ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابوداودى ئه‌سسه‌جه‌ستانى ///عَنْ أَبِى هُرَيْرَةَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: (إِذَا تَوَضَّأَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْعَلْ فِى أَنْفِهِ مَاءً ثُمَّ لْيَنْثُرْ )(صحيح)واتە: لە ئەبو هورەیرەوە دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: ئەگەر كەسێك لە ئێوە دەستنوێژی گرت با ئاو لە لوتی رادا و پاشان مشی بكاتەوە//عَنْ ابْنِ عَبَّاس, قَالَ: قَالَ: رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: (اسْتَنْثِرُوا مَرَّتَيْنِ بَالِغَتَيْنِ أَوْ ثَلاَثًا ) )(صحيح)   واتە: لە ئیبنو عەباسەوە رەزای خوایان لێ بێ دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: دوو جار بەتوندی مش بكەن یان سێ جار.//عَنْ لَقِيطِ بْنِ صَبْرَةَ , قَالَ: كُنْتُ وَافِدَ بَنِى الْمُنْتَفِقِ - أَوْ فِى وَفْدِ بَنِى الْمُنْتَفِقِ - إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ, قَالَ: فَلَمَّا قَدِمْنَا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَفَلَمْ نُصَادِفْهُ فِى مَنْزِلِهِ, وَصَادَفْنَا عَائِشَةَ أُمَّ الْمُؤْمِنِينَ , قَالَ: فَأَمَرَتْ لَنَا بِخَزِيرَةٍ فَصُنِعَتْ لَنَا , قَالَ: وَأُتِينَا بِقِنَاعٍ - وَلَمْ يَقُلْ قُتَيْبَةُ الْقِنَاعَ وَالْقِنَاعُ الطَّبَقُ فِيهِ تَمْرٌ - ثُمَّ جَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَفَقَالَ:(هَلْ أَصَبْتُمْ شَيْئًا) أَوْ (أُمِرَ لَكُمْ بِشَىْءٍ), قَالَ: قُلْنَا نَعَمْ يَا رَسُولَ اللَّه, قَالَ: فَبَيْنَا نَحْنُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَجُلُوسٌ إِذْ دَفَعَ الرَّاعِى غَنَمَهُ إِلَى الْمُرَاحِ, وَمَعَهُ سَخْلَةٌ تَيْعَرُ فَقَالَ:(مَا وَلَّدْتَ يَا فُلاَنُ؟) قَالَ: بَهْمَة, قَالَ: (فَاذْبَحْ لَنَا مَكَانَهَا شَاةً). ثُمَّ قَالَ: لاَ تَحْسِبَنَّ - وَلَمْ يَقُلْ لاَ تَحْسَبَنَّ - أَنَّا مِنْ أَجْلِكَ ذَبَحْنَاهَا, لَنَا غَنَمٌ مِئَةٌ, لاَ نُڕيدُ أَنْ تَزِيدَ, فَإِذَا وَلَّدَ الرَّاعِى بَهْمَةً ذَبَحْنَا مَكَانَهَا شَاةً), قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لِى امْرَأَةً وَإِنَّ فِى لِسَانِهَا شَيْئًا - يَعْنِى الْبَذَاءَ - , قَالَ: (فَطَلِّقْهَا إِذًا), قَالَ: قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ لَهَا صُحْبَةً وَلِى مِنْهَا وَلَدٌ, قَالَ: (فَمُرْهَا) يَقُولُ: (عِظْهَا) (فَإِنْ يَكُ فِيهَا خَيْرٌ فَسَتَفْعَلُ وَلاَ تَضْڕبْ ظَعِينَتَكَ كَضَرْبِكَ أُمَيَّتَكَ). فَقُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ: أَخْبِرْنِى عَنْ الْوُضُوءِ. , قَالَ: (أَسْبِغِ الْوُضُوءَ, وَخَلِّلْ بَيْنَ الأَصَابِعِ, وَبَالِغْ فِى الاِسْتِنْشَاقِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ صَائِمًا ).) )(صحيح) واتە: لە (ڵقِیط)ی كوڕی (صَبْرَە)وە دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: من نوێنەری هۆزی مونتەفیق بووم - یان یەكێ بووم لە نوێنەرانی هۆزی مونتەفیق - بۆ لای پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم, وتی: كاتێ گەیشتینە ئەوێ تەشریفی لەماڵ نەبوو نەمان دی, بەڵام عائیشەی دایكی باوەڕدارانمان رەزای خوای لێ بێ   بینی (ڵقِیط) وتی: عائیشە رەزای خوای لێ بێ  فەرمانی كرد خواردنی(خزیرە)مان بۆ دروست بكەن - كە بریتیە لە پارچە گۆشتی بچوك بچوك لەناو خۆی ئاودا دەیكوڵێنن كاتێك كە كوڵا ئاردی پێوە دەكەن- وتی: بۆمان دروستكراو لەسەر تەبەق(سینی)ەكدا بۆیان هێناین - قوتەیبە راوی فەرمودەكە نەیوت تەبەق, تەبەق شتێكە خورمای تێدایە- پاشان پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم هات و فەرمووی: (ئایا شتێكتان دەست كەوتووە بیخۆن, یان عائیشە فەرمانی كردووە كە شێكتان بۆ دروست بكەن؟) وتمان: بەڵێ: ئەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم, وتی: لە كاتێكدا كە ئێمە لەگەڵ پێغەمبەری خوادا صلی الله علیە وسلم دانیشتبووین وتووێژمان دەكرد شوانەكە مەڕەكانی هێنایەوەو دەیكردنە پەچەوە بەرخۆلەیەكی پێ بوو قاڕە قاڕی بوو, پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم بە شوانەكەی فەرموو: (ئەی فڵان كەس چی بووە), وتی: بەرخێكی بووە, فەرمووی: (لە جیاتیدا مەڕێكمان بۆ سەربڕن), پاشان فەرمووی: (وا مەزانن لەبەر ئێوە سەری دەبڕین, سەد سەر مەڕمان هەیە نامەنەوێت زیاد بكەن, هەر كاتێك بەرخێك لەدایك بوو لە شوێنیدا مەڕێك سەردەبڕین). وتی: وتم: ئەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم من ژنێكی دەم درێژ (زمان پیس)م هەیە, فەرمووی: (دەی مادەم وەهایە تەلاقی بدە). وتم: ئەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم هاوەڵی ژیانمەو منداڵم لێی هەیە, فەرمووی: (دەی ئامۆژگاری بكە ئەگەر خێری تێدا بێت وەری دەگرێت و بەگوێت دەكات, بەڵام لەژنەكەت مەدە وەك چۆن دەدەی لە خزمەتكارەكەت). وتم: ئەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەستنوێژم فێرم بكە؟ فەرمووی: (بە باشی دەستنوێژ بگرەو, پەنجە بخە نێوان پەنجەكانتەوەو, زۆر چاك ئاو بدە بە لوتداو چاك هەڵیمژە, مەگەر بە رۆژوو بیت) واتە ئەگەر بە رۆژوو بویت زۆر هەڵی مەمژە نەوەك بچێتە قوڕگتەوە و رۆژووەكەت بەتاڵ بێتەوە.//عَنْ عَاصِمِ بْنِ لَقِيطِ بْنِ صَبْرَةَ , عَنْ أَبِيهِ,  وَافِدِ بَنِى الْمُنْتَفِقِ أَنَّهُ أَتَى عَائِشَةَ فَذَكَرَ مَعْنَاهُ, قَالَ: فَلَمْ يَنْشَبْ أَنْ جَاءَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَيَتَقَلَّعُ: يَتَكَفَّأُ. وَقَالَ: عَصِيدَةٍ. مَكَانَ خَزِيرَه‌).) )(صحيح)واتە: لە (عَاصِمِ)ی كوڕی (ڵقِیط)ی كوڕی (صَبْرَە)وە, لەباوكیەوە كە نوێنەری هۆزی مونتەفیق بوو دەگێڕنەوە, كە چووتە خزمەت عائیشە رەزای خوای لێ بێ, بە هەمان مانا فەرمودەكەی گێڕایەوە, وتی: ئەوەندە نەماینەوە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم هات پێی بەرز دەكردەوەو دەیدا بە زەویدا واتە: پێی لەزەوی نەدەخشاند. وتی: فەرمووی: ((عَصِیدَە) واتە: حەڵوای ئارد لە جیاتی (خَزِیرَە).//عَنْ ابْنُ جُرَيْجٍ, بِهَذَا الْحَدِيثِ, قَالَ فِيهِ: (إِذَا تَوَضَّأْتَ فَمَضْمِضْ )..) )(صحيح) واتە: ئیبنو جورەیج ئەم فەرمودەی گێڕاوەتەوە, تێیدا وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرمووی: (ئەگەر دەستنوێژت گرت, ئاو لە دەمت رابدە).