ماڵپەری قورئانی پیرۆز

  •   پەیوەندی
  •   سەردێڕەکان
  •   سەرەتا

سەرەکیەکان

  •   ماڵەوە
  •   قورئانی پیرۆز
  •   زانیاری قورئان
  •   زانسته‌کانی قورئان
  •   اعجاز
  •   لێكۆڵینه‌وه‌ی قورئانی
  •   ته‌فسیری قورئان
  •   فێربوونی التجوید
  •   زیکرەکان
  •   فەرموودە قودسیەکان
  •   گەشەپێدانی مرۆیی
  •   کتێبخانه
  •   ڕۆژوو
  •   ژیانی پێغەمبەران
  •   موعجیزەی پێغەمبەران
  •   هه‌مه‌جۆر
  •   لینکەکان
  •   عقيدة
  •   ئيمان
  •   نوێژ
  •   پەروەردەی منداڵ
  •   قیامة
  •    هۆی دابەزین
  •   فیقه
  •   ئاداب
  •   چێرۆک و بەسەرهات
  •   واتای ئایەت
  •   بەهەشت
  •   دۆزەخ
  •   ئافرەتان
  •   تاوانه‌ گه‌وره‌کان
  •   خێزان
  •   رازی قورئانى
  •   عیباده‌ت
  •   ناوه‌ جوانه‌کانى خوا
  •   هاوه‌ڵانى پێغه‌مبه‌ر
  •   پێغەمبەر محمد (ص)
  •   چیڕۆکه‌ قورئانیه‌کان
  •   ژیان فێری کردم
  •   ژیانى زانایانى ئیسلام
  •   ووتەی زانایانی ئیسلام
  •   ووتەی ناوداران
  •   ووتەکانی سەرکەوتن

ئاماری ماڵپەر





ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه‌


خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز

- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له‌ هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره‌ بکه
-  بۆ گوێ گرتن له‌ قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه‌ به‌کوردى و زمانه‌ جیهانیه‌کان کلیک لێره‌ بکه

سەرەتا

زەیتون (الزیتون) لە قورئانی پیرۆزدا..لەقورئاندا

زەیتون (الزیتون) لە قورئانی پیرۆزدا..لەقورئاندا

نووسینى /سەروەر حسن /نووسینگەى تەفسیر ///قورئانی پیرۆز داری زەیتونی پیرۆز كردووە كاتێك لە ئایەتێكدا خوای گەورە نووری خۆی بە چرایەك چواندووە لە شووشەیەكدا كە سوتەمەنییەكەی زەیتی دارێكی پیرۆزە ئەویش زەیتونە. زەیتی ئەم دارە پیرۆزە لە پلەیەكی

بەرزی پاكی و بێگەردی و خەستیدایە بەڕادەیەك وەك ئەوە وایە خۆی ڕۆشنایی بدات. پەروەردگار دەفەرموێت:{اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ مَثَلُ نُوڕهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ نَارٌ نُورٌ عَلَى نُورٍ يَهْدِي اللَّهُ لِنُوڕهِ مَنْ يَشَاءُ وَيَضْڕبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (35)} [النور]، واتە: خوا نوور و ڕووناكی ئاسمانەكان و زەوییە، نمونەی نوور و ڕووناكییەكەی وەك تاقێك وایە چرایەكی تێدا بێت،   چراكەش لەناو شووشەیەكدا بێت، شووشەكەش وەك هەسارەیەكی گەش و پرشنگدار وابێت و بە ڕۆنی داری پیرۆز و بەفەڕی زەیتون داگیرسا بێت، ڕووی نە لە ڕۆژهەڵات و نە لە ڕۆژئاوا بێت (لە شوێنێكدا بێت بەیانی و ئێوارە خۆر لێیبدات)، ڕۆنەكەشی (ئەوەندە پاك و بێگەردە) خەریكە خۆی دابگیرسێت و ڕووناكی بداتەوە، ئەگەر ئاگریش لێی نەدات، ئەو هیدایەت و ڕێنمونییە (كە قورئانە) ڕووناكییە لەسەر ڕووناكی، خوایش هیدایەتی ئەو كەسانە دەدات كە دەیەوێت و شایستەن بۆ لای نووری خۆی. خوا چەندەها نموونە دەهێنێتەوە بۆ خەڵكی، خوایش بە هەموو شتێك زانایە.

دەربارەی وتەی پەروەردگار:وتراوە: واتە ئەو نوورەی دەیخاتە نێو دڵی باوەڕدارەوە، وەك چرایەك وایە هۆیەكانی ڕۆشنكردنەوەی تێدا كۆبووبێتەوە. ڕاڤەكاران لە ڕاڤەی وتەی پەروەردگاردا:وتوویانە: ئەم دارە لە بیاباندایە نە داری تر و نە شاخیش سێبەری بۆ ناكەن، هەر لە هەڵاتنیەوە لە بەیانیدا تا كاتی ئاوابوونی لە ئێوارەدا هیچ شتێك لە تیشكی خۆری دانابڕێت. هەموو دارێكی زەیتونیش بەم شێوەیەیە، زەیتەكەی بێگەردترین زەیتە. لەلایەكی ترەوە ئەو دارەی تەنها لە بەشێكی ڕۆژدا خۆر لێیدەدا زەیتەكەی بەوجۆرە نییە و ڕۆشناییەكەشی كز و لاوازە. 
ڕای جیاوازی تر دەربارەی ئەو بەشەی ئایەتەكە هەیە كە دەفەرموێت: وتراوە: مانای وایە ئەو دارە لە وڵاتی شام دەڕوێت، كە نە خۆرهەڵاتی زەوییە نە خۆرئاوا، هەربۆیە وتراوە: باشترین زەیتون، زەیتونی وڵاتی شامە. هەندێك لە ڕاڤەكارانی تر دەڵێن: مەبەست لەو دارە یەكەمین دارە كە لەدوای تۆفانی نوح ڕواوە. یاخود دەڵێن: ئەو دارەی مەبەستی ئایەتەكەیە بەهیچ شێوەیەك لەسەر زەوی نییە، بەڵكو داری بەهەشتە، چونكە ئەگەر لە دونیادا بوایە ئەوا ڕووەو خۆرهەڵات یان ڕووەو خۆرئاوا دەبوو.
هەندێك لە ڕاڤەكاران ڕایەكی تریان هەیە، دەڵێن: مەبەست لە (مشكاە) سنگی محمدە(صلی الله علیە وسلم)، شووشەكەش دڵیەتی، چراش ئەو ئاینەیە كە لەدڵیدایە. مەبەست لە وتەی پەروەردگاریش واتە شوێنكەوتەی ڕێبازی ئیبراهیمە (سەلامی خوای لێبێت)، دارەكە ئیبراهیمە پاشان وەسفی ئیبراهیمی كردووە بە وتەی واتە وەك گاور و جولەكە ڕووەو خۆرئاوا یان ڕووەو خۆرهەڵات نوێژی نەكردووە، بەڵكو ڕووەو كەعبە نوێژی كردووە. ئیتر خوای گەورەش بە نیاز و مەبەستی خۆی زاناترە. 
زانایان ڕوونیان كردووەتەوە كە ناوەڕۆكی ئایەتە پیرۆزەكە: ئەوەیە وەها لە خەڵك بكات وێنای تەواوێتی ڕووناكی و توندی چراكە بكەن، بەهێزترین ڕووناكی كە لە سەردەمی كۆندا خەڵك ناسیبێتیان ڕووناكی زەیتی زەیتون بووە. ڕوونترین چرا لەلایان ئەوە بووە سوتەمەنییەكەی زەیتی زەیتون بووبێت كە لە لوتكەی چیاكان یان لە بیاباندا دەڕوێت و بەدرێژایی ڕۆژ خۆر لێیدەدات.
بۆ دڵنیابوون لە ڕێزلێنانی قورئانی پیرۆز بۆ داری زەیتون، خوای گەورە لە سەرەتای سورەتی (التین)دا سوێندی پێدەخوات، وەك دەفەرموێت:{وَالتِّينِ وَالزَّيْتُونِ (1)} [التين]، واتە: سوێند بە هەنجیر و زەیتون.
لە ڕاڤەی (الزیتون) ی ئایەتەكەدا وتراوە: ئەو زەیتونەیە كە دەگوشرێت، یان وتراوە: كێوی (تینا)یە لە (بیت المقدس). یان: ئاماژەیە بۆ ئەو لقە زەیتونەی كە كۆترەكە هێنایەوە كاتێك نوح (سەلامی خوای لێبێت) بەریدا بۆ زانینی حاڵەتی تۆفانەكە، دوای ئەوەی گەڕایەوە ئەو لقە دارەی پێبوو، ئیتر نوح زانی زەوی دەركەوتووە و ڕووەكی لێ ڕواوە. 
قورئانی پیرۆز جارێكی تر بەخششەكانی بەدیهێنەرمان وەیاد دێنێتەوە، لەو بەخششانەش ئەوەیە كە خوای پەروەردگار بارانمان بەسەردا دەبارێنێت و جۆرە جیاوازەكانی بەرهەمی كشتوكاڵیمان بۆ دەڕوێنێت، لەو بەرهەمانەش زەیتون، پەروەردگار دەفەرموێت:{وَهُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ نَبَاتَ كُلِّ شَيْءٍ فَأَخْرَجْنَا مِنْهُ خَضِرًا نُخْڕجُ مِنْهُ حَبًّا مُتَرَاكِبًا وَمِنَ النَّخْلِ مِنْ طَلْعِهَا قِنْوَانٌ دَانِيَةٌ وَجَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُشْتَبِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ انْظُرُوا إِلَى ثَمَڕهِ إِذَا أَثْمَرَ وَيَنْعِهِ إِنَّ فِي ذَلِكُمْ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ (99)} [الأنعام]
پەروەردگار دەفەرموێت: {وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ جَنَّاتٍ مَعْرُوشَاتٍ وَغَيْرَ مَعْرُوشَاتٍ وَالنَّخْلَ وَالزَّرْعَ مُخْتَلِفًا أُكُلُهُ وَالزَّيْتُونَ وَالرُّمَّانَ مُتَشَابِهًا وَغَيْرَ مُتَشَابِهٍ كُلُوا مِنْ ثَمَڕهِ إِذَا أَثْمَرَ وَآتُوا حَقَّهُ يَوْمَ حَصَادِهِ وَلَا تُسْڕفُوا إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْمُسْڕفِينَ (141)} [الأنعام]
یان دەفەرموێت: {هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لَكُمْ مِنْهُ شَرَابٌ وَمِنْهُ شَجَرٌ فِيهِ تُسِيمُونَ (10) يُنْبِتُ لَكُمْ بِهِ الزَّرْعَ وَالزَّيْتُونَ وَالنَّخِيلَ وَالْأَعْنَابَ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (11)} [النحل]
قورئانی پیرۆز خاوەن ئەقڵە دروستەكان و بەرچاو ڕوونەكان دەدوێنێت و داوایان لێدەكات تەماشا بكەن و بیر لە بەدیهێنانی خوا بكەنەوە، چونكە تەنها ئەوان توانای هەڵێنجانی ئەو ڕاستییەیان هەیە كە ئەم گەردوونە پەروەردگارێكی بێ‌ هاوەڵی هەیە، پەروەردگار دەفەرموێت:{فَلْيَنْظُڕ الْإِنْسَانُ إِلَى طَعَامِهِ (24) أَنَّا صَبَبْنَا الْمَاءَ صَبًّا (25) ثُمَّ شَقَقْنَا الْأَرْضَ شَقًّا (26) فَأَنْبَتْنَا فِيهَا حَبًّا (27) وَعِنَبًا وَقَضْبًا (28) وَزَيْتُونًا وَنَخْلًا (29) وَحَدَائِقَ غُلْبًا (30) وَفَاكِهَةً وَأَبًّا (31) مَتَاعًا لَكُمْ وَلِأَنْعَامِكُمْ (32)} [عبس]
قورئانی پیرۆز كێشانی وێنەی ئەو بەخششانە تەواودەكات كە لە دونیادا بە بەندەكانی بەخشیوە، وەك دەفەرموێت: {وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ (18) فَأَنْشَأْنَا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ لَكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (19) وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُوڕ سَيْنَاءَ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ (20)} [المؤمنون] واتە: هەر ئێمە لە ئاسمانەوە بە ئەندازە و نەخشەیەكی دیاریكراو بارانمان باراندووە و لە ناخی زەویدا جێگیرمان كردووە، بێگومان ئێمە بە چەندین شێوە دەتوانین ئەو ئاوە لەناوبەرین و ئەو سەرچاوانە وشك بكەین. ئێمە بەهۆی ئەو ئاوەوە چەندین باخی خورما و ڕەزمان بۆ ئێوە بەدیهێناوە، (لەو باخ و باخچانەدا) میوەی جۆراوجۆری زۆر و زەبەندەمان بۆ بەدیهێناون، لە هەندێكیان دەخۆن. دارێكیشمان بۆ ڕواندوون كە ڕۆن و چەوری لێ‌ دەردەهێنرێت و ئامادەیە بۆ كەسانێك كە دەیخۆن.
ڕاڤەكاران كۆكن لەسەر ئەوە كە داری مەبەست لە وتەی: دار زەیتونە، وتوویانە: خوای گەورە تایبەتی كردووە بەوەی باسێكی زۆر گەورەی سوودەكانی كردووە، هەروەها وتوویانە: مەبەست لە وتەی پەروەردگار: بریتییە لە زەیتی زەیتون،یش كە لە ئایەتەكەدا هاتووە ئەو شاخەیە كە بانگی موسا پێغەمبەری (سەلامی خوای لێبێت) لێوەكرا.
لەوەی ڕابوورد دەتوانرێت بوترێت داری زەیتون پایەیەكی نایابی لە قورئانی پیرۆزدا پێدراوە، خوای پەروەردگار نوور و ڕۆشنایی خۆی بە داری پیرۆزی زەیتون چواندووە، لە زۆربەی باسەكانیشدا سوێندی پێخواردووە. قورئانی پیرۆز دووپاتی كردووەتەوە یەكێك لە بەخششەكانی خوای گەورە لەسەر بەندەكانی ئەوەیە كە لە دونیادا زەیتونی بۆ فەراهەم هێناون، دارێكی بەسێبەرە، لێیەوە ڕۆن و پێخۆرێك بەرهەم دێت بۆ ئەوانەی دەیخۆن، لەگەڵ چەندین سوودی تریش. 
هەموو مافەکانی پارێزراون بۆ ماڵپەری قورئانی پیرۆز