ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابو داوودى ئه‌سه‌جه‌ستانى /نووسينگه‌ى ته‌فسير //عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ, قَالَ: أَقْبَلْتُ أَنَا وَعَبْدُ اللَّهِ بْنُ يَسَارٍ مَوْلَى مَيْمُونَةَ زَوْجِ النَّبِىِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتَّى دَخَلْنَا عَلَى أَبِى الْجُهَيْمِ بْنِ الْحَاڕثِ بْنِ الصِّمَّةِ الأَنْصَاڕىِّ, فَقَالَ أَبُو الْجُهَيْمِ:

أَقْبَلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْ نَحْوِ بِئْڕ جَمَلٍ, فَلَقِيَهُ رَجُلٌ فَسَلَّمَ عَلَيْهِ, فَلَمْ يَرُدَّ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَلَيْهِ السَّلاَمَ حَتَّى أَتَى عَلَى جِدَارٍ, فَمَسَحَ بِوَجْهِهِ وَيَدَيْهِ, ثُمَّ رَدَّ عَلَيْهِ السَّلاَمَ.(صحيح) واتە: لە ئیبنو عەباسەوە رەزای خوایان لێ بێ هاتووە, كە وتویەتی: من و (عَبْدُ اللَّه)ی كوڕی ستار نۆكەری(مَوْڵی) ی مەیمونەی خێزانی پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم رۆشتین هەتا گەیشتینە لای (أَبُو الْجُهَیْم)ی كوڕی (حَاڕپ)ی كوڕی (الصِّمَّە اڵاَنْصَاڕیّ)ی جا (أَبُو الْجُهَیْم) دەڵێت: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم لە بیری جەمەلەوە هاتەوە, پیاوێك پێی گەیشت و سەلامی لێ كرد, بەڵام پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم وەڵامی نەدایەوە هەتا رۆیشتە لای دیوارێك – دەستی دا لە دیوارەكەدا – و مەسحی دەم و چاو و دەستەكانی كرد, پاشان وەڵامی سەلامەكەی دایەوە. عَنْ نَافِعٍ , قَالَ: انْطَلَقْتُ مَعَ ابْنِ عُمَرَ فِى حَاجَةٍ إِلَى ابْنِ عَبَّاسٍ, فَقَضَى ابْنُ عُمَرَ حَاجَتَهُ فَكَانَ مِنْ حَدِيثِهِ يَوْمَئِذٍ أَنْ قَالَ: مَرَّ رَجُلٌ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِى سِكَّةٍ مِنَ السِّكَكِ, وَقَدْ خَرَجَ مِنْ غَائِطٍ أَوْ بَوْلٍ فَسَلَّمَ عَلَيْهِ, فَلَمْ يَرُدَّ عَلَيْهِ حَتَّى إِذَا كَادَ الرَّجُلُ أَنْ يَتَوَارَى فِى السِّكَّةِ ضَرَبَ بِيَدَيْهِ عَلَى الْحَائِطِ, وَمَسَحَ بِهِمَا وَجْهَهُ, ثُمَّ ضَرَبَ ضَرْبَةً أُخْرَى فَمَسَحَ ذِرَاعَيْهِ, ثُمَّ رَدَّ عَلَى الرَّجُلِ السَّلاَمَ, وَقَالَ: (إِنَّهُ لَمْ يَمْنَعْنِى أَنْ أَرُدَّ عَلَيْكَ السَّلاَمَ إِلاَّ أَنِّى لَمْ أَكُنْ عَلَى طُهْرٍ (ضعيف) //واتە: لە نافعەوە هاتووە, كە وتویەتی: بۆ پێویستیەك لەگەڵ ئیبنو عومەردا دەرچووین بۆ لای ئیبنو عەباس رەزای خوایان لێ بێ, ئیبنو عومەر پێویستیەكەی خۆی لای ئیبنو عەباس جێبەجێكرد یەكێ‌ لە وتەكانی لەو كاتەدا ئەوە بوو وتی: لە یەكێ لە كۆڵانەكاندا پیاوێك دای بەلای پێغەمبەری خوادا صلی الله علیە وسلم ئەویش لەو كاتەدا لەسەرئاو هاتبووەدەرەوە, سەلامی لێ كرد, پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم وەڵامی نەدایەوە هەتا خەریك بوو پیاوەكەی لە بەرچاو ون ببێت لە كۆڵانەكەدا, دەستی كێشا بە دیوارەكەداو مەسحی دەم و چاوی پێ كرد, پاشان جارێكی تر دەستی كێشا بە دیوارەكەداو مەسحی باسكەكانی كرد, پاشان وەڵامی سەلامی پیاوەكەی دایەوەو, فەرمووی: (هیچ شتێك رێگری ئەوەی لێ نەكردم كە وەڵامی سەلامەكەت بدەمەوە تەنها ئەوە نەبێت كە لەسەر پاكی نەبووم). //واتە: لە نافعەوە هاتووە, كە وتویەتی: بۆ پێویستیەك لەگەڵ ئیبنو عومەردا دەرچووین بۆ لای ئیبنو عەباس رەزای خوایان لێ بێ, ئیبنو عومەر پێویستیەكەی خۆی لای ئیبنو عەباس جێبەجێكرد یەكێ‌ لە وتەكانی لەو كاتەدا ئەوە بوو وتی: لە یەكێ لە كۆڵانەكاندا پیاوێك دای بەلای پێغەمبەری خوادا صلی الله علیە وسلم ئەویش لەو كاتەدا لەسەرئاو هاتبووەدەرەوە, سەلامی لێ كرد, پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم وەڵامی نەدایەوە هەتا خەریك بوو پیاوەكەی لە بەرچاو ون ببێت لە كۆڵانەكەدا, دەستی كێشا بە دیوارەكەداو مەسحی دەم و چاوی پێ كرد, پاشان جارێكی تر دەستی كێشا بە دیوارەكەداو مەسحی باسكەكانی كرد, پاشان وەڵامی سەلامی پیاوەكەی دایەوەو, فەرمووی: (هیچ شتێك رێگری ئەوەی لێ نەكردم كە وەڵامی سەلامەكەت بدەمەوە تەنها ئەوە نەبێت كە لەسەر پاكی نەبووم). (صحيح)/واتە: لە ئیبنو عومەرەوە رەزای خوایان لێ بێ  هاتووە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە لەسەرئاو هاتەوە, لە لای بیری جەمەل پیاوێكی پێگەیشت سەلامی لێ كرد, بەڵام پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم وەڵامی نەدایەوە, هەتا رووی كردە دیواركەو دەستی دا بە دیوارەكەدا, پاشان مەسحی دەم و چاو و دەستەكانی كرد, ئینجا وەڵامی سەلامەكەی دایەوە.