ماڵپەری قورئانی پیرۆز

  •   پەیوەندی
  •   سەردێڕەکان
  •   سەرەتا

سەرەکیەکان

  •   ماڵەوە
  •   قورئانی پیرۆز
  •   زانیاری قورئان
  •   زانسته‌کانی قورئان
  •   اعجاز
  •   لێكۆڵینه‌وه‌ی قورئانی
  •   ته‌فسیری قورئان
  •   فێربوونی التجوید
  •   زیکرەکان
  •   فەرموودە قودسیەکان
  •   گەشەپێدانی مرۆیی
  •   کتێبخانه
  •   ڕۆژوو
  •   ژیانی پێغەمبەران
  •   موعجیزەی پێغەمبەران
  •   هه‌مه‌جۆر
  •   لینکەکان
  •   عقيدة
  •   ئيمان
  •   نوێژ
  •   پەروەردەی منداڵ
  •   قیامة
  •    هۆی دابەزین
  •   فیقه
  •   ئاداب
  •   چێرۆک و بەسەرهات
  •   واتای ئایەت
  •   بەهەشت
  •   دۆزەخ
  •   ئافرەتان
  •   تاوانه‌ گه‌وره‌کان
  •   خێزان
  •   رازی قورئانى
  •   عیباده‌ت
  •   ناوه‌ جوانه‌کانى خوا
  •   هاوه‌ڵانى پێغه‌مبه‌ر
  •   پێغەمبەر محمد (ص)
  •   چیڕۆکه‌ قورئانیه‌کان
  •   ژیان فێری کردم
  •   ژیانى زانایانى ئیسلام
  •   ووتەی زانایانی ئیسلام
  •   ووتەی ناوداران
  •   ووتەکانی سەرکەوتن

ئاماری ماڵپەر





ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه‌


خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز

- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له‌ هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره‌ بکه
-  بۆ گوێ گرتن له‌ قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه‌ به‌کوردى و زمانه‌ جیهانیه‌کان کلیک لێره‌ بکه

سەرەتا

رۆژوو گرتن...عيباده‌ت

رۆژوو  گرتن...عيباده‌ت

نووسينى/ناصح ابراهيم سازانى//نووسينگه‌ى ته‌فسير///رۆژوو(الصوم) لەزمانی عەرەبیدا بەمانای خۆگرتنەوە هاتووە.لە شەرعیشدا واتە: خۆگرتنەوەو وازهێنان لەخواردن و خواردنەوە و ئارەزوواتی (جنسی)هەر لەبەرەبەیانەوە تا دەگاتە رۆژ ئاوابوون

, بانگی شێوان, بە مەبەستی گوێڕایەڵی لە فەرمانەكانی خواو نزیك بوونەوە لێی.خوای گەورە دەفەرموێت:{أُحِلَّ لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَى نِسَائِكُمْ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّى يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ الْفَجْڕ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَّقُونَ (187)} [البقرة]                                                                         

   خوای گەورە گرنگی و بایەخێكی زۆری داوە بە رۆژوو خستوێتیە ریزی پایە سەرەكیەكانی ئیسلامەوەو, فەرزە لەسەر موسڵمانان, هۆی هەڵبژاردنی مانگی رەمەزان بۆ رۆژووگرتن ئەمەیە كە قورئانی تیا هاتە خوارەوە بۆ پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم و بانگی ئیسلام لەوێوە دەستی پێكرد.          
   رۆژوو پەروەردەیەكی كردەییە, پەروەردەیەكی راستەوخۆی نەفس و جەستەیە, لەبەر ئەوە عیبادەتێكی پوختە, رۆژوو سەنگی مەحەكە بۆ رێككردن (چبگ)ی دەروون, رۆژوو كورت ناكرێتەوە بە تەنها وازهێنان لە خواردن و خواردنەوەدا, بەڵكو وازهێنانە لەهەموو شتێكی حەرام و قەدەغەكراو, چوونە ناو بەندایەتیەكی تەواوە بۆ كاتێكی دیاریكراو, بەوەش ئاسەواری لەسەر ژیانی رۆژووەوان بەروونی دەردەكەوێت, تەقواو پارێزگاری زیاد دەكات و خۆی لە تاوان و كاری ناڕەوا بەدوور ئەگرێت: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ (183)} [البقرة ]
  * ئەبو هورەیرە رەزای خوای لێ بێ گێڕاویەتیەوە كە پێغەمبەری خوا صلی اللە علیە وسلم فەرمووی: (الصِّێامُ جُنَّەٌ فَڵا ێرْفُث ۆڵا ێجْهَلْ ۆإِنْ امْرُۆٌ قَاتَڵهُ أَوْ شَاتَمَهُ فَلْێقُلْ إِنِّی صَائِمٌ مَرَّتَیْنِ) . واتە: رۆژوو قەڵغان و سپەرە, ئەگەر یەكێتان بەرۆژوو بوو با نەچێتە لای خێزانی, ئەگەر یەكێك جنێوی پێدا یان یەخەی پێگرت تادووجار پێی بڵێت من بەرۆژووم. 
  * ئەبو هورەیرە رەزای خوای لێ بێ گێڕاویەتیەوە كە پێغەمبەری خوا صلی اللە علیە وسلم فەرمووی: (مَنْ ڵمْ ێدَعْ قَوْڵ الزُّوڕ ۆالعَمَڵ بِهِ فَڵیْسَ للهِ حَاجَەٌ فی أنْ ێدَعَ طعَامَهُ ۆشَرَابَهُ) . واتە: كەسێك واز لە وتەو گوفتاری درۆو كار پێكردنی نەهێنێت, ئەوە خوا هیچ پێویستی بەوە نیە ئەو كەسە واز لە خواردن و خواردنەوە بهێنێت.                                                                                                                                         
  * هەروەها دەفەرموێت: (كَم من صائِم لیس لهُ مِن صیامه إلا الجوع) . واتە: چەندەها رۆژووەوان هەیە لە برسێتی بەو لاوە هیچی تری پێ نابڕێت!.                                                                                                                                                                                                                                                                    
   رۆژوو حیكمەت و كەڵكی زۆری پەروەردەیی هەیە زۆر لە زانایان لێی دوواون, یەكێك لەوانە(حافض العسقلانی)یە كە هەندێك سوودو حیكمەتی رۆژووی باسكردووە, ئێمەش بەكورتی و بە دەسكاریەوە هەندێكیان دەخەینەڕوو:                                                              
   یەكەم- رۆژوو پەروەردەی نەفس دەكات و رایدەهێنێت لەسەر خۆراگری و ئارامی, هەروەها دەبێتە هۆی جڵەوگرتی بە ئاسانی و, هەواو ئارەزووەكانی نەفس كەم دەكاتەوە, هەروەك پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم لەم فەرمودەیەدا ئاماژەی پێكردوەو دەفەرموێت: (ێا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنْ اسْتَطاعَ مِنْكُمْ الْبَا‌وَەَ فَلْێتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَچُّ لِلْبَصَڕ ۆأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ ۆمَنْ ڵمْ ێسْتَطعْ فَعَڵیْهِ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ ڵهُ وِجَا‌ء)  . واتە: ئەی لاوەكان هەر یەكێك لە ئێوە توانای هەیە با ژن بهێنێت, چونكە ژن هێنان ئەبێتە هۆی چاوگرتنەوە لە سەیر كردنی حەرام و خۆپاراستن لە زیناكردن و بەدرەوشتی, ئەوەشی توانای نیە ژن بهێنێت با بەرۆژوو بێت, چونكە رۆژوو ئەو كەسە ئەپارێزێت لە تاوان, هۆكارێكی گرنگە بۆ دامركاندنەوەی حەزو ئارەزوە ناپەسەندەكان.                                                                         
   دووەم- رۆژوو یارمەتی دەرێكی باشە بۆ تەنگەبەركردنی دەمارەكان تا شەیتان نەتوانێت بە ئارەزووی خۆی گوزەریان پێدا بكات, یارمەتی دەرێكی چاكە بۆ سەركەوتن بەسەر حەزو ئارەزووەكاندا, پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەفەرموێت: ( إنَّ الشَّیطانَ یجری من بَنی ادَم مَجری الدَم فَچیقُوا مَجاڕبَهُ بِالجوع والعَگَش) . واتە: بێگومان شەیتان بەناو دەمارەكانی خوێندا هات و چۆ دەكات, ئێوەش رێگای لێ تەنگەبەركەن بەبرسێتی و تینوێتی.                                                                                                          
   هەروەها دەفەرموێت: (الصیام جُنە من النّار كجُنَە أَحَدِكُم مِنَ القِتال) . واتە: رۆژوو وەك قەڵغان و سپەر وایە بۆ پاراستنی موسڵمان لە تاوان و سەرپێچی, هەروەك چۆن یەكێك لەئێوە لە جەنگدا قەڵغان و سپەر ئەبێتە هۆی پاراستنی!.                                                                            
  - (الصیام جُنە وهو حصن من حصون المۆمن) . واتە: رۆژوو قەڵایەكی قایم و پتەوە بۆ ئیمانداران تا لە هێرش و پەلاماری شەیتان خۆیان بپارێزن.                                                                                             
  سێیەم- رۆژووگرتن مرۆڤ فێری سوپاسگوزاری خوای گەورە دەكات, لە كاتێكدا بەهۆی نازو نیعمەت و گوزەرانی خۆشەوە لێی بێئاگا بووە, بەڵام كاتێك برسێتی و تینوێتی چەشت ئەو كاتە قەدری تێری دەزانێت و بیری ئەكەوێتەوەو سوپاس وستایشی پەروەردگاری لەسەر دەكات.. بەڵێ‌ مرۆڤ تا تاڵی نەچێژێت و بێزاری نەكات هەست بە لەزەت و خۆشیی شیرنی ناكات, نرخی رووناكی لە تاریكیدا دەزانرێت, مرۆڤەكانیش تا برسیان نەبێت بەتایبەتی دەوڵەمەندەكان نرخی قەراغە نانێكی رەق نازانن..                                                                                          
   چوارەم- یاریدەدەرێكی چاكە بۆ سامان و دارایی بەخشین, رۆژووەوانە دەوڵەمەندەكان هەست و سۆزیان دەجوڵێت بەرامبەر هەژارەكان و دەزانن برسێتی چەندە دەردێكی سامناكەو حاڵ و گوزەرانیان چۆنە بەدەست برسێتیەوە, ئەو كاتە دەستی یارمەتیان بۆ درێژ دەكەن.                                                                        
   كەواتە رۆژوو دەورێكی كاریگەری هەیە لە زیندووكردنەوەی پەیوەندییە كۆمەڵایەتیەكان, چونكە هەستی سۆزو خۆشەویستی و بەزەیی هاتنەوە هەژاراندا زیاد دەكات.                                                                                 
    ئیبن قەیم دەڵێت: رۆژوو حاڵ و گوزەران و برسێتی جەرگ بڕی هەژاران وەبیر ئەهێنێتەوە.                                                                              
   (ابن الهمام)یش دەڵێت: هەركاتێك رۆژووەوان هەستیكرد بەسەختی و ناخۆشی ئەوسا لە حاڵی خۆیەوە ئەو كەسانەی بەبیر دێتەوە كە تێكڕای كاتی ژیانیان بەو شێوەیە بەسەر دەبەن, دەست بەجێ بەزەیی بەحاڵیاندا دێتەوەو دڵی بۆیان دەسوتێت.                                           
   هەر بۆیە خوای گەورەش پاداشتی گەورەی بۆ ئەو كەسانە دیاریكردووە كە رۆژووەوانێك تێردەكەن لە كاتی بەربانگدا.                                                                      
   پێنجەم- رۆژوو نەفس رادەهێنێت لەسەر بەدەمەوە چوونی عیبادەت و خێرو چاكەكردن, بەڵام تێری بە بەردەوامی گەدە قورس دەكات و جەستەش لاوازو خاو دەكاتەوە, گەدە خاڵی بێت جەستە لاواز دەبێت و ئەندامەكانی جەستە زیاتر ملكەچ دەبن, رۆژوو رەونەق دەدات بەنەفس و شەوق و زەوقی پێ پەیدا دەكات, ئەو كاتە زیاتر ئامادە دەبێت بۆ عیبادەت و بەندایەتی.                                                                  
  * پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەفەرموێت: ( ما مَڵا ادمیٌّ وِعَا‌ء شَرَّاً من بَطنِهِ..) . واتە: ئادەمیزاد هیچ دەفرێكی پڕ نەكردووە خراپتر بێت لە پڕكردنی ورگی.                                      
  شەشەم- زانستی نوێ‌ و تاقیكردنەوە پزیشكیەكان سەلماندویانەو گەیشتوونەتە ئەو دەرەنجامە كە رۆژووگرتن سوودو بایەخێگی گەورەی هەیە بۆ تەندروستی مرۆڤ, بەڵام زۆر خواردن و پڕكردنی گەدە رێگەی تووشبوونن بە نەخۆشیەكان, چونگە گەدە ماڵی دەردو نەخۆشیەكانە, خۆپاراستن لە زۆرخواردنیش چاكترین دەواو دەرمانە, هیچ شتێكیش نیە وەك رۆژوو گەدە بحەوێنێتەوە, جەستەش  پاك دەكاتەوەو لە دەرهاویشتە ترسناك و پڕ مەترسیەكان و, سەركەوتنی لایەنی رۆحە بەسەر لایەنە ماددیەكەدا. رۆژوو سوودمەندە بۆ نەخۆشیەكانی دڵ و شەكرە و فشاری خوێن و قەڵەوی وكۆئەندامی هەرس..                                                                                                                                                                       
  * پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەفەرموێت: (صُومُوا تَصِحُوا) . واتە: بەرۆژوو بن تەندروست و چوست و چالاك دەبن.                                   
هەموو مافەکانی پارێزراون بۆ ماڵپەری قورئانی پیرۆز