ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
کێ بوو خاڵ (نقطة) و شی کردنه‌وه ( اعراب) ی بۆ قورئان دانا ؟
نوسینی : باوكی سه‌روه‌ر
له‌سه‌ره‌تا په‌ڕاوی عوسمانی (المصحف العثماني) ووشه‌کانی خاڵ(نقطة) وشی کردنه‌وه(اعراب)ی بۆ نه‌کرابوو .چونکه عه‌ره‌ب هیچ گرفتێکی نه‌بوو له خوێندنه‌وه .وه‌هه‌روه‌ها نووسین به‌گشتی له‌و سه‌رده‌م هه‌مووی وابوو .
به‌ڵام له‌پاش ئه‌وه‌ی که عه‌جه‌م (غه‌يري عه‌رب) هاتنه نێو ئیسلامه‌وه له خوێندنه‌وه‌ی قورئان هه‌ڵه سه‌ری هه‌ڵدا .بۆیه دڵسۆزان داوایان له ئه‌میری بصره
کرد که ناوی (زياد بن ابية) بوو له سه‌رده‌می ئه‌مه‌ویه‌کان .ئه‌ویش داوای له زانای نه‌حه‌وی(النحوي) به‌ناوبانگ ( أبو أسود الدؤلي )کرد که شتێک بکات تا خه‌ڵکی له‌م گرفته رزگار بێت.به‌ڵام أبو أسود الدۆلی سه‌ره‌تا گوێ پێ نه‌دا تا رۆژێکیان گوێ له که‌سێک بوو که ئایه‌تی ( ان الله بريء من المشركين ورسوله’ )به (ورسولهٍ )ده‌یخوێنده‌وه که‌مانای به‌ری بوونی خودا نیشان ده‌دات له پێغه‌مبه‌ره‌که‌ی (صلى الله عليه وسلم )- په‌نا به‌خوا-ئه‌م رووداوه وای کرد که أبو أسود الدۆلی به‌ده‌م داواکه بێت .بۆیه هه‌ستا به دانانی خاڵێک له‌سه‌ر پیته‌کان له‌جیاتی (الفتحة) وه خاڵێک له ژێر پیته‌کان له‌جیاتی (الكسرة) وه خاڵێک له نێوان پیته‌کان له‌جیاتی (السكون) .به‌مه‌شیان به‌شێک له گرفته‌که‌ی چاره‌سه‌ر کرد .به‌ڵام گرفته‌که به یه‌ک جاره‌کی بنبڕ نه‌بوو .تا له‌سه‌رده‌می (عبدالملك بن مروان) له‌لایه‌ن (حجاج بن يوسف الثقفي) داواکرا له هه‌ریه‌که له (نصر الليثي و يحي العدواني ) که‌دوو قوتابی أبو أسود الدۆلی بوون .که گرفته‌که به یه‌کجاره‌کی بنبڕ بکه‌ن . بۆیه ئه‌مانیش هه‌ستان به دانانی خاڵ(نقطة)بۆ پیته‌کان و دانانی جووله‌و وه‌ستان ( الحركات والسكنات ) بۆ پیته‌کان له جیاتی خاڵه‌کانی أبو أسود الدۆلی .به‌مه کاره‌ش گرفته‌که به یه‌کجاره‌کی کۆتایی پێ هات .وه بووه به‌م شێوه‌یه‌یی که ئێمه ئێستا له‌سه‌ری ده‌خوێنین .