ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌ سونه‌نی فه‌رمووده‌كانی ابوداودی ئه‌سه‌جه‌ستانی //نووسینگه‌ی ته‌فسیر///عَنْ ابْنِ عُمَرَ: أَنَّ بِلاَلاً أَذَّنَ قَبْلَ طُلُوعِ الْفَجْڕ, فَأَمَرَهُ النَّبِىُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ يَرْجِعَ فَيُنَادِىَ: « أَلاَ إِنَّ الْعَبْدَ قَدْ نَامَ, أَلاَ إِنَّ الْعَبْدَ قَدْ نَامَ ». زَادَ مُوسَى:

فَرَجَعَ فَنَادَى أَلاَ إِنَّ الْعَبْدَ نَامَ.قَالَ أَبُو دَاوُدَ: وَهَذَا الْحَدِيثُ لَمْ يَرْوِهِ عَنْ أَيُّوبَ إِلاَّ حَمَّادُ بْنُ سَلَمَةَ.(صحيح)واتە: لە ئیبنو عومەرەوە رەزای خوایان لێ بێ هاتووە, كە بیلال پێش هەڵاتنی بەرەبەیان بانگیدا, پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم فەرمانی پێكرد كە بگەڕێتەوە بۆ شوێنی خۆی بانگ بكات و بڵێ: ئاگاداربن كە بەندەكە خەو زۆری بۆ هێنا بوو بۆیە هەڵاتنی بەرەبەیانی نەبینی و ئاگای لەكاتی بانگدان نەبوو, ئاگاداربن كە بەندەكە خەو زۆری بۆ هێنا بوو بۆیە هەڵاتنی بەرەبەیانی نەبینی و ئاگای لەكاتی بانگدان نەبوو. (مُوسَی) ئەمەشی بۆ زیاد كرد گەڕایەوەو بانگی كردو وتی: ئاگاداربن كە بەندەكە خەو زۆری بۆ هێنا بوو بۆیە هەڵاتنی بەرەبەیانی نەبینی و ئاگای لەكاتی بانگدان نەبوو. //عَنْ مُؤَذِّنٍ لِعُمَرَ يُقَالُ لَهُ مَسْرُوحٌ, أَذَّنَ قَبْلَ الصُّبْحِ فَأَمَرَهُ عُمَرُ فَذَكَرَ نَحْوَهُ. (صحيح) واتە: بانگبێژەكەی پێشەوا عومەر رەزای خوای لێ بێ كە پێیان دەوت مەسروح پێش هەڵاتنی بەرەبەیان بانگی دا, عومەر فەرمانی پێكرد .. بە هەمان شێوەی فەرموودەكەی پێشوو فەرموودەكەی گێڕایەوە.. قَالَ أَبُو دَاوُدَ: وَقَدْ رَوَاهُ حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ, عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ, عَنْ نَافِعٍ - أَوْ غَيْڕهِ - أَنَّ مُؤَذِّنًا لِعُمَرَ يُقَالُ لَهُ مَسْرُوحٌ أَوْ غَيْرُهُ. ئەبو داود دەڵێت: لە ریوایەتێكی تردا حەمادی كوڕی زەید لە (عُبَیْدِ اللَّه)ی  كوڕی عومەرەوە لە نافعەوە یان یان جگە لە نافعیش گێڕاویەتیەوە, كە بانگبێژەكەی عومەر رەزای خوای لێ بێ كە پێیان دەوت مەسروح, یان جگە لە مەسروحیش.  ..   قَالَ أَبُو دَاوُدَ: وَرَوَاهُ الدَّرَاوَرْدِىُّ, عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ, عَنْ نَافِعٍ, عَنْ ابْنِ عُمَرَ, قَالَ: كَانَ لِعُمَرَ مُؤَذِّنٌ يُقَالُ لَهُ مَسْعُودٌ, وَذَكَرَ نَحْوَهُ, وَهَذَا أَصَحُّ مِنْ ذَلِكَ.   ئەبو داود دەڵێت: لە ریوایەتێكی تردا (دَّرَاۆرْدِی), لە (عُبَیْدِ اللَّه)ەوە, لە نافعەوە, لە ئیبنو عومەرەوە رەزای خوایان لێ بێ گێڕاویەتیەوە, كە عومەر بانگبێژێكی هەبوو پێیان دەوت مەسعود, وە بە هەمان شێوە فەرموودەكەی گێڕایەوە, ئەمەش راسترە لەوەی كە حەمادی كوڕی سەلەمە گێڕاویەتیەوە.//عَنْ بِلاَلٍ: أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ لَهُ: « لاَ تُؤَذِّنْ حَتَّى يَسْتَبِينَ لَكَ الْفَجْرُ هَكَذَا ». وَمَدَّ يَدَيْهِ عَرْضًا.(حسن) واتە: لە بیلالەوە هاتووە, كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم پێی فەرموو: (بانگ مەدە هەتا بەرەبەیانت بەم شێوەیە بۆ دەردەكەوێت, جا دەستی درێژ كرد بۆ پانتایی ئاسمان, واتە هەتا رووناكیەكەی بڵاودەبێتەوە بە هەموو لایەكدا.