ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
( عه‌مماری كوڕی یاسر ) پیاوێكی به‌هه‌شتی ...! ( به‌شى یه‌که‌م )
نوسینگه‌ى ته‌فسیر .. نوسینى : خالد محمد خالد ..وه‌رگێڕانى : سهام به‌رزنجى/ گه‌ر خه‌ڵكانێك هه‌بووایه له به‌هه‌شتدا له‌دایك بوونایه و، له سایه‌یدا پێبگه‌یشتنایه‌و گه‌وره‌ببونایه، دواتر بهێنرایه‌ته سه‌ر زه‌وی تا ببێته رازێنه‌ره‌وه‌ی و، رووناكی
بۆی، ئه‌وا (عه‌ممار) و (سومه‌ییه)ی دایكی و (یاسر)ی باوكی له‌و كه‌سانه ده‌بوون..!!به‌ڵام ئێمه بۆ ده‌ڵێین: ئه‌گه‌ر.. بۆچی ئه‌م گریمانه‌یه ده‌كه‌ین، له‌كاتێكدا كه خاووخێزانی (یاسر) به‌راستی له پێڕی به‌هه‌شتیان بوون..؟؟پێغه‌مبه‌ریش ( صلى الله علیه وسلم ) ته‌نها دڵنه‌وایی نه‌ده‌كردن به‌س، كاتێك فه‌رمووی:{خاووخێزانی یاسر ئارام بگرن، واده‌ی ئێوه‌ی له‌ناو به‌هه‌شته}...به‌ڵكو بڕیاری حه‌قیقه‌تێكی ده‌دا كه ئاشنای بوو و، واقیعێكی دووپات ده‌كرده‌وه به‌چاوی خۆی ده‌یبینی و به‌دی ئه‌كرد..
* * *
(یاسری كوڕی عامر)ی باوكی (عه‌ممار) شاره‌كه‌ی خۆی له وڵاتی (یه‌مه‌ن) به‌جێ هێشت و به‌دوای برایه‌كیدا ده‌گه‌ڕا و، پرسیاری ده‌كرد..
شوێن و رێی (مه‌ككه)ی به دڵ بوو، تێیدا گیرسایه‌وه‌و بووه هاوپه‌یمانی (ئه‌بوحوذه‌یفه‌ی كوڕی موغیره)...
(ئه‌بوحوذه‌یفه)ش یه‌كێك له خزمه‌تكاره‌كانی كه ناوی (سومه‌یه‌ی كچی خه‌یات) بوو لێ ماره‌كرد..
له‌م ژن هێنانه پیرۆزه‌شدا خوای گه‌وره (عه‌ممار)ی پێ‌به‌خشین..
زۆر زووش موسڵمان بوون.. وه‌ك ئه‌و چاكه‌مه‌ندانه‌ی خوای گه‌وره هیدایه‌تیدان..
هه‌روه‌ها هاوشانی ئه‌و چاكه‌مه‌ندانه‌ی پێشین كه پشكی خۆیان له سزاو ئه‌شكه‌نجه‌و ناڕه‌حه‌تی قوڕه‌یشیه‌كان چه‌شت..!!
له‌و كاته‌دا قوڕه‌یش زۆر چاوی له‌سه‌ر ئه‌وه‌بوو بڕواداران به‌لایه‌كدا بكه‌ون..
خۆ گه‌ر له‌و كه‌سانه بوونایه كه خاوه‌ن هۆز و رێز و پاڵپشتن، ئه‌وا به هه‌ڕه‌شه و گوڕه‌شه رووبه‌ڕووی ده‌بوونه‌وه، (ئه‌بوجه‌هل) به هه‌ر باوه‌ڕدارێكیان بگه‌یشتایه پێی ده‌وت: وازت له ئایینی باووباپیرانت هێناوه كه ئه‌وان چاكتر بوون له‌تۆ.. خه‌ونت به با ده‌ده‌ین و.. رێزت ناهێڵین و... بازرگانیه‌كه‌ت تێك ده‌شكێنین و.. سه‌روه‌ت و سامانه‌كه‌ت تیاده‌به‌ین.. پاشان شه‌ڕی ده‌روونی توندیان له‌دژی به‌رپا ده‌كرد.
خۆ گه‌ر بڕواداره‌كه‌یش له بێده‌سته‌ڵات و هه‌ژارانی (مه‌ككه) بوایه، یا له كۆیله‌كانی، ناڕه‌حه‌تیان ده‌كرد و ئه‌شكه‌نجه‌ی زۆریان ده‌دا..
خانه‌واده‌ی (یاسر) له ده‌سته‌ی هه‌ژار و بێ‌ده‌سته‌ڵاتان بوو..
كاری ئه‌شكه‌نجه‌دانیشیان به (به‌نی مه‌خزوم) سپێردرا، هه‌موویان ده‌هێنانه ده‌ره‌وه.. (یاسر) و، (سومه‌یه) و، (عه‌ممار)، ده‌یانبردنه به‌ر گه‌رمای به‌تینی (مه‌ككه) و، به هه‌موو جۆر و شێوه‌یه‌ك به‌ر ده‌بوونه گیانیان و ئه‌شكه‌نجه‌یان ده‌دان!!
به‌شی (سومه‌یه)ش له‌م ئه‌شكه‌نجه‌دانه‌دا سامناك و ترسناك بوو، كه لێره‌دا خۆمان له قه‌ره‌ی باسكردنی ناده‌ین.. به پشتیوانی خوا دیدارمان ده‌بێت له‌گه‌ڵ به‌ڕێزی قوربانیدان و، خۆڕاگرییه مه‌زنه‌كه‌یدا و له‌باره‌یه‌وه ئه‌دوێین له‌گه‌ڵ باسی خوشك و هاوشێوه نه‌مره‌كانی ئه‌و رۆژگاره‌دا..
لێره‌شدا ته‌نها هێنده‌مان به‌سه به‌بێ زیاده‌ڕه‌وی بڵێین كه (سومه‌یه)ی شه‌هید ئا له‌و رۆژه‌دا هه‌ڵوێستێكی وه‌های نواند رێزێكی نه‌بڕاوه‌ی به‌خشیه هه‌موو مرۆڤایه‌تی، له‌سه‌ره‌تایه‌وه تا كۆتایی و، حورمه‌تێكی پێدا كه به‌هاكه‌ی ته‌واو نابێت..!
هه‌ڵوێستێك، كردیه دایكێكی مه‌زن بۆ هه‌موو بڕواداره‌كانی تێكڕای سه‌رده‌مه‌كان و، رێزدارانی گشت كات و ساته‌كان..!!
* * *
پێغه‌مبه‌ر ( صلى الله علیه وسلم ) ده‌هاته ده‌ره‌وه تا به‌ره‌و ئه‌و جێگایه بڕوات كه ده‌یزانی خانه‌واده‌ی (یاسر9ی تێدا ئه‌شكه‌نجه ده‌درێت..
له‌و رۆژانه‌شدا هۆكاری به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌و لابردنی سزای هیچ له‌ده‌ستدا نه‌بوو.. ئه‌وه‌ش ویستی خوا بوو..
چونكه ئاینی نوێ-به‌رنامه‌ی بێگه‌ردی ئیبراهیم-.. ئه‌و ئاینه‌ی (موحه‌ممه‌د) ( صلى الله علیه وسلم ) به‌یداخه‌كه‌ی به‌رز ده‌كاته‌وه، بزاڤێكی چاكسازی سه‌رزاری و رووكه‌ش نیه.. به‌ڵكو به‌رنامه‌ی ژیانه بۆ هه‌موو مرۆڤایه‌تی بڕوادار و... ده‌بێت ئه‌م مرۆڤایه‌تییه خاوه‌ن باوه‌ڕه‌یش كه ئه‌م ئاینه له‌گه‌ڵ مێژوو به هه‌موو پاڵه‌وانێتی و، قوربانیدان و، مه‌ترسیه‌كانیه‌وه بۆ بمێنێته‌وه..
ئه‌م هه‌موو گیانفیدایه چاكانه، ئه‌و (بنچینه)یه‌یه كه خۆڕاگرییه‌كی بێ‌پسانه‌وه‌و، جاویدانیه‌كی له‌ناونه‌چووی به ئاین و بیروباوه‌ڕ ده‌به‌خشی..!!!
ئه‌مه‌ش (بۆنێكی خۆشی)یه و دڵی بڕواداران پڕده‌كات له دۆستایه‌تی و خۆزگه و، ئه‌و (بڵندگۆ)یه‌یه كه رێنمایی نه‌وه‌كان به‌ره‌و لای حه‌قیقه‌تی ئاین و راستگۆیی و مه‌زنیه‌كه‌ی ده‌كات..
به‌مجۆره هه‌ر ده‌بوو ئیسلام ئه‌و گیانفیدایی و قوربانیانه‌ی هه‌بێت و چاره‌یه‌كی دیكه نه‌بوو، قورئانی پیرۆزیش له‌م چه‌ند ئایه‌تدا ئه‌مه‌ی بۆ موسڵمانان روون كردۆته‌وه..
ئه‌وه‌تانێ ده‌فه‌رموێت:
[أَحَسِبَ النَّاسُ أَنْ یُتْرَكُوا أَنْ ێقُولُوا آمَنَّا ۆهُمْ ڵا یُفْتَنُونَ: ئاخۆ مه‌ردم لایان وایه هه‌ر كه بڵێن ئێمه باوه‌ڕمان هێناوه، ئیتر وازیان لێ‌ده‌هێنرێت و تووشی هیچ تاقیكردنه‌وه‌یه‌ك نابن؟]العنكبوت/٢.
[أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّه‌َ ۆڵمَّا ێعْڵمْ اللَّهُ الَّذینَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ ۆێعْڵمَ الصَّابِڕینَ: ئاخۆ ئێوه لاتان وایه سه‌ربه‌خۆ ده‌چنه به‌هه‌شت؟ كه‌چی هێشتا خودا خه‌باتكاران و خۆڕاگرانی ئێوه‌ی دیاری نه‌كردووه.]ال عمران/١٤٢.
[ۆڵقَدْ فَتَنَّا الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ فَڵێعْڵمَنَّ اللَّهُ الَّذینَ صَدَقُوا ۆڵێعْڵمَنَّ الْكَاذبِینَ: ئێمه ئه‌وانه‌ی به‌ر له‌مانیشمان تاقیكرده‌وه، بێ‌گومان خوا ئه‌وانه‌ی كه راسیان گوت، ئه‌وانه‌ش كه درۆزنن، دیاری ده‌كا.]العنكبوت/٣.
[أَمْ حَسِبْتُمْ أَنْ تُتْرَكُوا ۆڵمَّا ێعْڵمْ اللَّهُ الَّذینَ جَاهَدُوا مِنْكُمْ... : پێتان وایه كه‌س خۆتان تێ‌ناگه‌یه‌نێ و خواش له‌وانه‌ی له‌ئێوه چوونه جیهاد بێ‌ئاگایه!]التوبه/١٦.
[مَا كَانَ اللَّهُ لِێذرَ الْمُۆْمِنِینَ عَڵی مَا أَنْتُمْ عَڵیْهِ حَتَّی ێمِیزَ الْخَبِیپَ مِنْ الطیِّب: خوا هیچ كاتێ باوه‌ڕداران له بارودۆخێكدا-وا ئێوه هه‌ن- نه‌هێشتۆته‌وه، مه‌گه‌ر له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ناپاكان له پاكان هه‌ڵاوێرێ.] ال عمران/١٧٩.
[ۆمَا أَصَابَكُمْ ێوْمَ الْتَقَی الْجَمْعَانِ فَبِإِذنِ اللَّهِ ۆلِێعْڵمَ الْمُۆْمِنِینَ: هه‌رچی ئه‌و رۆژه تووشتان هات وا دوو كۆمه‌ڵ به یه‌ك گه‌یشتن، گشتی به ئیزنی خودا بوو، هه‌تا خاوه‌ن باوه‌ڕه‌كان نیشان بدا.] ال عمران/١٦٦. ( کۆتایى به‌شى یه‌که‌م )