ماڵپەری قورئانی پیرۆز

  •   پەیوەندی
  •   سەردێڕەکان
  •   سەرەتا

سەرەکیەکان

  •   ماڵەوە
  •   قورئانی پیرۆز
  •   زانیاری قورئان
  •   زانسته‌کانی قورئان
  •   اعجاز
  •   لێكۆڵینه‌وه‌ی قورئانی
  •   ته‌فسیری قورئان
  •   فێربوونی التجوید
  •   زیکرەکان
  •   فەرموودە قودسیەکان
  •   گەشەپێدانی مرۆیی
  •   کتێبخانه
  •   ڕۆژوو
  •   ژیانی پێغەمبەران
  •   موعجیزەی پێغەمبەران
  •   هه‌مه‌جۆر
  •   لینکەکان
  •   عقيدة
  •   ئيمان
  •   نوێژ
  •   پەروەردەی منداڵ
  •   قیامة
  •    هۆی دابەزین
  •   فیقه
  •   ئاداب
  •   چێرۆک و بەسەرهات
  •   واتای ئایەت
  •   بەهەشت
  •   دۆزەخ
  •   ئافرەتان
  •   تاوانه‌ گه‌وره‌کان
  •   خێزان
  •   رازی قورئانى
  •   عیباده‌ت
  •   ناوه‌ جوانه‌کانى خوا
  •   هاوه‌ڵانى پێغه‌مبه‌ر
  •   پێغەمبەر محمد (ص)
  •   چیڕۆکه‌ قورئانیه‌کان
  •   ژیان فێری کردم
  •   ژیانى زانایانى ئیسلام
  •   ووتەی زانایانی ئیسلام
  •   ووتەی ناوداران
  •   ووتەکانی سەرکەوتن

ئاماری ماڵپەر





ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه‌


خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز

- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له‌ هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره‌ بکه
-  بۆ گوێ گرتن له‌ قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه‌ به‌کوردى و زمانه‌ جیهانیه‌کان کلیک لێره‌ بکه

سەرەتا

شیرپێدانی منداڵ بۆ ماوەی دوو ساڵی تەواو..له‌قورئاندا

شیرپێدانی منداڵ بۆ ماوەی دوو ساڵی تەواو..له‌قورئاندا

نووسينى /سه‌روه‌ر حسن //نووسينگه‌ى ته‌فسير ///خوای گەورە دەفەرموێت:{وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ ڕزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى ا

لْوَاڕثِ مِثْلُ ذَلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (233)} [البقرة) واتە: دایكان با شیر بدەن بەمنداڵەكانیان دووساڵی تەواو بۆ هەر كەس كە دەیەوێت شیری تەواو بدات و بۆ ئەو كەسەی خاوەنی منداڵەكەیە (واتە باوكی منداڵەكە)، دەبێت ڕزق و ڕۆزی و پۆشاك بەشێوەیەكی جوان و چاك ئامادەبكات... بۆ دایكان و هەركەس بەگوێرەی توانایی خۆی داوای لێدەكرێت. نابێت هیچ دایكێك زیانی پێبگات و (لە دیتنی منداڵی بێبەش بكرێت) هەروەها خاوەنی منداڵەكەش، میراتگری منداڵەكەش بۆیان هەیە بەهەمان شێوە (گرنگی بە منداڵەكە بدەن) خۆ ئەگەر دایك و باوك بە ڕەزامەندی و پرس و ڕای هەردوو لایان ویستیان منداڵەكانیان لەشیر ببڕنەوە، ئەوە قەیناكا و گوناهیان ناگات، و ئەگەر ویستیان دایەن بۆ شیرپێدانی منداڵەكانیان بگرن، ئەوەش قەیناكە بەمەرجێك ماف و كرێیان بە جوانی و شایستە پێبدەن. لەخوا بترسن و پارێزكار بن، چاك بزانن خوا بینایە بەو كاروكردەوانەی ئەنجامی دەدەن.

لێكۆڵینەوە نوێیەكان دەریانخستوە كە پەیوەندییەكی توندوتۆڵ هەیە لەنێوان ژمارەو ماوەی شیرپێدان لە مەمكی دایكەوە لەگەڵ دەركەوتنی نەخۆشی شەكرە لەجۆری یەكەم. لێكۆڵەرەوەكان هۆی ئەمەیان گێڕاوەتەوە بۆ ئەوەی كە شیری دایك یارمەتی پاراستنی منداڵ دەدات دژ بە هۆكارە ژینگەییەكان كە دەبنەهۆی تێكشكاندنی خانەكانی (بێتاپەنكریاسی)، لەو مناڵانەدا كە ئامادەباشییەكی بۆماوەییان بۆ ئەم حاڵەتە هەیە. پێكهاتەی شیرە دەستكردەكان و ئەو خواردنانەی لەجیاتی شیردان دەدرێن بە كۆرپە، ماددەی كیمیایی ژەهری تێدایە دژ بەخانەكانی (بێتاپەنكریاسی)، شیری مانگا پرۆتیناتی تێدایە زەرەرمەند دەبێَت بۆ ئەم خانانە... 
لەهەندێك وڵاتدا دوای تاقیكردنەوە تێبینی كراوە، ماوەی شیرپێدانی دایك پەیوەندییەكی پێچەوانەی هەیە لەگەڵ توشبوونی منداڵ بە نەخۆشی شەكرە. لەبەرئەوە ئێستا لێكۆڵەرەكان ئامۆژگاری بە درێژكردنەوەی ماوەی شیرپێدان دەكەنەوە لەمەمكی دایكەوە بۆ پارێزگاری لەم نەخۆشیە مەترسیدارە و بۆ پاراستنی تەندروستی مناڵان لەداهاتوودا. 
لەڕوانگەی ئەم ڕاستیانەوە لەم ساڵانەی دواییدا تیۆرێك بەدیاركەوت، پوختەكەی ئەوەیە كە پرۆتینی شیری مانگا دەگونجێت كارلێكێكی زیندوانەی بەرگریانە بكات كە دەبێتە هۆی تێكشكاندنی خانەكانی (بێتا پەنكریاسی) دەردەری (ئەنسۆلین)... هەروەها ئەم تیۆرە ئەوەش دەگرێتەخۆ كە لە پلازمای منداڵدا (مصل اڵاطفال)، ئەوانەی توشی نەخۆشی شەكرە بوون، بڕێكی بەرزتر لە دژەتەنی تێدایە بۆ پرۆتینی شیری مانگا بە بەراورد لەگەڵ ئەو مناڵانەی توش نەبوون. 
لەلێكۆڵینەوەیەكی نوێدا كە لەگۆڤاری (السكری) لە كانونی یەكەمی ساڵی 1998دا بڵاوبووەتەوە، هاتووە: لێكۆڵینەوەكان گەیشتنە ئەو ڕاستیەی ئەو پرۆتینەی لەشیری مانگاكاندا هەیە فاكتەرێكی سەربەخۆیە لە توشبوونی هەندێك منداڵ بە نەخۆشی شەكرە، بەبێ ڕەچاوكردنی ئامادەباشی بۆماوەیی. 
هەروەها لە لێكۆڵینەوەیەكی تری نوێدا كە لە شوباتی (1998) دا و لە ڕۆژنامەی (المناعە)دا بڵاوبووەوە، دانەرانی ئاماژەیان بەوەدا پێدانی شیری مانگا و هەندێ شیری دەستكرد بە منداڵ لەجیاتی شیری دایك، دەبێتەهۆی زیادبوونی ڕێژەی توشبوون بە نەخۆشی شەكرە لای ئەو مناڵانەی ئەو شیرانەیان پێدراوە. لێكۆڵینەوەكە لەسەر ئەو مناڵانە كراوە كە لەنێوان تەمەنی سەرەتایی تاكو مانگی نۆیەمی تەمەنیاندان، بۆیە دانەرەكان ئامۆژگاری درێژكردنەوەی شیرپێدانی سروشتی دەدەن.
لەلێكۆڵینەوەیەكی هاووێنەی ئەوەدا كە لە گۆڤاری (السكری) كانونی یەكەمی ساڵی (1994)دا بڵاوكرایەوە، لێكۆڵەرەكان ڕوونیان كردۆتەوە پەیوەندیەكی بەهێز لەنێوان خواردنی بەرهەمەكانی شیری دەستكرد (بەتایبەت شیری مانگا) لەتەمەنی سەرەتای منداڵیدا تاكو ساڵی یەكەمی تەمەنیان و زیادبوونی ڕێژەی توشبوون بە نەخۆشی شەكرەدا هەیە.
لەلێكۆڵینەوەیەكیشدا كە لەساڵی (1995) دا لە بەشی هەناوی كۆلێژی پزیشكی (المنصورە) ئەنجامدرا بە سەرۆكایەتی دكتۆر "مجاهد محمد أبوالمجد" (مامۆستای نەخۆشیە هەناوییەكان و شەكرە لە كۆلێژی پزیشكی المنصور لە میسر) دۆزرایەوە كە دژەتەنە بەرگریەكان (اڵاجسام المناعیە المچادە) لە شیری مانگادا لەپلازما (مصل)ی مناڵاندا دۆزراوەتەوە، ئەو مناڵانەی تا كۆتایی ساڵی دووەمی تەمەنیان شیری مانگایان خواردووە، بەڵام ئەو مناڵانەی لەدوای تەمەنی دوو ساڵیانەوە شیری مانگایان خواردووە لەمجۆرە تەنەبەرگرییەیان (اڵاجسام المناعیە) نییە.. ئەمەش حیكمەتی جوان و وردی قورئانی پیرۆز دەردەخات لەدیاریكردنی شیرپێدانی منداڵ لەلایەن دایكیەوە بۆ ماوەی دوو ساڵ. 
بەڵام ئاخۆ بۆچی شیری مانگا لە پێش ساڵی دووەمەوە ئەو زیانە دەگەێنێت، لەكاتێكدا ئەم كاریگەرییە خراپەی شیری مانگا لە دوای ئەو ماوەیە دەرناكەوێت؟ 
لەتوێژینەوەیەكدا كە لەساڵی (1994) لە فنلەندا ئەنجامدرا و لە گۆڤاری (المناعە الذاتیە)دا بڵاوكرایەوە لێكۆڵەران دەڵێن: پرۆتینی شیری مانگا بە حاڵەتی سروشتی و ئاسایی خۆیەوە بە بەرگی ناوەوەی كۆئەندامی هەرسدا تێپەڕدەبێت لەنێو ئەو دەروازانەی تێیدایە، لەبەر تەواو گەشەنەكردنی ئەم بەرگەوە... ئەنزیمەكانی كۆئەندامی هەرسكردنیش ناتوانن ئەو پرۆتینانە بۆ ترشەئەمینیەكان تێكبشكێنن، لەبەرئەوەی پرۆتینی شیری مانگا وەك پرۆتینێكی ئاوێتە (مركب) دەچنە ژوورەوە كە هانی دروستبوونی تەنەبەرگرییەكان (اڵاجسام المناعیە) دەدەن لەناو لەشی منداڵەكەدا.
هەروەها سەرچاوە نوێیەكان ئاماژە بەوە دەدەن كە ئەنزیمەكان و بەرگی ناوەوەی كۆئەندامی هەرسكردن و جوڵەی ئەم كۆئەندامە و داینامیكای هەرسكردن و مژین، بەشێوەیەك لە مانگەكانی سەرەتای لەدایكبووندا كارەكانیان تەواو نابێت، بەڵكو بە پلەبەندی و تا كۆتایی ساڵی دووەمی تەمەنی منداڵ تەواو دەبن. 
سەرجەمی ئەم لێكۆڵینەوانە دەریدەخەن، چەند شیرپێدانی سروشتی نزیك بووەوە لە دووساڵ ئەوەندەش چڕیی تەنە بەرگرییە زەرەرمەندەكان بە خانەكانی (بێتاپەنكریاس) كە (ئەنسۆلین) دەردەدەن كەم دەبێتەوە... چەندیش شیرپێدانی دەستكرد لە سەرەتای لەدایكبوونەوە دەستپێبكرێت (بەتایبەت بە شیری مانگا) ئەوەندە چڕی تەنە بەرگرییە زەرەرمەندەكان لەپلازما (مصل)ی منداڵدا زیاددەكەن.
لە ئاماژەیەكی تری زانستی تری زۆر وردی قورئانی پیرۆزدا، دەبینین ماوەی شیرپێدان بە دوو ساڵ دیاریدەكات. وەك دەفەرموێت:{وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَى وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (14)} [لقمان]، واتە: ئێمە ئامۆژگاری ئادەمیزادمان كردووە بە چاكڕەفتاری لەگەڵ دایك و باوكیدا، دایكی بە ئێش و ئازار و لاوازیی و بێتاقەتیەكی زۆرەوە، دوای دووساڵ لە شیری بڕیوەتەوە.
هەروەها قورئانی پیرۆز دەفەرموێت:{وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا حَتَّى إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَى وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (15)} [الأحقاف]، واتە: دایكی بە ئازارەوە هەڵیگرتووە و بەدەم ئێش و ئازارەوە بوویەتی، سكپڕبوون و لەشیربڕینەوەی (30 مانگی) خایاندووە. 
لەمانەوە تێدەگەین كە شیرپێدان بۆماوەی دووساڵ كارێكی دیاریكراو و سنووردار نییە، بەڵكو تەواوكردنە، چونكە دەكرێت ماوەكە كەمتریش بێت (كەمی تێدا بكرێت) وەك حوكمە ئیسلامیەكانی تایبەت بە شیرپێدان ئاماژەیان پێداوە، بە پشتبەستن بەو ئایەتە پیرۆزەی دەفەرموێت:{وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ ڕزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا وُسْعَهَا لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى ا
لْوَاڕثِ مِثْلُ ذَلِكَ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (233)} [البقرة)  واتە: ئەگەر دایك و باوك بە ڕەزامەندی و پرس و ڕای هەردوولایان ویستیان منداڵەكانیان لەشیرببڕنەوە ئەوە قەیناكا و گوناهیان ناگات.
ئیبن كەسیر (رەحمەتی خوای لێبێ‌) دەربارەی ئایەتەكە دەڵێت: واتە ئەگەر دایك و باوكی منداڵەكە ڕێككەوتن لەسەر لەشیربڕینەوەی لەپێش دووساڵەكە بەوەی بەرژەوەندی منداڵەكەیان لەوەدا ببیننەوە و ڕاوێژیان كرد و لەسەری كۆبوونەوە، ئەوا هیچ گرفتێك نییە لەسەر لەشیربڕینەوەی منداڵەكە... ئەوەیشی لێوەردەگیرێت كە ڕای تەنها یەكێكیان لەم كارەدا بەبێ ئەویتریان بەس نییە، و ڕەوا نییە بۆ هیچكامیان بەبێ ڕاوێژی ئەویتریان بەم كارە هەڵبستێت.
ئەم باسە بەرژەوەندی منداڵەكەیە و پەیوەستبوونێكە بە سەیركردن و وردبوونەوە لەحاڵی منداڵەكە (ئەمەش لە بەزەیی و سۆزی خوایە بۆ بەندەكانی كە چاودێری و جەختی لە دایك و باوك كردووەتەوە لە پەروەردەكردنی منداڵەكەیان)، ڕێنمایی كردون بۆ هەموو ئەوانەی لە بەرژەوەندی خۆیان و بەرژەوەندی منداڵەكەیانە...
ئەم باسە ڕوونكردنەوەیەك بوو لەسەر حیكمەتی دیاریكردنی شیرپێدانی منداڵ بە ماوەی دووساڵ، لە ئاماژەیەكی وردی زانستی قورئانی پیرۆزدا، كە لێكۆڵینەوە زانستیە نوێیەكانیش دووپاتی دەكەنەوە و لەسەر ڕاستێتی و ئیعجازی ئەم هەواڵەی قورئانی پیرۆز بەڵگە دەبن.
هەموو مافەکانی پارێزراون بۆ ماڵپەری قورئانی پیرۆز