ماڵپەری قورئانی پیرۆز

ئەم ئایەتە پیرۆزە ئاماژەی تێدایە كە (300 ساڵی هەتاوی) بەرامبەرە بە (309 ساڵی مانگی) بەگوێرەی دانیشتوانی زەوییەوە، بەوەش ئایەتەكە پێشڕەفتی هەیە لە زانستی گەردوونناسی و حسابە فەلەكییەكاندا، لەبەرئەوەش كە حسابكردنەكە ڕێژەییە و ئایەتەكە دەفەرموێت:{قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَأَسْمِعْ مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا يُشْڕكُ فِي حُكْمِهِ أَحَدًا (26)} [الكهف] واتە: (پێیان بڵێ‌): خوا خۆی دەزانێت بەماوەی مانەوەیان لە ئەشكەوتەكەدا. ئەمەش  مانای وایە ژمارەی ساڵەكان لە شوێنێكەوە بۆ شوێنێكی تری ئەم گەردوونە پڕ لە جوڵەیە دەگۆڕێت. بەپێی جیاوازی شوێن و چاودێر و چاودێریكراو، كات دەگۆڕێت، كەس نایزانێت تەنها خوای مەزن و بەدەسەڵات نەبێت.

بیردۆزی ڕێژەیی ئەنیشتاین ڕوونیكردووەتەوە كە كات بەبێ‌ شوێن بوونی نییە، شوێنیش بەبێ‌ كات بوونی نییە. بەوپێیە ڕابردوو و ئێستا و داهاتووە تەنها لەو چوارچێوەیەدا دەچەسپێت كە تێیدا دەژیین، واتە لەسەر زەوی. ڕووداوە گەردوونییەكان كە لەم ساتەدا لە ئاسماندا دەیانبینین، مانای وەها نییە هەر ئێستا ڕوودەدەن، بەڵكو لە ڕابردوویەكی دووردا ڕوویان داوە.

كە ئەستێرەیەك لە ئاسماندا دەمرێت یان دەتەقێتەوە، مرۆڤ لەسەر زەوی نایزانێت تەنها لەڕێی پەیامێكی ڕووناكییەوە نەبێت كە ڕەنگە هەزاران یاخود ملیۆنان بەڵكو بلیۆنان ساڵ دواتر پێیبگات (بە حسابی ساڵەكانی سەر زەوی)، ئەم پەیامە ڕووناكییە ئەوكاتە درێژە دەخایەنێت، گەرچی خێراییەكی زۆریشی هەیە.