ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
زانیاریه‌کى ته‌واوله‌سه‌ر قورئانى پیرۆز
وه‌رگێڕانى ملا دلشادباله‌کى.....قوڕئانى پیرۆز(114) سوڕه‌ته و زیاتر له (6236) ئایه‌ته که به‌سه‌ر(30)جوزودا دابه‌شبوون هه‌رجوزئێکیش دابه‌ش ده‌بێت به‌سه‌ر چواربه‌ش که‌پێیانده‌ووترێت (الحزب) به‌مه‌ش قوڕئانى پیرۆز ده‌بێته (120) حزب وه‌ژماره‌ى خاڵه‌کان (النقطة) (1015030) خاڵه‌وپیته کانیش (الحروف) ده‌گاته (323670) که به‌هه‌موویانه‌وه‌وه (77934) ووشه‌ى قورئانى پێک دێنن.
هه‌روه‌ها ته‌واوى سوڕه‌ته‌کان دابه‌ش ده‌بن به‌سه‌رمه‌ککى (المكية)که ژماره‌یان (87) سوڕه‌ته،وه (مة دةني) که (27) سوڕه تن ته‌واوى سوڕه‌ته‌کانیش (بسم اللة الرحمن الرحيم ) ى تێدایه‌جگه له‌سوره تى (التوبة) هه‌روه‌ها سوره‌تى (النمل) دوو (بسم اللة الرحمن الرحيم) ى تێدایه.
له باره‌ى ناوى سوڕه‌ته‌کانى قوڕئانى پیرۆز (7) سوڕه تیان به‌ناوى پێغه‌مبه‌رانن له‌وانه سوره‌ته‌کانى[يونس-هود-يوسف-ابراهيم-محمد-نوح].
وه‌له‌ڕووى درێژی وکورتیه‌وه درێژترین سوڕه‌ت له‌قورئاندا سوره تى (البقرة) یه که(286) ئایه‌ته‌و,کورتترین سوره‌تیش (الكوثر)ه که (3) ئایه‌ته وه زۆرجار ئه‌گه‌ر به‌ووردى سه‌یرى قورئان بکه‌ین ئه‌بینین که زۆرله‌سوره‌ته‌کانى قورئانى هه‌ن که تایبه‌تمه‌ندى خۆیان هه‌یه‌له‌سوره‌ته‌کانى تردانیه له‌وانه: سوره‌تى (الاخلاص)سوره‌تێکه‌ته‌نها یه‌ک له ژێر(الكسرة) ى تێدایه جگه له که‌سره‌ى [بسم اللة الرحمن الرحيم]له‌لایه‌کى تره‌وه یه‌که‌م سوره‌ت له‌قورئاندا به‌پێى ڕیزبه‌ندى سوره‌ى (الفاتحة) یه‌و کۆتا سوره‌تیش(النا س) ه به‌ڵام به‌پێى هاتنه‌خواره‌وه یه‌که‌م سوره‌ت (العلق) ه و کۆتا سوره تیش (النصر) له لایه‌کى تره‌وه ناوى پیرۆزى (اللة) (جل جلالة) {2770} جار له قورئاندا هاتووه که {980}جار به مه‌رفوع واته ده‌به‌ر و {592}جاریش به مه‌نصوب واته له‌سه‌رو{1135}جاریش به‌مه‌جرور واته له‌ژێرهاتوه ئه‌گه‌ر باس له ناوه‌راستى قورئان بکه ین سه‌یرئه‌که‌ین ووشه‌ى [وليتلطف]ده‌که‌وێته ناوه‌راستى قورئانى پیرۆزوپیتى( تاْ ) یش له‌م ووشه‌یه‌دا ئه‌که‌وێته ناوه‌راستى ووشه‌که که‌ئه‌مه‌ش یه‌کێکه‌له موعجیزه‌کانى قورئان,ته‌واوى سوره‌ته‌کانى قورئان ناوى تایبه‌تى خۆیان هه‌یه و هه‌ندێ سوره‌تیش زیاترله‌ناوێکیان هه‌یه له‌وانه سوره‌ى[الفاتحة] که زیاترله (20) ناوى هه‌یه‌له‌وانه[ام الكتاب,السبع المثانى,الكنز،الوافية،الكافية،الشافية] وچه‌ندین ناوى تر.له‌لایه‌کى تر (29) سوره‌تى قورئان له‌وانه‌سوره‌تى[الفاتحة،الأنعام،الكهف،السباْ،الفاطر] وه (7) سوره‌ت به‌ته‌سبیحاتى خواى گه‌وره ده‌ست پیده‌که‌ن له‌وانه[ألإسراءٌ،ألأعلى،التغابن،الجمعة،الصف،الحشر،الحديدٍ ] هه‌روه‌ها (2) سوره‌ت به[ياأيهاالنبى]ده‌ست پێده‌که‌ن وه‌ک سوره‌ته‌کانى[ياأيهاالمزمل،ياأيهاالمدثر] (3) سوره‌تیش له‌قورئانى پیرۆز به [ياأيهاالذين أمنوا]ده‌ستپێده‌کات له‌وانه[المائدة،الحجرات،الممتحنة] (5) سوره‌تیش به[قل]ده‌ست پێده‌که‌ن ئه‌وانیش[الجن،الكافرون،الاخلاص،الفلق،الناس](2) سوره‌تیش به [ياأيهاالناس] ده‌ست پێده‌که‌ن ئه‌وانیش[النساْ - الحج](4) سوره‌تیش به[أنا]ده‌ست پێده‌کات له‌وانه[الفتح،نوح،القدر،الكوثر]له‌لایه‌کى تر(15)سوره‌ت له‌قورئاندا به سوێند (القسم) ده‌ست پێده‌که‌ن که‌خواى گه‌وره سوێند به‌چه‌ندین شت له‌دروستکراوه‌کانى خۆى ئه‌خوات ئه‌مانیش سوره‌ته‌کانى[الذاريات،الطور،النجم،المرسلات،النازعات،البروج،الطارق،الفجر،الشمس،الليل،الضحى،التين،العاديات،العصر،الصا فات] هه‌روه‌ها.یه‌کێک له‌بابه‌ته گرنگه‌کانى قورئاندا بریتیه له سه‌جده‌کانى ناو قورئان که(15)سه‌جده‌ن که‌له‌سوره‌ته‌کانى[حم فصلت،حم،السجدة،النجم،العلق،أٌلاعراف،النحل،مريم،الحج،النمل،الإنشقاق،الرعد،ألإسراء،الفرقان،ص] ئه‌مه وقورئانى پیرۆز باس له‌چه‌ندین بوارى جیاوازله یه‌کترده‌کات نه‌ک ته‌نها باس له‌ئه‌رکه ئایینیه‌کان بکات وبه‌س به‌ڵکوباس له‌ته‌واوى بواره‌کانى ژیان ده‌کات چونکه به‌رنامه‌ى خواى گه‌وره‌یه بۆ به‌خته‌وه‌رى مرۆڤه‌کان له‌هه‌ردوودنیا له‌به‌رئه‌وه هه‌ندێک له‌سه‌رژمێریه‌کان قورئانى پیرۆزیان به‌م شێوه‌یه‌دابه‌ش کردووه (العقائد) واته بیروباوه‌ڕ (1443) ئایه‌ت (التوحيد) واته یه‌کتاپه‌رستى (1102) ئایه‌ت (العبادات) واته‌په‌رستشه‌کان (4110 ) ئایه‌ت ( التورات) واته ئه‌وئایه‌تانه‌ى په‌یوه‌ندیان به‌باسکردنى ته‌وراته‌وه هه‌یه و باس له‌م په‌یامه‌ئه‌کات که‌خواى گه‌وره بۆسه‌رپێغه‌مبه‌ر(موسى)ى ناردووه (1025) ئایه‌تن (النظام الاجتماعى) واته یاساى رێک خستنى کۆمه‌لایه‌تی وپه‌یوه‌ندى نێوان تاکه‌کانى کۆمه‌ڵگا (848) ئایه‌تن (الدين) واته ئایین به‌شێوه یه‌کى گشتى(826) ئایه‌تن وه‌ئه‌وئایه‌تانه‌ى باس له‌لایه‌نى خوڕه‌ووشت وهه‌ڵسوکه‌وتى جوان ئه‌که‌ن (803) ئایه‌تن .وه‌هه‌روه‌هائه‌وئایه‌تانه‌ى که‌باس له پێغه‌مبه‌رى ئیسلام ده‌که‌ن ژماره‌یان(405) ئایه‌ته.وژماره‌ى ئایه‌ته‌کانى که په‌یوه‌ندیان به(التبليغ )واته‌گه‌یاندنى په‌یامى خواى گه‌وره به‌گوێچکه‌ى خه‌ڵکیدا (400) ئایه‌تن ژماره‌ى ئایه‌ته‌کانى که‌په‌یوه‌ندیان به‌خودى قوڕئانه‌وه هه‌یه و باس له‌قورئان ده‌که‌ن(390)ئایه‌ته وه ئه‌و ئایه‌تانه‌ى که‌باس له (ماوراْ الطبيعة) واته شته‌کانى ده‌ره‌وه‌ى سروشت (219) ئایه‌تن. به‌نى ئیسرائیل(110)ئایه‌ت (النصارى ) واته نه‌سرانیه‌کان (161)ئایه‌ت (النصر) واته‌سه‌رکه‌وتن به‌سه‌ر دوژمنان (71) ئایه‌ت (الشريعة) واته ئه‌و ئایه‌تانه‌ى باس له‌شه‌ریعه‌ت به‌شیوه‌یه‌کى گشتى ده‌که‌ن (29) ئایه‌ت (التاريخ ) واته مێژوو(27) ئایه‌ت (التجارب ) (9) ئایه‌ت ئابه‌م شێوه‌یه قورئانى پیرۆزباس له‌ته‌واوى بواره‌کانى تایبه‌ت به‌ژیانى مرۆڤه‌کانه‌وه ده‌کات .