ماڵپەری قورئانی پیرۆز

لەمەشدا بەبەرستێكی بەردەم ناشیرین كردنی ڕاستەقینەی ڕوخساریان بەدیی ناكرێت‌و، چونكە لەچوارچێوەی عەقڵیشدا ئەوە مەحاڵا نییە، كە خودا ڕوخساری بەشەریانەی مرۆڤێك بۆ ڕوخسارێكی ئاژەڵیانە بگۆڕێت‌و ببێت بە مەیموونێكی ڕاستەقینە، خوداش بەتوانایە لە هەر كارێكدا، كە بەخواستی خۆی بیكات‌و لە هەمو شتێكدا باڵادەستە. 

هەروەها ئەو خودایەی، كە مرۆڤی بەو ڕوخسارە جوانە مرۆیییەوە خەلق كردووە، دەشتوانێـت بێگۆڕێت بۆ ڕوخسارێكی ئاژەلیانەی وەك مەیموون. هەندێك لە زانایانی تەفسیر ڕایان وایە گوایە ناشیرین كردنیان لەڕووی مەعنەوییەوە بووە، نەك لەبارێكی ڕاستەقینەدا، چونكە ئەوان تەنها بەگیان‌و دڵا‌و عەقڵیان بوونە چەند مەیمونێك.

 (مجاهد) خودا لێی خۆشبێت، گوتوویەتی: (دڵانیان ناشیرین كراوەو نەبوون بەچەند مەیموونێك، ئەمەش نـموونەیەكەو خودا لەسەریان هێناوێتییەوە، وەك چۆن نموونەی (كەر)ەكەی بۆ ئەوانی تریان داناوە، كە چەند كتێبێكی هەڵگرتبێت)( ).

(سید قطب) یش لەتەفسیرەكەیدا دەربارەی ئایەتی ژمارە (65)ی سوورەتی (البقرە){وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا قِرَدَةً خَاسِئِينَ (65)}،گووتویەتی: (كارێكی جێ‌ی ئاتاج‌و پێویست نەبووە، كە بەلاشەكانیان ببنە چەند مەیمونێك، چونكە ئەوان بەگیان‌و بیرو هۆشیان پێشتر وەك مەیموونیان لێ هاتبوو، دیارە ڕەنگدانەوەكانی هەست‌و تێفكرینیش، چەند سیمایەك دەخەنەسەر ڕوخسار نیشانەكانی دەم‌وچاو، كە كاراییان لەسەر بەژن‌وباڵاو ڕەنگی پێست هەیەو سێبەرێكی درێژیشی لەسەر هەڵدەكەن)( ).

 بەڵام هەر خودی (سید قطب) لەم ڕایەی پاشگەزبۆتەوە، كاتێك چیرۆكی (اصحاب السبت)ی لە سوورەتی (الاعراف)دا تەفسیر كردووە، بۆیە لەم جێگەیەی تەفسیرەكەیدا دەربارەی ناشیرین كردن‌و گۆڕینی ڕوخساری یاخییەكان، گوتوویەتی: (ئەو سزا هەرە توندو بەئازارەش (عژاب بئیس) گۆڕینی ڕوخسارە ئادەمییەكەیانە بۆ ڕوخساری مەیموونی‌و، خودا پێشی فەرموون (دەببن بە چەند مەیموونێكی ڕیسواو دەربەدەر)  ئیدی بوون بەو مەیمونە ڕیسواو بێنرخانە، وەك لەو فەرمایشتەدا هاتووە، كە هیچ ڕەتكەرەوەیەكی نیەو خاوەنی فەرمایشتەكەش (كە خودایە) هیچ شتێكی لێ ئاڵۆزو گران نابێت)( ).

هەر لەم ڕووەوە بەدواداچوونێكی (ئیمامی گبری) لەسەر ئەو ڕایەی (مجاهد) هەیە، كە ئاماژەمان بۆ كردو هێنامانەوە كە تێبینی لەسەر وتەكەی هەیەو گوتوویەتی: (ئەو وتەیەی كە (موجاهد) دیاری كردووە، وتەیەكی پێچەوانەی ڕووكاری ماناو دەلالەتی قورئانە، چونكە خودا لە قورئانەكەیدا هەواڵی ئەوەی داوە كە كردوونی بە چەند مەیـموون‌و بەرازێك‌و كۆیلەی ستەمكاران.. 

جا هەر كەسێك نكووڵیی شتێك لەم واتایە بكات‌و بڕیار لەسەر شتێكی تر بدات ئەوا داوای بەڵگەی سەلمێنەری لەسەر وتەكەی لێ دەكرێت‌و، بەرهەڵستیی نكووڵی كردن‌و بڕیاردانەكەشی دەكرێت، پاشان پرسیاری دەربارەی جیاوازیی نێوان ئاسەواری ڕاست‌و هەواڵی بەربڵاوو ناسراوی لێ دەكرێت.. ئەم وتەیەی (موجاهد) پێچەوانەی هەموو ئەو بەڵگانەیە، كە هەڵەو درۆو نارێكی هەڵناگرن‌و كە ڕای تێكڕایی‌و یەكدەنگیی زانایانیش لەسەرە هەر تەنها بەڵگەیەكیش بەسە بۆ ناڕاستیی ئەو وتەیەی، كە یەكدەنگی‌و ئیجماع لەسەر بەهەڵەدانانی هەیە)( ).

وادیارە ئەم هەڵوێستەی (مجاهد) ڕاستكردنەوەكەی (گبری)یش لەسەری - خودا لێیان ڕازی بێت- داوای ئەوەمان لێدەكەن، كە لەئاست ڕواڵەتی دەقە قورئانییەكەدا هەڵوێستە بكەین‌و ئەوە لە قوڕئان بفامینەوە، كە بڕیاری بۆمان دەدات.

بۆنموونەش لە مەسەلەی گۆڕینی ڕوخساریاندا لەوانەیە كەسێك بپرسێت: (چۆن گۆڕاون بۆ چەند مەیمونێك؟ لەگەڵا ئەم پرسیارەشیدا لەوانەیە ئەوكەسە هەوڵا بدات بەبێ‌ زانیاری، عەقڵی خۆی لەو بەسەرهاتە غەریبییانەدا شپرزە بكات، كە لەڕاستیدا عەقڵا هیچ ئامڕازێكی تێدا قووڵبوونەوەی نییە، بەم ڕەنگەش هەندێك كەس پەنادەبنەبەر دەقە هەڵبەستراوە ئیسرائیلییەكان، تاكو لەوێوە شیكارو زانیاریی لەسەر ئەو گۆڕانكارییەی ڕوخسارەكان وەڕگرن.

جا بۆ دەرچوون لەو نیگەرانی‌و هەڵەكارییەو لە دوودڵی‌و كەوتنە نێو هەڵەو، لەبەرئەوەش، كە سوودێكی زانستی لە زانینی ئەو قسەو باس‌و شیكارە نەسەلمێنراوو ناجێگرانەوە بەدی نایەت، ئەوا ئێمەش پشتی پێ نابەستین‌و بەندنابین لەلایان، بەڵكو لەگەڵا (سید قطب)دا ئەو وتەیەی خۆی دەڵێینەوە، كە گوتوویەتی: (بەڵام چۆن بوون بەچەند مەیمونێك‌و، چییان بەسەرهات دوای بوون بە مەیموون؟ ئایا قڕیان تێكەوتووە وەك هەر (ڕوخسار گۆڕاوێكی دی، كە لە ڕەگەزی خۆی دەردەچێت؟ ئایا كاتێك بوون بە چەند مەیموونێك زاووزێ‌یان كردووە؟ لە قوڕئاندا وەڵامی ئەم پرسیارانە دیاری نەكراوەو بەپێویست نەزانراوە. 

پێغەمبەریش صلى الله عليه‌ وسلم لە فەرموودەكانیدا باسی لێوە نەكردوون، ئێمەش هیچ ئاتاجێكمان بە قووڵا بوونەوە تێیدا نیە).