ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
هۆى دابه‌زینى ئایه‌تى ٥٢ سوره‌تى (الانعام) : { وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ }
نوسینى : بورهان موحه‌مه‌د ئه‌مین / ئاماده‌کردنى : چێنه‌ر / ئایه‌ته‌که : (إبن حبان) و (حاكم) له (سعد)ى کوڕى (أبى وقاص)ه‌وه ده‌گێڕێته‌وه ،ده‌ڵێت : ئه‌م ئایه‌ته سه‌باره‌ت به شه‌ش که‌س نازڵ بوو،(من) و (عبداللة)ى کوڕى (مسعود) و چوار که‌سى دیکه،(قريش) به پێغه‌مبه‌رى خوایان (درودى خواى له‌سه‌ربێت) وت : ئه‌مانه ده‌ربکه ، ئێمه شه‌رم
ده‌مانگرێت شوێنکه‌وته‌ى ڕێبازێک بین ئه‌مانه هاوڕێ بازبن له‌گه‌ڵماندا،ئه‌وه‌ى په‌روه‌ردگار نازڵى کرد هاته نێو لاپه‌ڕه‌ى دڵى پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) و ئایه‌تى : { وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم } هه‌تا { أَلَيْسَ اللّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِڕينَ [الأنعام :٥٣ } دابه‌زى.
(احمد) و (طبراني) و (ابن ابى حاتم) له (ابن مسعود)ه‌وه ده‌گێڕێته‌وه،ده‌ڵێت : کۆمه‌ڵێک له سه‌رانى (قريش) تێپه‌ربوون به‌لاى پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) و له‌وکاته‌دا (خباب)ى کوڕى (ارت) و (صهيب) و (بلال) و (عمار) ده‌ورى پێغه‌مبه‌رى خوایان دابوو (درودى خواى له‌سه‌ربێت) ، ئه‌مانیش به‌م هاوه‌ڵانه قارس بوون و وتیان : ئه‌ى (محمد) (درودى خواى له‌سه‌ربێت) تۆ ڕازیت ئه‌وانه شوێنکه‌وته‌ى تۆبن؟ ئه‌گه‌ر ئه‌وانه ده‌ربکه‌یت ئه‌وا ئێمه شوێنت ده‌که‌وین،خواى گه‌وره‌ش سه‌باره‌ت به‌م مه‌سه‌له‌یه قورئانى دابه‌زاند:{ وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَن يُحْشَرُواْ [الأنعام : ٥١] } هه‌تا { سَبِيلُ الْمُجْڕمِينَ [الأنعام : ٥٥]}.
(ابن جرير) له (عكرمه)ه‌وه ده‌گێڕێته‌وه، ده‌ڵێت: (عتبه)ى کوڕى (ربيعه) و (شيبه)ى کوڕى (ربيعه) و (مطعم)ى کوڕى (عدى) و (حارث)ى کوڕى (نوفل) که ئه‌مانه له ڕێزدارانى (بنى عبدمناف) و بێ باوه‌ڕان بوون،هاتن بۆلاى (ابى طالب) و وتیان : گه‌ربێتوو برازاکه‌ت ئه‌و کۆیلانه له‌ده‌ورى خۆى دووربخاته‌وه ئه‌وا له سینه و دڵى ئێمه‌دا زیاتر گه‌وره ده‌بێ و قسه‌کانى په‌سه‌ند ده‌کرێ و شوێنکه‌وتنمان بۆى نزیک ده‌بێت،(ابوطالب)یش بۆ ئه‌م مه‌به‌سته گفتوگۆى کرد له‌گه‌ڵ پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) و (عمر)ى کوڕى (خطاب) وتى :ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) گه‌ر وات بکردایه تا بۆمان ده‌ربکه‌وتایه که مه‌به‌ستیان چییه،په‌روه‌ردگاریش ئایه‌تى { وَأَنذِرْ بِهِ الَّذِينَ يَخَافُونَ }ى هه‌تا { أَلَيْسَ اللّهُ بِأَعْلَمَ بِالشَّاكِڕينَ }ى دابه‌زاند،ئه‌وانه‌ش پێکهاتبوون له (بلال) و (عمار)ى کوڕى (ياسر) و (سالم)ى به‌نده‌ى (ابى خذيفة) و (صالح)ى کۆیله‌ى (اسيد) و (ابن مسعود) و (مقداد) ى کوڕى (عبدالله) و (واقد) ى کوڕى (عبدالله) ى (حنظلي) و چه‌ند که‌سێکى هاوچه‌شنى ئه‌مانه،(عمر)یش پاکانه‌ى بۆ قسه‌که‌ى پێشووى کرد و ئینجا ئایه‌تى { وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا } دابه‌زى.
(ابن جرير) و (ابن ابى حاتم) و ئه‌وانه‌ى دیکه له (خباب)ه‌وه ده‌گێڕنه‌وه ،ده‌ڵێت: (اقرع)ى کوڕى (حابس) و (عيينه)ى کوڕى (حصن) هاتن بۆلاى پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) و بینیان هه‌ریه‌ک له (صهيب ) و (بلال) و (عمار) و (خباب) له‌خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ردا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) دانیشتبوون و کۆمه‌ڵه خه‌ڵکێکى ڕه‌ش و ڕووتى تریش له باوه‌ڕداران له‌و ده‌وره دانیشتبوون ، هه‌رکه ئه‌مانه‌یان بینى له‌ده‌ورى پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) خه‌شم و قین له‌دڵیاندا به‌رامبه‌ر ئه‌م باوه‌ڕداره لاوازانه په‌نگى خوارده‌وه و پێغه‌مبه‌رى خوایان (درودى خواى له‌سه‌ربێت) هێنایه لاوه و وتیان : ئێمه ده‌مانه‌وێت کۆڕێکى تایبه‌تمان بۆبگریت تا سه‌رجه‌م نه‌ته‌وه‌ى عه‌ره‌ب بزانن ئێمه خاوه‌ن چ پله و ڕێزێکین،کاتێ نوێنه‌رى هۆزه عه‌ره‌بیه‌کان دێن بۆلات،ئێمه شه‌رم ده‌که‌ین له‌گه‌ڵ ئه‌و به‌نده و کۆیلانه‌دا بمان بینن و به‌هاوتاى ئه‌وانمان بزانن،هه‌رکات ئێمه هاتین ئه‌وان دووربخه‌ره‌وه له‌خۆت،کاتێکیش ئێمه هه‌ستاین به‌ته‌نیا له‌گه‌ڵ ئه‌وان دابنیشه،پێغه‌مبه‌رى خواش (درودى خواى له‌سه‌ربێت) فه‌رمووى : به‌لێ،ئه‌وجا ئایه‌تى { وَلاَ تَطْرُدِ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم } دابه‌زى.پاشان (اقرع) و هاوه‌ڵه‌که‌ى ده‌ڵێن ئایه‌تى : { وَكَذَلِكَ فَتَنَّا بَعْضَهُم بِبَعْضٍ } دابه‌زى و پێغه‌مبه‌ر (درودى خواى له‌سه‌ربێت) له‌گه‌ڵ ئێمه‌دا بوو، کاتێک بیویستایه به‌جێمان بهێڵێ هه‌ڵده‌ستا و ئێمه‌ش به‌جێمان ده‌هێشت،دوایى ئایه‌تى : { وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُم[الكهف : ٢٨] } نازڵ بوو.
(ابن كثير) ده‌فه‌رموێت : ئه‌م فه‌رموده‌یه (غريب)ه چونکه (مكيه) و (اقرع) و (عيينه)ش دواى کۆچ به‌سه‌رده‌مێک موسوڵمان بوون.(فريابى) و (ابن ابى حاتم) له (ماهان)ه‌وه ده‌گێڕێته‌وه ،ده‌ڵێت : کۆمه‌ڵێک هاتن بۆ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌رى خوا (درودى خواى له‌سه‌ربێت) و وتیان : ئێمه گوناهى گه‌وره‌مان کردووه ،پێغه‌مبه‌ریش (درودى خواى له‌سه‌ربێت) هیچ وه‌ڵامێکى نه‌دانه‌وه،هه‌تا په‌روه‌ردگار ئایه‌تى : { وَإِذَا جَاءكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِآيَاتِنَا }ى دابه‌زاند.