وشت و هۆکارێک بۆ ئه‌وه‌ى خۆشه‌ویست بی لاى خێزانه‌که‌ت ......بۆ پیاوان
مه‌لامسلم مه‌لاصالح فریزى ـ هولێر
١- خێزانى خۆی لا گه‌وره‌و به‌ڕێز بێتو لاى خه‌ڵکى سه‌رزه‌نشتى نه‌کات.
٢- رێزى که‌سو کارى بگرێت هه‌روه‌کو پیاو خۆی حه‌زده‌کات که ئافره‌ته‌که‌ى رێز له‌که‌سو کارى ئه‌و بگرێت.
٣- چاوى له‌سه‌ر خێزانى خۆی بێتو چاو نه‌بڕێته ئافره‌تى تر.
٤- ماوه ماوه سه‌فه‌رو پیاسه‌ى له‌گه‌ڵ بکات.
٥- هه‌ر سه‌فه‌رو چونه بازاڕێکى کرد دیاریێکى له‌گه‌ڵ خۆی بۆ بهێنیته‌وه ئه‌گه‌ر بچوکو هه‌رزان به‌هاش بێت، چونکه نیشانه‌ى ئه‌وه‌یه که به‌رده‌وام ئه‌وى له‌بیره‌و له‌فه‌رموده‌ش دا هاتوه: (تهادوا تحابوا) واته: دیاری ببه‌خشن به‌یه‌کترى یه‌کتریتان لاخۆشه‌ویست ده‌بێت.
٦- گرنگى بدات به یادى له‌دایک بوونو رۆژى گواستنه‌وه‌ى له هه‌موو ساڵێکدا.
٧- له شتى قوڕسو گران یارمه‌تى بدات.
٨- به‌سه‌رى دا هه‌ربڵێ.
٩- هه‌ر خواردنێکى ئاماده‌کردو یا هه‌ر کارێکى نێو ماڵی راپه‌راند ئه‌وا ده‌ستخۆشی لێ بکات.
١٠- هاتنه ماڵه‌وه به سه‌لامکردنو زه‌رده‌خه‌نه‌وه بێت.
١١- شه‌و زوو بگه‌ڕێته‌وه ماڵ به‌بێ کاری نه‌ڕوات تا دره‌نگانێی شه‌و.
١٢- کارو کرده‌وانێکى وانه‌کات که دڵی خێزانه‌که‌ى له‌خۆی پیس بکاتو خۆی ناشیرین بکات!.
١٣- گرنگى دان به خاوێنىو پۆشته‌ییو خۆ بۆن خۆشکردنو رواڵه‌تى خۆی هه‌روه‌کو پیاو حه‌زده‌کات خێزانه‌که‌شی بۆ ئه‌و وابێت.
١٤- بێزار نه‌کردنى ئافره‌ت به سیرو پیاز .. مه‌گه‌ر به روخسه‌ت لێ وه‌رگرتنى نه‌بێت.
١٥- ره‌زیلو قرچۆک نه‌بێت، به‌ڵکو سه‌خىو چاوتێربێتو ببه‌خشێته‌وه به‌سه‌ری له‌وه‌ى که پێویستى پێیه‌تى له خواردنو شمه‌کو ناوماڵو...هتد. له‌شته زه‌روره‌کان به‌بێ ره‌زیلىو هه‌روه‌ها به‌بێ زێده‌ڕۆییو به‌قه‌د توانا.
١٦- کات ته‌رخان کات بۆ دانیشتن له‌گه‌ڵیو قسه کردنو گوێ لێ گرتنى (بةلاَم لة سنورى شةرع دةرنةضيَت، بؤ نمونة: غةيبةتء باسي خةلَك نةبيَت!).
١٧- دڵنه‌واییو دڵدانه‌وه‌ى له‌کاتى هه‌بوونى خه‌م، نه‌ک به‌جێی بێڵێت بۆ خه‌مو خه‌یاڵان.
١٨- پیاو ده‌م شڕو جوێن ده‌رو ده‌ست وه‌شێن نه‌بێت، هه‌روه‌ک له‌فه‌رمووده‌ش: نه‌هى له‌وانه کراوه‌و وه رێگریش له لێدانى ئافره‌ت به‌گشتیو لێدانى ده‌مو چاویشى به‌تایبه‌تى کراوه.
١٩- له‌کاتى توڕه‌بوون نابێت پیاو بڕواتو ماڵ جێبێڵێتو یا جێگاى خۆی جودا بکاته‌وه، ئه‌گه‌ر هه‌رکاتێکیش توڕه‌بوو ئه‌وه ته‌نها بۆی هه‌یه له‌سه‌ر جێگا پشتى خۆی تێ کا.
٢٠- خاڵێک له هه‌موو ئه‌و خاڵانه‌ى باسمان کرد گرنگ ترو، به‌ڵکو هه‌مووى دڵۆپێکى نێو ده‌ریاى ئه‌م خاڵه‌یه ئه‌ویش: چاک ره‌فتارى له‌گه‌ڵ خێزان، هه‌روه‌ک له فه‌رمووده زۆر گرنگى به‌م لایه‌نه دراوه‌و پێغه‌مبه‌رصلى الله علیه‌وسلم ده‌فه‌رموێ: ( خيركم خيركم لأهله، وأنا خيركم لأهلي ) چاکترینتان ئه‌وه‌یه که چاک بێت بۆ ماڵه‌وه‌ى وه منیش له‌هه‌مووتان چاکترم بۆ ماڵه‌وه‌م، هه‌روه‌ها ده‌فه‌رموێ: ( ألا واستوصوا بالنساء خيرا) ئاگاداربن فه‌رمانو ئامۆژگاریتان ده‌که‌م له‌گه‌ڵ ئافره‌تانتان باش بن، وه ده‌فه‌رموێ: (ما أكرمهن إلا كريم وما أهانهن إلاالئيم) ئه‌وه‌ى رێزیان لێ ده‌گرێت که‌سی رێز لێ گیراوه وه ئه‌وه‌یش ناحه‌قیو بێ ڕێزیان ده‌رحه‌ق بکات ئه‌وه که‌سی (نةفس نزمء خراثء) بێ ڕێزه، وه له‌م فه‌رمووده‌ش پیاوان زیاتر هان ده‌دات بۆ باش بوون له‌گه‌ڵ ئافره‌تانیان به‌وه‌ى که ده‌فه‌رموێ: ( لا يفرك – أي لا يبغض – مؤمن مؤمنة ، إن كره منها خلقا رضي منها آخر ) هیچێک له بڕواداران رکى له ئافره‌ته بڕواده‌ره‌که‌ى نه‌بێته‌وه (بةهؤي هةلَسء كةوتء رةوشتيَك كة ئةو ثيَي ناخؤشة) چونکه ئه‌گه‌ر ره‌وشتێکی (تيايا بيَت) ئه‌و پێی ناخۆش بێت (بيَطومان) ره‌وشتى تری تیایه که پێى خۆشه، خواى گه‌وره له ئایه‌ت ده‌فه‌رموێ: ((وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِن كَڕهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَن تَكْرَهُواْ شَيْئاً وَيَجْعَلَ اللّهُ فِيهِ خَيْراً كَثِيراً))ألنساو:١٩، واته: هاوژینیان به‌جوانى له‌گه‌ڵدا به‌رنه سه‌ر خۆ ئه‌گه‌ر خۆشتان نه‌ویستنو لێیان بێزار بوون ئه‌وه دوور نیه‌و ده‌شێت حه‌زتان له شتێک نه‌بێتو (خوا) بیکات به‌مایه‌ى خێرو بێرى زۆرو بێ سنوور.