ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابوداوودى ئه‌جه‌سستانى ///نووسينگه‌ى ته‌فسيرعَنْ أَبُو سَلَمَةَ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ: أَنَّ أَبَا هُرَيْرَةَ أَخْبَرَهُ, أَنَّ عُمَرَ بْنَ الْخَطَّابِ بَيْنَا هُوَ يَخْطُبُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إِذْ دَخَلَ رَجُلٌ فَقَالَ عُمَرُ: أَتَحْتَبِسُونَ عَنْ الصَّلاَةِ؟! فَقَالَ الرَّجُلُ:

مَا هُوَ إِلاَّ أَنْ سَمِعْتُ النِّدَاءَ فَتَوَضَّأْتُ, فَقَالَ عُمَرُ: وَالْوُضُوءَ أَيْضًا؟! أَوَلَمْ تَسْمَعُوا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: (إِذَا أَتَى أَحَدُكُمُ الْجُمُعَةَ فَلْيَغْتَسِلْ).(صحيح)/ واتە: لە ئەبو سەلەمەی كوڕی (عَبْدِ الرَّحْمَن)ەوە هاتووە, ئەویش ئەبو هورەیرە بۆی گێڕاوەتەوە, كە جارێ عومەری كوڕی (الْخَطاب) رەزای خوای لێ بێ وتاری هەینی دەدا لەو كاتەدا پیاوێ هاتە ژووری مزگەوتەوە, عومەر وتی: بۆ دوادەكەون لە نوێژ؟ - واتە بۆ لە یەكەم كاتی نوێژەوە ئامادە نابن؟ - پیاوەكە وتی: هەركە گوێم لە بانگ بوو خێرا دەستنوێژم گرت و ئامادەبووم بۆ نوێژ, عومەر وتی: هەر دەستنوێژ و بەس؟! ئەی خۆشتن, ئایا نەتبیستووە كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (هەركەسێ لە ئێوە هات بۆ نوێژی هەینی با خۆی بشوات).//عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْڕىِّ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: (غُسْلُ يَوْمِ الْجُمُعَةِ وَاجِبٌ عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ).(صحيح)/ واتە: لە ئەبو سەعیدی خودریەوە هاتووە, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (خۆشۆردنی رۆژی هەینی پێویست(واجب)ە لەسەر هەموو موسڵمانێكی باڵغ و پێگەیشتوو). //عَنْ حَفْصَةَ, عَنْ النَّبِىِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: (عَلَى كُلِّ مُحْتَلِمٍ رَوَاحُ الْجُمُعَةِ, وَعَلَى كُلِّ مَنْ رَاحَ إِلَى الْجُمُعَةِ الْغُسْلُ ).(صحيح)/ واتە: لە ئەبو سەعیدی خودریەوە هاتووە, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (خۆشۆردنی رۆژی هەینی پێویست(واجب)ە لەسەر هەموو موسڵمانێكی باڵغ و پێگەیشتوو). //عَنْ أَبِى سَعِيدٍ الْخُدْڕىِّ: وَأَبِى هُرَيْرَةَ قَالاَ: قَالَ: رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: (مَنِ اغْتَسَلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ, وَلَبِسَ مِنْ أَحْسَنِ ثِيَابِهِ, وَمَسَّ مِنْ طِيبٍ إِنْ كَانَ عِنْدَهُ, ثُمَّ أَتَى الْجُمُعَةَ فَلَمْ يَتَخَطَّ أَعْنَاقَ النَّاسِ, ثُمَّ صَلَّى مَا كَتَبَ اللَّهُ لَهُ, ثُمَّ أَنْصَتَ إِذَا خَرَجَ إِمَامُهُ حَتَّى يَفْرُغَ مِنْ صَلاَتِهِ: كَانَتْ كَفَّارَةً لِمَا بَيْنَهَا وَبَيْنَ جُمُعَتِهِ الَّتِى قَبْلَهَا). قَالَ: وَيَقُولُ أَبُو هُرَيْرَةَ: وَزِيَادَةُ ثَلاَثَةِ أَيَّامٍ. وَيَقُولُ: (إِنَّ الْحَسَنَةَ بِعَشْڕ أَمْثَالِهَا).(حسن)/ واتە: لە ئەبو سەعیدی خودری و ئەبو هورەیرەوە هاتووە, كە وتویانە: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (هەر كەسێك لە رۆژی هەینی دا خۆی بشوات, پۆشاكی جوان و پاكوخاوێنی لەبەر بكات, بۆنی خۆش لەخۆی بدات ئەگەر لە لای هەبوو, لە پاشاندا هات بۆ نوێژی هەینی و, هەنگاو نەنێت بەسەر خەڵكدا, چەندەی خوا لەسەری نوسیوە نوێژ بكات, ئینجا بێدەنگ بێت لە كاتێكدا كە ئیمامەكەی دەچێتە سەر مینبەر هەتا وتارەكەی تەواو دەكات و پێش نوێژیان بۆ  دەكات و سەلام دەداتەوە, ئەوە دەبێتە كەفارەتی ئەو گوناهانەی كە لە نێوانی ئەو جومعەیە و جومعەكەی پێشوودا هەیبووە. راویەكە وتی: ئەبو هورەیرە وتی: پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم فەرمووی: (سێ رۆژی زیاتریش) وە فەرمووی: (پاداشتی چاكەش یەك بە دەیە) – واتە دە رۆژ //عَنْ أَبِی سَعِیدٍ الْخُدْڕیِّ: أَنَّ رَسُوڵ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَڵیْهِ ۆسَلَّمَ , قَاڵ: (الْغُسْلُ ێوْمَ الْجُمُعَەِ عَڵی كُلِّ مُحْتَلِمٍ, ۆالسِّۆاكُ, ۆێمَسُّ مِنَ الگِّیبِ مَا قُدِّرَ ڵهُ). إِلاَّ أَنَّ بُكَیْرًا ڵمْ ێژْكُرْ عَبْدَ الرَّحْمَنِ, ۆقَاڵ فِی الگِّیبِ: (ۆڵوْ مِنْ گِیبِ الْمَرْأَەِ). (صحيح)/   واتە: لە ئەبو سەعیدی خودریەوە هاتووە, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (خۆشۆردنی رۆژی هەینی پێویستە لەسەر هەموو پێگەیشتوویەك, وە سیواك كردنیش, وە بۆنی خۆشیش لەخۆی بدات هەر چەندێك توانای لێ بێت). تەنها ئەوە نەبێت كە راوی فەرمودەكە (بُكَیْر) باسی (عَبْدَ الرَّحْمَن)ی نەكرد, وە سەبارەت بە بۆنی خۆش فەرمووی: (با لە بۆنی خۆشی ژنەكەیشی بێت).//عَنْ أَوْسُ بْنُ أَوْسٍ الثَّقَفِىِّ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: (مَنْ غَسَّلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاغْتَسَلَ, ثُمَّ بَكَّرَ وَابْتَكَرَ, وَمَشَى وَلَمْ يَرْكَبْ, وَدَنَا مِنَ الإِمَامِ, فَاسْتَمَعَ وَلَمْ يَلْغُ, كَانَ لَهُ بِكُلِّ خُطْوَةٍ عَمَلُ سَنَةٍ أَجْرُ صِيَامِهَا وَقِيَامِهَا).(صحيح)/   واتە: لە ئەوسی كوڕی ئەوسی (الثقَفِیّ)ەوە هاتووە, كە وتویەتی: لە پێغەمبەری خوام صلی الله علیە وسلم بیست دەیفەرموو: (هەر كەسێك لە رۆژی هەینی دا خۆی بشوات و پێش وەخت ئامادە بێت بۆ نوێژ, بە پیادە بڕوات نەك بە سواری, لە نزیك ئیمامەوە دانیشێت, بەبێ‌ دەنگی و قسەی نابەجێ‌ نەكات, بۆ هەموو هەنگاوێكی خێر و پاداشتی یەك ساڵی هەیە, كە بە رۆژ بە رۆژوو بووبێ و, بە شەو شەونوێژ بكات).