ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابوداوودى ئه‌سه‌ جه‌ستانى//عَنْ أَنَسِ بْنِ مَالِكٍ, قَالَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يُصَلِّى الْعَصْرَ وَالشَّمْسُ بَيْضَاءُ مُرْتَفِعَةٌ حَيَّةٌ, وَيَذْهَبُ الذَّاهِبُ إِلَى الْعَوَالِى وَالشَّمْسُ مُرْتَفِعَةٌ.(صحيح)/واتە: لە ئەنەسی كوڕی مالیكەوە هاتووە, كە پێغەمبەری

خوا صلی الله علیە وسلم نوێژی عەسری دەكرد كە هێشتا خۆر بەرز و بەتین و بە شەوق بوو, رێبوارێك دەچوو بۆ عەوالی - چەند گوندێك بوون لە دەوری مەدینە - دەگەیشتە ئەوێ كە هێشتا هەر خۆر بەرز بوو.//عَنْ عَائِشَةَ رَضِىَ اللهُ عَنْها, قَالَ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ كَانَ يُصَلِّى الْعَصْرَ وَالشَّمْسُ فِى حُجْرَتِهَا, قَبْلَ أَنْ تَظْهَرَ.(صحيح)/واتە: لە عائیشەوە رەزای خوای لێ بێ هاتووە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم نوێژی عەسری دەكرد پێش ئەوەی تیشكی خۆر لە ژوورەكەیدا بەرزبێتەوە. //عَنْ عَلِىِّ بْنِ شَيْبَانَ, قَالَ: قَدِمْنَا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ الْمَدِينَةَ فَكَانَ يُؤَخِّرُ الْعَصْرَ مَا دَامَتِ الشَّمْسُ بَيْضَاءَ نَقِيَّةً(ضعيف)/واتە: لە عەلی كوڕی شەیبانەوە هاتووە, كە وتویەتی: لە مەدینە چوینە خزمەت پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم, نوێژی عەسری دوادەخست مادام خۆر سپی و روون بوایە.  عَنْ عَلِىٍّ رَضِىَ اللهُ عَنْهُ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ يَوْمَ الْخَنْدَقِ: (حَبَسُونَا عَنْ صَلاَةِ الْوُسْطَى: صَلاَةِ الْعَصْڕ, مَلأَ اللَّهُ بُيُوتَهُمْ وَقُبُورَهُمْ نَارًا).(صحيح)/واتە: لە پێشەوا عەلیەوە رەزای خوای لێ بێ هاتووە, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم رۆژی غەزای (خەندەق) فەرمووی: (رێگەی نوێژی ناوەڕاستیان لێ گرتین: نوێژی عەسر, خوای گەورە ماڵ و گۆڕەكانیان پڕ بكات لە ئاگر).عَنْ أَبِى يُونُسَ مَوْلَى عَائِشَةَ رَضِىَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّهُ قَالَ: أَمَرَتْنِى عَائِشَةُ أَنْ أَكْتُبَ لَهَا مُصْحَفًا, وَقَالَت: إِذَا بَلَغْتَ هَذِهِ الآيَةَ فَآذِنِّى (حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى) فَلَمَّا بَلَغْتُهَا آذَنْتُهَا, فَأَمْلَتْ عَلَىَّ: حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى وَصَلاَةِ الْعَصْڕ وَقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِينَ, ثُمَّ قَالَتْ عَائِشَةُ: سَمِعْتُهَا مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ(صحيح)/واتە: لە ئەبی یونس نۆكەر(مَوْڵی)ی عائیشەوە رەزای خوای لێ بێ هاتووە, كە وتویەتی: خاتوو عائیشە فەرمانی پێ كردم كە قورئان(مُصْحَف)ێكی بۆ بنوسمەوە وتیشی: هەر كاتێ گەیشتیتە ئەم ئایەتە: (حَافِڤُوا عَڵی الصَّڵۆاتِ ۆالصَّڵاەِ الْوُسْطی). [البقرە:238] . ئاگادارم بكەرەوە, كاتێ كە گەیشتمە ئایەتەكە ئاگادارم كردەوە, خاتوو عائیشە ئایەتەكەی بۆ خوێندمەوە: (حَافِظوا عَڵی الصَّڵۆاتِ ۆالصَّڵاەِ الْوُسْطی ۆصَڵاەِ الْعَصْڕ ۆقُومُوا لِلَّهِ قَانِتِینَ) . پاشان وتی: بەم شێوەیە لە پێغەمبەرم صلی الله علیە وسلم بیستووە . عَنْ زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ, قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يُصَلِّى الظُّهْرَ بِالْهَاجِرَةِ, وَلَمْ يَكُنْ يُصَلِّى صَلاَةً أَشَدَّ عَلَى أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ مِنْهَا, فَنَزَلَتْ: (حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلاَةِ الْوُسْطَى). وَقَالَ: (إِنَّ قَبْلَهَا صَلاَتَيْنِ وَبَعْدَهَا صَلاَتَيْنِ).(صحيح)/واتە: لە زەیدی كوڕی (ثابِت)ەوە هاتووە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم لە كاتی گەرمای نیوەڕۆدا نوێژی نیوەڕۆی كرد, هیچ نوێژێ وەك ئەو نوێژە لەسەر هاوەڵانی پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم قورس و گران نەبوو – چونكە لە قرچەی گەرمای نیوەڕۆدا بوو - , ئەم ئایەتە دابەزی: (حَافِظوا عَڵی الصَّڵۆاتِ ۆالصَّڵاەِ الْوُسْطی). البقرە: 238 . جا پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم فەرمووی: (دوو نوێژ لە پێشیەوەیەتی و دوو نوێژیش لە دوایەوەیەتی).