ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
( قه‌یسی كوڕی سه‌عدی كوڕی عوباده ) فێڵبازترین كه‌سی عه‌ره‌ب بوو گه‌ر موسڵمان نه‌بایه .. (بەشی دووەم)
نوسینگه‌ى ته‌فسیر .. نوسینى : خالد محمد خالد ..وه‌رگێڕانى : سهام به‌رزنجى/ جا ئەو ئەنصاریە خەزرەجیەی نێو ماڵێكی سەركردەیەكی مەزن، چاكە و رەوشت پاكی لە باو و باپیرانەوە بۆ
مابووەوە.. سەعدی كوڕی عوبادە، سەركردەی خەزرەج بوو كە دواتر بەدیداری دەگەین..
كاتێك موسڵمان بوو دەستی (قەیسی) كوڕی گرت و بردیە خزمەت پێغەمبەرەوە و (صلی الله علیه وسلم) وتی:
{ئەمە خزمەتكارتە ئەی پێغەمبەری خوا (صلی الله علیه وسلم)}..
پێغەمبەریش (صلی الله علیه وسلم) لە (قەیس)دا هەموو خەسڵەتێكی زاڵبوون و دەركەوتەكانی چاكسازی تێدا بەدی كرد..
هێنایە لای پێشەوە و نزیكی كردەوە و (قەیس) بەردەوام خاوەنی ئەو جێگایە بوو..
(ئەنەس)ی هاوەڵی پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) لەو بارەیەوە دەڵێت:
{قەیسی كوڕی سەعد بۆ پێغەمبەر(صلی الله علیه وسلم) ، وەك جێگەی پاسەوان وابوو بۆ سەركردە}..
لە كاتێكدا كە قەیس، بەر لە موسڵمان بوونی بەو زیرەكییەی خۆی كە خەڵكی بەرگەی بیركردنەوەیان نەدەگرت مامەڵەی لەگەڵ خەڵكیدا دەكرد و، كەس نەبوو لەنێو مەدینە و دەوروبەریدا هەزار حساب بۆ لێزانیەكەی نەكات.. كاتێكیش موسڵمان بوو، ئیسلام فێری كرد كە دڵسۆزانە هەڵس و كەوت بكات، نەك بە فێڵ و لێزانیەكەی و، لەراستیشدا نەوەیەكی چاكە كار بوو بۆ ئیسلام و، فێڵ و لێزانیەكەی وەلاخست و، ئیدی لەوە بەدوا هەڵمەتە لەناوبەرەكانی پێ نەدەچنی و.. هەر كە رووبەڕووی هەڵوێستێكی سەخت ببوایەتەوە، سۆزی دەجوڵا بۆ فرت و فێڵزانیە كۆت كراوەكەی و، دەستەواژە هەمیشەییەكەی دەوتەوە:
{گەر ئیسلام نەبایە، فرت و فێڵێكم لە عەرەب دەكرد بەرگەی نەگرتایە}..!!
لەنێو خەسڵەتەكانیشدا تەنها دەست باویەكەی لە زیرەكییەكەی زیاتر بوو و.. خانەدانی و دەست باویش ئاكارێكی كت و پڕی قەیس نەبوو، بەڵكو ئەو لە رۆڵەی ماڵێكی دێرینی بەخشندە و دەست باودابوو و، خانەوادەی (قەیس)یش –لەسەر داب و نەریتی بەخشندە و دەوڵەمەندانی ئەو كاتەی عەرەب بوون-.
بانگكارێكیان لەسەر یەكێك لەبەرزاییەكانیان دانا بوو میوانی بە رۆژدا بۆ نانخواردن بانگ دەكرد..
یان ئاگری دادەگیرساند بۆ رێبواری نامۆ و نەشارەزا تا بەهۆیەوە شەو رێ دەربكەن و.. خەڵكی لەو رۆژگارەدا دەیانووت: ((هەر كەس حەزی لە بەز و گۆشتە، با بچێتە سەر خوانی دولەیمی كوڕی حاریسە))..
(دولەیمی كوڕی حاریسە)ش باپیرەی دووەمی (قەیس) بوو..
جا لەو ماڵە دێرینەدا (قەیس) بە بەخشندەی و لێبوردەیی گۆشكرا..
رۆژێكیان (ئەبوبەكر) و (عومەر) لەبارەی دەستكراوەیی‌و بەخشندەیی قەیسەوە دەدوان، وتیان:
{گەر واز لەبەخشندەیەتی ئەولاوە بهێنین، ماڵەكەی باوكی تیا دەبات}..
(سەعدی كوڕی عوبادە)ش بەو قسەیەی ئەوانی زانی كە لەبارەی (قەیس)ی كوڕییەوە وتبوویان، بۆیە وتی:
((كێ لەبەرەی (باوكی قوحافە- واتە ئەبوبەكر) و، كوڕی خطاب پۆزشم بۆ دێنێتەوە.. كوڕەكەم رژد دەكەن بەسەرمدا .. (كۆتایی بەشی دووەم)