ماڵپەری قورئانی پیرۆز

{وَأَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَالْأُنْثَى (45) مِنْ نُطْفَةٍ إِذَا تُمْنَى (46)} [النجم]واتە: هەر ئەو زاتەیە كە جووت و دوانە، نێر و مێی بەدیهێناوە، لە نوتفەیەك و گەشە بكات.

پەرەسەندنەكانی زانستی كۆرپەلەزانی و بایۆلۆژی وردیی و ڕاستی ئەو زانیارییانەیان سەلماندووە كە قورئانی پیرۆز باسیكردوون... ئێستا زانراوە سپێرمی پیاو ڕەگەزی كۆرپەلە دیاریدەكات و ئافرەت لەم كارەدا ڕۆڵی نییە. كرۆمۆسۆمەكان بنچینەی سەرەكین لە دیاریكردنی ڕەگەزدا، دوان لە (46) كرۆمۆسۆمەكە بە كرۆمۆسۆمی ڕەگەز ناودەبرێن، كە بەرپرسن لە دیاریكردنی قەوارەی مرۆڤ... ئەو كرۆمۆسۆمانەش (y،x) كە نێرەدا (x،x) لە مێیەدا لە كاتێكدا كە شێوەی كرۆمۆسۆمەكان وەك ئەو پیتانە وەهان. كرمۆسۆمی (y) كۆدی بۆهێڵی پەیوەست بە نێریەتی هەڵگرتووەو كرۆمۆسۆمی (x) كۆدی بۆهێڵی پەیوەست بە مێیەتی.

دروستبوونی مرۆڤ بە جیابوونەوەی ئەم كرۆمۆسۆمانە دەستپێدەكات كە لە نێرە و مێیەدا بە شێوەی دوانە هەن . سەرجەم پێكهاتەكانی توخمە خانەی مێیە كە لەكاتی هێلكەداناندا دابەشدەبێت (واتە لە دوای دەرچوونی هێلكۆكەكە لە هێلكەدان)، كرۆمۆسۆمی (x)ی هەڵگرتووە. لەلایەكی ترەوە توخمەخانەی پیاو دوو جۆری جیاوازی نووتفە بەرهەم دەهێنێت، یەكێكیان كرۆمۆسۆمی (x)ی تێدایە، دووەمیشیان كرۆمۆسۆمی (y).

ئەگەر كرۆمۆسۆمی (x)ی مێ‌ لەگەڵ نوتفەیەك یەكیگرت كە كرۆمۆسۆمی (x)ی تێدایە، ئەوا كۆرپەلەكە (لەدایكبووەكە) مێیە دەبێت. خۆ ئەگەر نوتفەكە كرۆمۆسۆمی y ی تێدابوو ئەوا كۆرپەكە نێر دەبێت. 

ئەمەش واتە ڕەگەزی كۆرپەكە كرۆمۆسۆمەكانی نێر لەگەڵ هێلكۆكەی ئافرەت یەكدەگرێت دیاریدەكات.... جێی باسە هیچكام لەم زانیاریانە نەزانرابوون تا ئەوەی كە زانستی كۆرپەلەزانی لەسەدەی بیستەمدا دۆزییەوە.... زۆرێك لە شارستانییەكان بڕوایان وابووە كە ڕەگەزی لە دایكبوو لەشی مێ دیاریدەكات، هەربۆیە ئافرەت لۆمەكراوە ئەگەر منداڵی مێیەی بووبێت. ئەوە لە كاتێكدا كە قورئانی پیرۆز كۆمەڵە زانیارییەكی ئاشكرا كردووە كە ئەم پوچەوتەیە بەدرۆدەخاتەوە... پێش (13 سەدە) بەر لەدۆزینەوەی بۆهێڵەكانی مرۆڤ، قورئان ئاماژەی بەوەداوە كە ڕەچەڵەكی ڕەگەزی كۆرپەلە ناگەڕێتەوە بۆ ئافرەت بەڵكو دەگەڕێتەوە بۆ پیاو.