ماڵپەری قورئانی پیرۆز

  •   پەیوەندی
  •   سەردێڕەکان
  •   سەرەتا

سەرەکیەکان

  •   ماڵەوە
  •   قورئانی پیرۆز
  •   زانیاری قورئان
  •   زانسته‌کانی قورئان
  •   اعجاز
  •   لێكۆڵینه‌وه‌ی قورئانی
  •   ته‌فسیری قورئان
  •   فێربوونی التجوید
  •   زیکرەکان
  •   فەرموودە قودسیەکان
  •   گەشەپێدانی مرۆیی
  •   کتێبخانه
  •   ڕۆژوو
  •   ژیانی پێغەمبەران
  •   موعجیزەی پێغەمبەران
  •   هه‌مه‌جۆر
  •   لینکەکان
  •   عقيدة
  •   ئيمان
  •   نوێژ
  •   پەروەردەی منداڵ
  •   قیامة
  •    هۆی دابەزین
  •   فیقه
  •   ئاداب
  •   چێرۆک و بەسەرهات
  •   واتای ئایەت
  •   بەهەشت
  •   دۆزەخ
  •   ئافرەتان
  •   تاوانه‌ گه‌وره‌کان
  •   خێزان
  •   رازی قورئانى
  •   عیباده‌ت
  •   ناوه‌ جوانه‌کانى خوا
  •   هاوه‌ڵانى پێغه‌مبه‌ر
  •   پێغەمبەر محمد (ص)
  •   چیڕۆکه‌ قورئانیه‌کان
  •   ژیان فێری کردم
  •   ژیانى زانایانى ئیسلام
  •   ووتەی زانایانی ئیسلام
  •   ووتەی ناوداران
  •   ووتەکانی سەرکەوتن

ئاماری ماڵپەر





ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه‌


خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز

- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له‌ هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره‌ بکه
-  بۆ گوێ گرتن له‌ قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه‌ به‌کوردى و زمانه‌ جیهانیه‌کان کلیک لێره‌ بکه

سەرەتا

چیـرۆكی پیاوە ئیماندارەكەی هـۆزی فیـرعەون...چيرۆكه‌ قورئانيه‌كان

چیـرۆكی پیاوە ئیماندارەكەی هـۆزی فیـرعەون...چيرۆكه‌ قورئانيه‌كان

نووسينى/د.صلاح عبدالفتاح الخالدى//نووسينگه‌ى ته‌فسير ///چیرۆكی ئەم پیاوە لە قورئاندا لەم ئایەتانەدا هاتووە، كە خودا فەرموویە:-{وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُبِينٍ (23) إِلَى فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ (24)

فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ وَمَا كَيْدُ الْكَافِڕينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ (25) وَقَالَ فِرْعَوْنُ ذَرُونِي أَقْتُلْ مُوسَى وَلْيَدْعُ رَبَّهُ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُبَدِّلَ دِينَكُمْ أَوْ أَنْ يُظْهِرَ فِي الْأَرْضِ الْفَسَادَ (26) وَقَالَ مُوسَى إِنِّي عُذْتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُمْ مِنْ كُلِّ مُتَكَبِّرٍ لَا يُؤْمِنُ بِيَوْمِ الْحِسَابِ (27) وَقَالَ رَجُلٌ مُؤْمِنٌ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ يَكْتُمُ إِيمَانَهُ أَتَقْتُلُونَ رَجُلًا أَنْ يَقُولَ رَبِّيَ اللَّهُ وَقَدْ جَاءَكُمْ بِالْبَيِّنَاتِ مِنْ رَبِّكُمْ وَإِنْ يَكُ كَاذِبًا فَعَلَيْهِ كَذِبُهُ وَإِنْ يَكُ صَادِقًا يُصِبْكُمْ بَعْضُ الَّذِي يَعِدُكُمْ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي مَنْ هُوَ مُسْڕفٌ كَذَّابٌ (28) يَا قَوْمِ لَكُمُ الْمُلْكُ الْيَوْمَ ظَاهِڕينَ فِي الْأَرْضِ فَمَنْ يَنْصُرُنَا مِنْ بَأْسِ اللَّهِ إِنْ جَاءَنَا قَالَ فِرْعَوْنُ مَا أُڕيكُمْ إِلَّا مَا أَرَى وَمَا أَهْدِيكُمْ إِلَّا سَبِيلَ الرَّشَادِ (29) وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ مِثْلَ يَوْمِ الْأَحْزَابِ (30) مِثْلَ دَأْبِ قَوْمِ نُوحٍ وَعَادٍ وَثَمُودَ وَالَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ وَمَا اللَّهُ يُڕيدُ ظُلْمًا لِلْعِبَادِ (31) وَيَا قَوْمِ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ يَوْمَ التَّنَادِ (32) يَوْمَ تُوَلُّونَ مُدْبِڕينَ مَا لَكُمْ مِنَ اللَّهِ مِنْ عَاصِمٍ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ (33) وَلَقَدْ جَاءَكُمْ يُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِمَّا جَاءَكُمْ بِهِ حَتَّى إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ هُوَ مُسْڕفٌ مُرْتَابٌ (34) الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْڕ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ كَبُرَ مَقْتًا عِنْدَ اللَّهِ وَعِنْدَ الَّذِينَ آمَنُوا كَذَلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلَى كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ (35) وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ (36) أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَى إِلَهِ مُوسَى وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا وَكَذَلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ (37) وَقَالَ الَّذِي آمَنَ يَا قَوْمِ اتَّبِعُونِ أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشَادِ (38) يَا قَوْمِ إِنَّمَا هَذِهِ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا مَتَاعٌ وَإِنَّ الْآخِرَةَ هِيَ دَارُ الْقَرَاڕ (39) مَنْ عَمِلَ سَيِّئَةً فَلَا يُجْزَى إِلَّا مِثْلَهَا وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَى وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ يُرْزَقُونَ فِيهَا بِغَيْڕ حِسَابٍ (40) وَيَا قَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّاڕ (41) تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَأُشْڕكَ بِهِ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَأَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى الْعَزِيزِ الْغَفَّاڕ (42) لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَلَا فِي الْآخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْڕفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّاڕ (43) فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْڕي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ (44) فَوَقَاهُ اللَّهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ (45) النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ (46)} [غافر : 23 - 46]

واتە: (بێگومان ئێمە موسامان بە ئایەت‌و نیشانە رۆشنەكانمان كە موعجیزە هەست پێ كراوەكان‌و بەڵگە ئاشكراكان بوو، بۆ لای فیرعەون‌و هامان‌و قارون نارد بەڵام ئەوان باوەڕیان پێ نەهێنا‌و گوتیان (ئەمە سیحربازێكی درۆزنە) دوایی كە ئەو هەق‌و راستییەی بە بەڵگە‌و موعجیزەی ئاشكراوە كە لە ئێمەوە پێی درابوو بۆی هێنان فیرعەون‌و تاقمەكەی فەرمانیان داو گوتیان: (كوڕەكانی هەموو ئەو كەسانە بكوژن كە ئیمانیان هێناوە، بەڵام ئافرەتەكانیان بهێڵنەوە (تا بەهەموو شێوەیەك لە خزمەتیان دابن) ئەمەش پیلان‌و فێڵی بێ باوەڕانە‌و فروفێڵ‌و تەڵەكەبازی ئەوانیش هەر لە گومڕایی‌و سەرگەردانی دایە، ئینجا فیرعەون گوتی: (وازم لێ بێنن با موسا بكوژم‌و با ئەویش پەنا بباتە بەر ئەو خودا پەروەردگارەی خۆی‌و تكای رزگاربوونی لێ بكات، بۆیەش دەیكوژم چونكە دەترسم دین‌و ئاینتان بگۆڕێت، یاخود خراپە‌و تێكدان لە وڵاتەكەمان‌و لەسەر زەوی دا بێنێتە كایەوە). موساش گوتی: (من پەنام گرتووە بە خودای پەروەردگارم (كە پەروەردگاری ئێوەشە) لەهەر لووتبەرز‌و خۆبەزل زانێك كە باوەڕ بە رۆژی حساب‌و لێپرسینەوە ناهێنێت‌و دەیەوێت ڕاستییەكان هەڵگێرێتەوە) (دیارە فیرعەونیش پێشتر بڕیاری تەواوی بۆ كوشتنی موسا دابوو)، بۆیە پیاوێكی باوەڕدار لە خزمان‌و لە هۆزی فیرعەون –كە باوەڕەكەی دەرنەخستبوو‌و تا ئەو رۆژە شاردبوویەوە، هاتە لایان‌و پێی گوتن: (ئایا ئێوە پیاوێك دەكوژن تەنها لەسەر ئەوەی كە دەڵێت (خودای پەروەردگاری من – الله -یە‌و لە هەمان كاتدا بەڵگە‌و نیشانە رۆشنەكانیشی لە پەروەردگارتانەوە بۆ هێناون‌و پیشان داون، جا گەر لەمەدا درۆزن بێت ئەوە ئۆباڵی درۆكەی لە ئەستۆی خۆی دایە، خۆ گەر راستگۆش بێت ئەوا هەندێك لەو بەڵا‌و كارەساتانەتان بەسەردا دێت كە پێی راگەیاندون، بەڕاستی خودا ڕێنمایی كەسێك ناكات كە زیادە ڕەو‌و درۆزن بێت.. (بەمانای ئەگەر موسا درۆزن بوایە ئەوا خودا ئەو هەموو بەڵگانەی بۆ پشتگیری لێ كردنی پێ نەدەگەیاند).. هەروەها پیاوە ئیماندارەكە گوتی: (ئەی هۆز‌و قەومی خۆم ئەمڕۆ ئێوە لەم ناوچەیەدا باڵا دەستن‌و بە ئارەزووی خۆتان حوكمی زەوی دەكەن، جا بیربكەنەوە لەوەی كە ئەگەر تۆڵە‌و سزای خودامان تووش ببێت كێ هەیە فریاد ڕەس‌و سەر خەرمان بێت)؟!
لەوێدا فیرعەون قسەكەی بڕی‌و گوتی: (من هەر ئەو بیر‌وڕایەی خۆم بەچاك دەزانم‌و هیچی ترم لا پەسند نییە‌و ، هەر منیش تەنها ڕێی ڕاست‌و دروستتان پیشان دەدەم). دیسان ئەو پیاوەی كە باوەڕی هێنا بوو، گوتی: (من دەترسم لەوەی ڕۆژێكتان بەسەر دابێت وەك ئەو ڕۆژە كارەساتبارانەی كە بەسەر گرۆ‌و كۆمەڵە خراپكارەكانی پێشوودا هاتوون، وەك ئەوەی بەسەر قەومی (نوح)‌و (عاد)‌و (سەموود)‌و گەلانی پێشوودا هاتووە، خوداش ستەم لە بەندەكانی ناكات‌و نایەوێت بەستەم لە نێویان ببات –ئەی هۆزی خۆم من ترس‌و نیگەرانیم بۆ ئێوە لەسەر ئەو رۆژەشە كە رۆژی بانگكردنتانە بۆ لێپرسینەوە، ئەو ڕۆژەی كە هەمووتان لە ترسی هەڵدێن‌و سەرگەردانن‌و نازانن ڕوو لە كوێ بكەن‌و هیچ پەنادەر‌و داڵدەدەرێكتان بۆ دەرباز بوون لە ڕق‌و تووڕەیی خودا نییە، جا هەر كەسێك خودا بەهۆی لادانی خۆیەوە گومڕای بكات هیچ ڕێنما كار‌و ڕێ پیشاندەرێكی نی یە، بێگومان لەمەو پێشیش (یوسف) بە بەڵگە‌و نیشانە ڕۆشنەكانەوە هاتە لاتان تا ڕێبازی خواناسی بگرنەبەر، كەچی بەردەوام گومانتان لەو بەرنامە‌و ڕێبازەی هەبوو تا ئەو كاتەی كۆچی دوایی كرد‌و گوتتان: ئیدی هەرگیز خودا لە دوای (یوسف) پێغەمبەرێكی تر نانێرێت، بەم ڕەنگەش خودا كەسانی زیادە ڕەو‌و گوماندار‌و ڕاڕا گومڕا دەكات، ئەوانەی كە لەسەر ئایەت‌و بەڵگە ڕۆشنەكانی خودا مشت‌و مڕ دەكەن بەبێ ئەوەی هیچ زانست‌و زانیاریەكیان هەبێت‌و پێ بەخشرابێت، بەمەش ڕق‌و تووڕەیییەكی توند لای خودا دروست‌و گەورە دەبێت، هەروەها هەمان ڕق لەلای كەسانی ئیمانداریش دروست دەبێت، خودا بەم ڕەنگە مۆر دەنێت بەسەر دڵی هەر كەسێكی خۆ بەزل زان‌و بەزەبری ستەمكاردا).
لە گەرمەی قسەكانی پیاوە ئیماندارەكەدا، فیرعەون بە (هامان)ی وەزیری گوت: (ئەی هامان قوللە (برج)ێكی بەرزم بۆ بنیات بنێ، تاكو هەندێك هۆكار‌و ئامڕازم دەسگیر بێت لەو هۆكارانەی بۆ ئاسمانەكان سەرم دەخەن، تا لێیانەوە سەركەوم‌و نهێنییەكانی بزانم‌و بڕوانم بۆ خوداكەی موسا، من دڵنیام كە درۆزنە).. بەم شێوەیە كردارە ناشیرینەكانی فیرعەون هەر لەسەر گەردانی‌و تیاچوون‌و زەرەرمەندییدایە، پاشان ئەو پیاوەی لە هۆزی فیرعەون ئیمانی هێنا بوو، گوتی: (ئەی هۆزەكەم شوێنی من بكەون‌و (بەم قسانەی من ڕەفتار بكەن) چونكە من ڕێنمونیتان دەكەم بۆ سەر ڕێی چاكە‌و سەرفرازی. ئەی هۆزەكەم ژیانی دنیا تەنها ڕابواردنێكی كەمە‌و هەر ڕۆژی دواییش شوێنی ئارامی تەواو‌و حەوانەوەی هەمیشەییی باوەڕدارانە، هەركەسێك هەڵەیەك بكات تەنها بەقەد هەڵە‌و گوناهەكەی خۆی سزا دەدرێت، هەر كەسێكیش لە نێر‌و لە مێ‌ (لە پیاوان‌و ئافرەتان) چاكە بكەن‌و لە هەمان كاتدا باوەڕداریش بن‌و بە ئیمان‌و باوەڕەوە چاكە بكەن ئەوە بێگومان ئەوانە دەچنە بەهەشتەوە‌و بەبێ حساب‌و چەند‌و چوون، ڕزق‌و ڕۆزیی هەمە جۆر‌و هەمە ڕەنگیان پێ دەدرێت، هەروەها ئەی هۆزی خۆم، ئێوە سەرنج بدەن لەوەی كە من تەنها بۆ ڕێی ڕزگاربوون ئێوە بانگ دەكەم، تا بچنە بەهەشتی خوداوە، كەچی ئێوە بەم سەرگەردانی‌و گومڕایییەتان من بۆ نێو دۆزەخ بانگ دەكەن، بۆ ئەوە بانگم دەكەن تاكو باوەڕ بە خودا نەهێنم‌و هاوەڵ (شەریك)ی بۆ دابنێم‌و، بەبێ هیچ بەڵگە‌و زانستێك خۆم كافر بكەم، لە كاتێكدا من بۆ لای خودای باڵا دەست‌و لێبوردە بانگتان دەكەم، بێگومان ئەوەش، كە ئێوە منی بۆ بانگ دەكەن، نە لە دنیا‌و نە لە قیامەتیشدا خاوەنی هیچ بانگەواز‌و بەرنامەیەك نییە، نابێت ئەوەشمان لە یادچێت، كە گەڕانەوەمان بۆ لای خودایە‌و، ئەوانەش كە لە ستەم‌و تاوان دا ڕۆچوون دەخرێنە نێو ئاگری دۆزەخەوە، لەمەو لاش ئێوە لە ئایندەدا ئەو وتانەی منتان بەیاد دێتەوە‌و ڕۆژێك دێت، كە بیری لێ بكەنەوە‌و، ئەوا منیش كاروباری خۆم هەر بۆ خودا دەگێڕمەوە‌و خۆم بە خودا دەسپێرم‌و پشتی پێ دەبەستم، بەڕاستییش خودا بینایە بە بەندەكانی‌و دەیانبینێت)..
ئینجا خوداش ئەم پیاوە ئیماندارەی نێو هۆزەكەی فیرعەونی لە پیلانی خراپ‌و دڕندانەیان پاراست‌و خێڵ‌و دارودەستەی فیرعەونی تووشی سزایەكی زۆر سەخت كرد، كە ئاگری دۆزەخە‌و بەیانیان‌و ئێواران نیشانیان دەدرێت (واتە بەردەوام شەو‌و رۆژ ئێوارە‌و بەیانی تیای دان)و هەر لە ڕۆژی مردنیانەوە تا كاتی قیامەت پیایاندا دەچزێنرێت، لە ڕۆژی قیامەتیشدا فەرمان دەدرێت: ئادەی تاقم‌و خێڵی فیرعەون بخەنە نێو توندترین‌و سەختترین ئەشكەنجە‌و ئازاری دۆزەخەوە).
تا ئێرە لێكدانەوەی كورتی ئایەتەكانی (23-46)ی سوورەتی (غافر) بوو كە بەسەرهاتەكەی ئەو پیاوە باوەڕدارەی هۆزی فیرعەونیان تیادا گێڕاوەتەوە
هەموو مافەکانی پارێزراون بۆ ماڵپەری قورئانی پیرۆز