ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ئه‌بوو داوودى ئه‌سه‌جه‌ستانى /نووسينگه‌ى ته‌فسير //عَنْ عَائِشَةَ رَضِىَ اللهُ عَنْها, قَالتْ: بَعَثَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أُسَيْدَ بْنَ حُضَيْرٍ وَأُنَاسًا مَعَهُ فِى طَلَبِ قِلاَدَةٍ أَضَلَّتْهَا عَائِشَةُ, فَحَضَرَتِ الصَّلاَةُ فَصَلَّوْا بِغَيْڕ وُضُوءٍ,

فَأَتَوُا النَّبِىَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَذَكَرُوا ذَلِكَ لَهُ, فَأُنْزِلَتْ آيَةُ التَّيَمُّمِ, زَادَ ابْنُ نُفَيْلٍ فَقَالَ لَهَا أُسَيْدُ [بْنُ حُضَيْرٍ]:يَرْحَمُكِ اللَّهُ! مَا نَزَلَ بِكِ أَمْرٌ تَكْرَهِينَهُ, إِلاَّ جَعَلَ اللَّهُ لِلْمُسْلِمِينَ, وَلَكِ فِيهِ فَرَجًا.(صحيح)/   واتە: لە عائیشەوە رەزای خوای لێ بێ دەگێڕنەوە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم ئوسەیدی كوڕی (حُضير) و چەند كەسێكی نارد بۆ دۆزینەوەی گەردن بەندەكە كە عائیشە ونی كردبوو, كاتی نوێژ هات ئاویان دەستنەكەوت لەبەرئەوە بەبێ دەستنوێژ نوێژیان كرد, كاتێ هاتنەوە بۆ خزمەت پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم بەسەرهاتەكەیان بۆ گێڕایەوە, خوای گەورە ئایەتی تەیەممومی دابەزاند, ئیبنو نوفەیل ئەمەشی بۆ زیاد كرد: ئوسەیدی كوڕی (حُضير) پێی وت: ئەی عائیشە بەر رەحمەت و بەزەیی خوا بكەویت هەر بەڵاو ناخۆشیەكت بەسەردێت و پێت ناخۆش دەبێت, خوای گەورە دەیكات بە مایەی خێر و خۆشی و بەرەكەت چ بۆ خۆت و چ بۆ موسوڵمانان. //عَنْ عَمَّاڕ بْنِ يَاسِرٍ: أَنَّهُ كَانَ يُحَدِّثُ, أَنَّهُمْ تَمَسَّحُوا وَهُمْ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ بِالصَّعِيدِ لِصَلاَةِ الْفَجْڕ, فَضَرَبُوا بِأَكُفِّهِمُ الصَّعِيدَ ثُمَّ مَسَحُوا وُجُوهَهُمْ مَسْحَةً وَاحِدَةً, ثُمَّ عَادُوا فَضَرَبُوا بِأَكُفِّهِمُ الصَّعِيدَ مَرَّةً أُخْرَى, فَمَسَحُوا بِأَيْدِيهِمْ كُلِّهَا إِلَى الْمَنَاكِبِ, وَالآبَاطِ مِنْ بُطُونِ أَيْدِيهِمْ.(صحيح)/   واتە: عەماری كوڕی یاسر گێڕاویەتیەوە بۆ قوتابیەكانی, كە هاوەڵان لەگەڵ پێغەمبەری خوادا صلی الله علیە وسلم بوون بۆ نوێژی بەیانی بە گڵێكی پاك مەسحیان كرد یەكجار بەری دەستەكانیان كێشا بە گڵێكی پاكداو هێنایان بە روومەتیاندا, پاشان جارێكی تر بەری دەستەكانیان كێشا بە گڵێكی پاكداو دەستەكانیان هەتا شانیان و لە ژێر دەسیتیانەوە هەتا دەگاتە بن هەنگڵیان مەسح كرد.//عَنْ ابْنِ وَهْبٍ, نَحْوَ هَذَا الْحَدِيثِ, قَالَ: قَامَ الْمُسْلِمُونَ فَضَرَبُوا بِأَكُفِّهِمُ التُّرَابَ, وَلَمْ يَقْبِضُوا مِنَ التُّرَابِ شَيْئًا, فَذَكَرَ نَحْوَهُ, وَلَمْ يَذْكُڕ الْمَنَاكِبَ وَالآبَاطَ, قَالَ ابْنُ اللَّيْثِ: إِلَى مَا فَوْقَ الْمِرْفَقَيْنِ.(صحيح)/واتة: ئةم فةرموودة بة هةمان مانا لة (ابْنِ وَهْب)ةوة هاتووة, كة وتويةتى: موسولَمانان هةستان بةرى دةستةكانيان كيَشا بة طلَيَكى ثاكدا, بةلآم بة هيض شيَوةية طلَيان هةلَنةطرت, بة هةمان مانا طيَڕايةوة, بةلآم باسى شان و بن هةنطلَى نةكرد. (ابْنُ اللَّيْث)دةلَيَت: هةتا سةرووى هةردوو ئةنيشك./عَنْ عَمَّاڕ بْنِ يَاسِرٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَرَّسَ بِأُولاَتِ الْجَيْشِ وَمَعَهُ عَائِشَةُ, فَانْقَطَعَ عِقْدٌ لَهَا مِنْ جَزْعِ ظَفَاڕ, فَحَبَسَ النَّاسَ ابْتِغَاءُ عِقْدِهَا ذَلِكَ حَتَّى أَضَاءَ الْفَجْرُ, وَلَيْسَ مَعَ النَّاسِ مَاءٌ, فَتَغَيَّظَ عَلَيْهَا أَبُو بَكْرٍ رَضِىَ اللهُ عَنْهُوَقَالَ: حَبَسْتِ النَّاسَ وَلَيْسَ مَعَهُمْ مَاءٌ!! فَأَنْزَلَ اللَّهُ تَعَالَى عَلَى رَسُولِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رُخْصَةَ التَّطَهُّڕ بِالصَّعِيدِ الطَّيِّبِ, فَقَامَ الْمُسْلِمُونَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَضَرَبُوا بِأَيْدِيهِمْ إِلَى الأَرْضِ, ثُمَّ رَفَعُوا أَيْدِيَهُمْ وَلَمْ يَقْبِضُوا مِنَ التُّرَابِ شَيْئًا, فَمَسَحُوا بِهَا وُجُوهَهُمْ وَأَيْدِيَهُمْ إِلَى الْمَنَاكِبِ وَمِنْ بُطُونِ أَيْدِيهِمْ إِلَى الآبَاطِ. زَادَ ابْنُ يَحْيَى فِى حَدِيثِهِ , قَالَ ابْنُ شِهَابٍ فِى حَدِيثِهِ: وَلاَ يَعْتَبِرُ بِهَذَا النَّاسُ.(صحيح)/واتە: لە عەماری كوڕی یاسرەوە هاتووە, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم لە (أُوڵاتِ الْجَیْش) – شوێنێكە لە رێگەی مەككە نزیك شاری مەدینە - لە كۆتایی شەودا لایدا بۆ ئەوەی كەمێك بخەوێ و بحەوێتەوە, عائیشەی لەگەڵ بوو گەردن بەندەكەی پچڕا ون بوو, بۆ ئەوەی گەردن بەندەكە بدۆزنەوە دواكەوتن هەتا كاتی نوێژی بەیانی هات, خەڵكەكە ئاویان پێ نەبوو بۆ ئەوەی دەستنوێژ بگرن و نوێژەكەیان بكەن, بۆیە ئەبو بەكر رەزای خوای لێ بێ توڕە بوو لە عائیشەو پێی وت: خەڵكەكە گیرداو ئاویان پێ نیە نوێژەكەیان بكەن, خوای گەورە ئایەتی تەیەممومی دابەزاند بۆ پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم مۆڵەتی پێدان بە گڵێكی پاك دەستنوێژ بگرن, ئینجا موسڵمانان لەگەڵ پێغەمبەری خوادا صلی الله علیە وسلم هەستان بە بەری دەستیان كێشایان بە زەویدا و دەستیان بەرزكردەوە بەڵام بە هیچ شێوەیە گڵیان هەڵنەگرت, پاشان هێنایان بە روومەت و دەستەكانیاندا هەتا شانیان و لەژێر دەستەكانیانەوە هەتا دەگاتە بن هەنگڵیان. (ابْنُ ێحْێی) لە فەرمودەكەیدا ئەمەی بۆ زیاد كردو وتی: (ابْنُ شِهَاب) لە فەرمودەكەیدا وتی: خەڵك هیچ ئیعتیبارێكیان دانەئەنا بۆ (هەتا شانیان و لەژێر دەستەكانیانەوە هەتا دەگاتە بن هەنگڵیان).