ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابوداوودى ئه‌سسه‌جه‌ستانى ///عَنْ عَبْدُ اللَّه بْنِ الصُّنَابِحِىِّ, قَالَ: زَعَمَ أَبُو مُحَمَّدٍ أَنَّ الْوِتْرَ وَاجِبٌ, فَقَالَ عُبَادَةُ بْنُ الصَّامِتِ: كَذَبَ أَبُو مُحَمَّدٍ, أَشْهَدُ أَنِّى سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: (خَمْسُ صَلَوَاتٍ افْتَرَضَهُنَّ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ, مَنْ أَحْسَنَ وُضُوءَهُنَّ,

وَصَلاَّهُنَّ لِوَقْتِهِنَّ, وَأَتَمَّ رُكُوعَهُنَّ, وَخُشُوعَهُنَّ, كَانَ لَهُ عَلَى اللَّهِ عَهْدٌ أَنْ يَغْفِرَ لَهُ, وَمَنْ لَمْ يَفْعَلْ, فَلَيْسَ لَهُ عَلَى اللَّهِ عَهْدٌ, إِنْ شَاءَ غَفَرَ لَهُ, وَإِنْ شَاءَ عَذَّبَهُ).(صحيح)/   واتە: لە (عَبْدُ اللَّه كوڕی الصُّنَابِحِیّ)ەوە هاتووە, كە وتویەتی: ئەبو موحەممەد پێی وابوو كە نوێژی تاك (وتر) واجبە, عوبادەی (صَّامِت) وتی: ئەبو موحەممەد هەڵەی كردووەو, شایەتی دەدەم كە من بیستم لە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم دەیفەرموو: (ئەو پێنچ نوێژەی كە خوای گەورە فەرزی كردوە لەسەرتان, هەركەسێ‌ بەچاكی و بە رێكوپێكی دەستنوێژ بگرێ‌, لەكاتی خویدا بەخشوعەوە نوێژەكانی بكات, سەجدەكانیان و ركوعەكانیان بەتەواوی ئەنجام بدات, ئەو كەسە خوای گەورە پەیمانی داوە لێی خۆش ببێ‌, بەڵام ئەگەر وای نەكرد ئەوا هیچ بەڵێنێك لە نێوان خوای گەورە و ئەودا نیە, ئەگەر ویستی لێی خۆش دەبێ‌, یان سزای دەدات و تۆڵەی لێ‌ دەسێنێ‌).//عَنْ أُمِّ فَرْوَةَ , قَالَتْ: سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَىُّ الأَعْمَالِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: (الصَّلاَةُ فِى أَوَّلِ وَقْتِهَا)/(صحيح)/واتە: لە (أُمِّ فَرْۆە)وە هاتووە, كە وتویەتی: لە پێغەمبەری خوایان صلی الله علیە وسلم پرسی كە چ كردەوەیە خێرو گەورەیە لەلای خوا؟ ئەویش فەرمووی: (نوێژكردن لە یەكەم كاتی خۆیدا). /عَنْ عَبْدُ اللَّه بْنِ فَضَالَةَ, عَنْ أَبِيهِ, قَالَ: عَلَّمَنِى رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَكَانَ فِيمَا عَلَّمَنِى: (وَحَافِظْ عَلَى الصَّلَوَاتِ الْخَمْسِ). قَالَ قُلْتُ: إِنَّ هَذِهِ سَاعَاتٌ لِى فِيهَا أَشْغَالٌ, فَمُرْنِى بِأَمْرٍ جَامِعٍ إِذَا أَنَا فَعَلْتُهُ أَجْزَأَ عَنْى, فَقَالَ: (حَافِظْ عَلَى الْعَصْرَيْنِ). - وَمَا كَانَتْ مِنْ لُغَتِنَا - فَقُلْتُ وَمَا الْعَصْرَانِ؟ فَقَالَ: (صَلاَةٌ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ, وَصَلاَةٌ قَبْلَ غُرُوبِهَا).(صحيح)/واتە: لە (عَبْدُ اللَّه)ی كوڕی (فَضاڵە)ەوە, لە باوكیەوە هاتووە, كە وتویەتی: پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم كارەكانی ئیسلام و ئەحكامەكانی فێری دەكردم, بێگومان یەكێ لەوانەی كە فێری دەكردم بریتی بوو لەوەی كە فەرمانی پێ كردم: (پارێزگاری لە پێنج فەرزەی نوێژ بكە - واتە بەردەوامبە لەسەریان و لە یەكەم كاتی خۆیاندا بە جەماعەت بیانكە -). (فَضاڵە) وتی: وتم لەم كاتانەدا زۆر سەرقاڵم بە ئیش و كاری دنیاوە, بۆیە شتێكم فێر بكە كە خێر و پاداشتەكەی ئەوەندە زۆر بێت بیكەم و بەسم بێت, فەرمووی: (پارێزگاری لە دوو عەسرەكە بكە). ئەمەش لە زمانی ئێمەدا نەبوو بۆیە وتم: ئەو دوو عەسرە كامانەن؟ فەرمووی: (نوێژكردن لە پێش خۆركەوتن و لە پێش خۆرئاوا بووندا – واتە نوێژی بەیانی و نوێژی عەسر - ).   //عَنْ عُمَارَةَ بْنِ رُؤَيْبَةَ, عَنْ أَبِيهِ, قَالَ: سَأَلَهُ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ الْبَصْرَةِ, فَقَالَ: أَخْبِرْنِى مَا سَمِعْتَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ؟ قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: (لاَ يَلِجُ النَّارَ رَجُلٌ صَلَّى قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ, وَقَبْلَ أَنْ تَغْرُبَ). قَالَ: أَنْتَ سَمِعْتَهُ مِنْهُ ثَلاَثَ مَرَّاتٍ؟ قَالَ: نَعَمْ. كُلَّ ذَلِكَ يَقُولُ سَمِعَتْهُ أُذُنَاىَ وَوَعَاهُ قَلْبِى. فَقَالَ الرَّجُلُ: وَأَنَا سَمِعْتُهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ ذَلِكَ.(صحيح)/     واتە: لە عومارەی كوڕی (رُۆَیْبَە)ەوە, لە باوكیەوە هاتووە, كە وتویەتی: پیاوێكی خەڵكی بەسرە پرسیاری كرد لە عومارەو پێی وت: چیت لە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم بیستووە بۆم باس بكە؟ عومارەیش وتی: لە پێغەمبەری خودام صلی الله علیە وسلم بیستووە دەیفەرموو: (ئاگری دۆزەخ كەسێ ناسوتێنێت كە پێش خۆركەوتن و پێش خۆرئاوا بوون نوێژ بكات). - واتە نوێژی بەیانی و عەسر, بۆیە ئەم دوو كاتەی تایبەت كردووە چونكە كاتی نوێژی بەیانی كاتی خەوتنەو, عەسریش كاتی بازرگانی و كاسبیە - . سێ جار وتی: تۆ ئەمەت لە پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم بیستووە؟ عومارە وتی: بەڵێ, بە گوێی خۆم بیستم و بە دڵیش لەبەرم كرد, پیاوێكیش وتی: منیش بیستم لە پێغەمبەر صلی الله علیە وسلم كە ئەمەی فەرموو//