ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابو داوودى ئه‌سسه‌جه‌ستانى //نووسينگه‌ى ته‌فسير///عَنْ عَائِشَةَ رَضِىَ اللهُ عَنْها, قَالتْ: كَانَ النَّاسُ مُهَّانَ أَنْفُسِهِمْ, فَيَرُوحُونَ إِلَى الْجُمُعَةِ بِهَيْئَتِهِمْ, فَقِيلَ لَهُمْ: لَوِ اغْتَسَلْتُمْ.(صحيح)/واتە: لە عائیشەوە رەزای خوای لێ بێ هاتووە,

كە وتویەتی: لەسەرەتاوە خەڵك خزمەتكاری خۆیان بوون و خۆیان كاری خۆیان ئەنجام دەداو خزمەتكاریان نەبوو, بۆیە بەو شێوەوە دەچوون بۆ نوێژی هەینی واتە بە جل و بەرگی كارەوە, پێیان دەوترا: خۆزگا خۆتان بشتایە جا بهاتنایە بۆ نوێژی هەینی, چونكە ئەوە چاكتر و تەواوترە.//عَنْ عِكْڕمَةَ: أَنَّ أُنَاسًا مِنْ أَهْلِ الْعِرَاقِ جَاءُوا فَقَالُوا: يَا ابْنَ عَبَّاسٍ! أَتَرَى الْغُسْلَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ وَاجِبًا؟ قَالَ: لاَ وَلَكِنَّهُ أَطْهَرُ وَخَيْرٌ لِمَنِ اغْتَسَلَ, وَمَنْ لَمْ يَغْتَسِلْ فَلَيْسَ عَلَيْهِ بِوَاجِبٍ, وَسَأُخْبِرُكُمْ كَيْفَ بَدْءُ الْغُسْلِ: كَانَ النَّاسُ مَجْهُودِينَ يَلْبَسُونَ الصُّوفَ, وَيَعْمَلُونَ عَلَى ظُهُوڕهِمْ, وَكَانَ مَسْجِدُهُمْ ضَيِّقًا مُقَاڕبَ السَّقْفِ, إِنَّمَا هُوَ عَڕيشٌ فَخَرَجَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِى يَوْمٍ حَارٍّ وَعَڕقَ النَّاسُ فِى ذَلِكَ الصُّوفِ, حَتَّى ثَارَتْ مِنْهُمْ ڕيَاحٌ آذَى بِذَلِكَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا, فَلَمَّا وَجَدَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ تِلْكَ الرِّيحَ قَالَ: (أَيُّهَا النَّاسُ! إِذَا كَانَ هَذَا الْيَوْمُ فَاغْتَسِلُوا, وَلْيَمَسَّ أَحَدُكُمْ أَفْضَلَ مَا يَجِدُ مِنْ دُهْنِهِ وَطِيبِهِ). قَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ: ثُمَّ جَاءَ اللَّهُ بِالْخَيْڕ, وَلَبِسُوا غَيْرَ الصُّوفِ, وَكُفُوا الْعَمَلَ, وَوُسِّعَ مَسْجِدُهُمْ , وَذَهَبَ بَعْضُ الَّذِى كَانَ يُؤْذِى بَعْضُهُمْ بَعْضًا مِنَ الْعَرَقِ.(حسن)/واتە: لە (عِكْڕمَە)ەوە هاتووە, كە خەڵكی عێراق هاتن بۆ لای ئیبنو عەباس و پێیان وت: ئەی ئیبنو عەباس ئایا تۆ پێت وایە كە خۆشتنی رۆژی هەینی واجبە؟ وتی: نەخێر, بەڵكو ئەوە پاكترە بۆ جەستە, وە خێرترە بۆ كەسێك كە خۆی بشوات, ئەوەی خۆی نەشوات لەسەری واجب نیە, پێتان بڵێم كە خۆشتنی چۆن دەستی پێ كرد؟ خەڵك جل و بەرگی خوریان لەبەردەكرد, حەماڵ بوون و ئیش و كاریان پێوە دەكرد ماندوو دەبوون و ئەرەقیان دەكردەوە, ئەو كاتە مزگەوتەكەیان تەنگ بوو سەقفەكەی بە لاسكی گەڵای خورما گیرا بوو بەرز نەبوو, لە رۆژێكی گەرمادا پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەرچوو بۆ مزگوت, خەڵكیش بەو بەرگە خوریانەوە ئەرەقیان دەكردەوە, بۆنی ناخۆشیان لێ دەهات بۆیە بە هۆی ئەو بۆنەوە هەندێكیان بوو بوون بە هۆی ناڕەحەتكردنی هەندێكی تریان, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم ئەوەی بینی فەرمووی: (ئەی خەڵكینە ئەگەر رۆژی هەینی بوو هاتن بۆ نوێژی هەینی با هەر یەكێ لە ئێوە چاكترین بۆنی خۆش لە خۆی بدات). ئیبنو عەباس دەڵێت: كاتێ كە خوا دەرووی خێری كردەوە و قەڵەمڕەوی دەسەڵاتیان گەیشتە وڵاتان و خێرو بێر زۆر بوو, دەوڵەمەند بوون پۆشاكی جگە لە خوریان دەپۆشی و كاری قورسیان نەدەكرد, مزگەوتەكەیان فراوان كرد, ئیتر ئەوە نەما.//عَنْ سَمُرَةَ, قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: (مَنْ تَوَضَّأَ يَوْمَ الْجُمُعَةِ فَبِهَا وَنِعْمَتْ, وَمَنِ اغْتَسَلَ فَهُوَ أَفْضَلُ).(حسن)/واتە: لە سەمورەوە هاتووە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرموویەتی: (هەر كەسێك تەنها دەستنوێژ بگرێت بۆ نوێژی هەینی ئەوە تەواوەو چاكی كردووە, ئەوەش كە خۆی دەشوات دیارە ئەوە چاكتر و خێرترە).