ماڵپەری قورئانی پیرۆز

لەو سەردەمەدا قورئان دابەزی و پێغەمبەر (صلى الله عليه‌ وسلم) هات تا باس لە داهاتوویەك بكات گۆڕانكاری لەو هۆكارانەی گواستنەوەدا ڕوودەدات كە تا ئەو كاتە ناسرابوون، وەك پێغەمبەر (صلى الله عليه‌ وسلم) دەفەرموێت (ڵتَركبُن القُلاصَ فلایسعی علیها) ئێوە واز لە (قُلاص) دەهێنن كە ناتوانرێت هەوڵی لەسەر بدرێت... لێرەدا مەبەست لە (قُلاص) وشترە. 

لە سەردەمێكدا كە وشتر هۆكاری گواستنەوە بوو، قورئانی پیرۆز دابەزی تا بەخەڵكی ڕابگەێنێت ئەو هۆكارانەی گواستنەوە كە هەیانە، تەنها چەند هۆكارێكی زۆر سەرەتایی و سادەن، لە داهاتوودا سەردەمێك دێتەپێشەوە چەند هۆكارێكی تێدا دروستدەكرێت كە نەیانزانیوە، وەك ئەوەی خوای گەورە هەواڵدەدات:{وَالْخَيْلَ وَالْبِغَالَ وَالْحَمِيرَ لِتَرْكَبُوهَا وَزِينَةً وَيَخْلُقُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (8)} [النحل] واتە: ئەسپ و ماین و هێستر و گوێدرێژی (بەدیهێنان تا بۆ) سواری و گواستنەوە بەكاری بهێنن (سەرەڕای) دیمەنی قەشەنگیان، و شتی تریش دروستدەكات (كە ئێستا ئێوە) نایزانن.

بە بیری هیچ یەكێك لە پێشینەكاندا نەهاتووە وتەی خوایی واتە: ئۆتۆمبێل و شەمەندەفەر و فڕۆكە و ژێردەریایی و لەو بابەتانە، بەڵام خوای گەورە لە ئایەتێكی تردا باسی ئەم گەشەكردنەی كردووە و دەفەرموێت:{وَآيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (41) وَخَلَقْنَا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ مَا يَرْكَبُونَ (42)} [يس] واتە: بەڵگەو نیشانەیەكی تر (لە هێز و دەسەڵاتمان) ئەوەیە كە ئێمە نەوەكانیانمان لە كەشتییەكەدا هەڵگرت، هەروەها كەشتی و هۆكاری تری لە وێنەی ئەوەمان بۆ سازاندون.

ئەم ئایەتە باس لە (فُلك) دەكات، ئەویش ئەو كەشتییەیە كە خەڵكی هەڵدەگرێت و دەگوێزێتەوە لە دەریاكاندا.

هەروەها بەرامبەر ئەم وتەیەی خوای گەورە كە دەفەرموێت:هیچ كەسێك لەو سەردەمەدا زانیارییان دەربارەی  هاوشێوەیی نەبووە هەرچەند ڕۆچوبێت لە بیركردنەوەشیدا، هەرگیز بیری لەوە نەكردووەتەوە (شتێك) هەبێت بگاتە مانگ یان مەریخ و خێراییەكەی لەخێرایی دەنگ زیاتربێت. نەخێر، بەڵكو قورئانە ئاستی ژیری بەرامبەر (مخاطب) بەرزدەكاتەوە تاكو دەربارەی زەمەنی فەزایی لەگەڵی بدوێت، كە تیایدا هۆكارەكانی فڕین بەكاردەهێنرێت و لەچینێك بۆ چینێكی تر مرۆڤ بەرزدەكاتەوە، لە هەسارەیەك بۆ هەسارەیەكی تر.. ئەمەیە قورئانی پیرۆز ئاماژەی پێدەكات كاتێك بە سوێند دەستپێدەكات و دەفەرموێت: {فَلَا أُقْسِمُ بِالشَّفَقِ (16) وَاللَّيْلِ وَمَا وَسَقَ (17) وَالْقَمَڕ إِذَا اتَّسَقَ (18) لَتَرْكَبُنَّ طَبَقًا عَنْ طَبَقٍ (19) فَمَا لَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (20) وَإِذَا قُڕئَ عَلَيْهِمُ الْقُرْآنُ لَا يَسْجُدُونَ (21)} [الانشقاق] واتە: واتە سوێند بە ئاسۆ كە سوور هەڵدەگەڕێت و بەشەو و ئەوەی كۆی دەكاتەوە، و بەمانگی چواردە كاتێك كە تێر و تەواو و گەورە و درەخشانە ئێوە گۆڕانكاری و حاڵەتی زۆرتان بەسەر دێت، باشە ئەوە چیانە و بۆچی ئیمان ناهێنن؟ كاتێك كە قورئانیش بەسەریاندا دەخوێنرێتەوە سوژدەنابەن و ملكەچ نابن؟  

ئەم بابەتە لەبەر زۆر نامۆبوونی بە دەروونی مرۆڤەكان پێویستی بە سوێند هەبووە، تاكو دڵنیایی زیاتر لەسەری بدرێت، بەڵام كاتێك مرۆڤ گەیشتە ئەم پلە لەگەشەكردندا و دەبینێت قورئان بۆی باسكردووە، ئیتر بۆچی باوەڕناهێنێت. 

سەرەڕای ئاشكرایی ئایەتەكە (وەك دەبینین)، هیچ یەكێك لە ڕاڤەكارە پێشینەكان باسیان لە بابەتی گەشتكردن بۆ فەزا نەكردووە وەك مانایەك لە ماناكانی ئەم ئایەتە... لەبەرئەوەی ڕاڤەكاری قورئان لەو سەردەمەدا وایداناوە ئەگەر ئەوە باس بكات ڕووبەڕووی ڕەخنە و دژایەتی دەبێتەوە، چونكە ئەگەر وابێت ئەوا قسەی لە شتێك كردووە لە دەرەوەی سوننەتەكانی سەردەم، بەڵام دەبێت ئەوە لەبەرچاو بگیرێت كە دەبێت خوای گەورە شەوڕەوی بە محمد (صلى الله عليه‌ وسلم) كردووە لە مزگەوتی حەرامەوە بۆ مزگەوتی ئەقسا، پاشان میعراجی كردووە، ئەمەش لەو سەردەمەدا بووە. هەربۆیە بیستنی ئەو ڕووداوە لەلایەن بێباوەڕەكانەوە جێگای سەرسوڕمانێكی زۆر بووە تاكو مەسەلەكە گەیشتووەتە گاڵتەپێكردن، بەڵكو هەندێك لە باوەڕدارانیش نزیك بووە گومانیان بۆ دروستببێت.   

هەر لەم میانەیەدا خوێندنەوەیەكی تر لە خوێندنەوە دروستەكانی قورئان هەیە بەمشێوەیە: بەوەی پیتی (ب)ی وشەی (ﯘ) فەتحەی هەبێت، بەم شێوەیە خیتابەكە بۆ محمدە (صلى الله عليه‌ وسلم) پەیمانی دەداتێ بە گەشتكردن پێی چین بەچین، ئەمەش بەشێوەیەكی كرداری بە پێغەمبەر (صلى الله عليه‌ وسلم) كرا لە ڕووداوی شەوڕەوی و میعراجدا، بەڵام بەوەی پیتی (ب)ی وشەی(ﯘ) زەممەی هەبێت... نازانیت... لەوانەیە گەشتكردن بۆمان (بۆ سەرجەم مرۆڤایەتی) هێشتا لە سەرەتایدا بێت، و لەوانەیە چەندین هۆكاری تر هەبن كە تا ئێستا نەدۆزراوەتەوە بۆ هەڵگرتن و گواستنەوەی مرۆڤ بۆ دوورتر لەو شوێنانەی تا ئێستا توانیویەتی پێی بگات.. نازانییت.. 

قورئانی پیرۆز باس لە هۆكارێكی تری گواستنەوە دەكات (كە تا ئێستا نەزانراوە) شتەكان هەڵدەگرێت و دەگوێزێتەوە بەلایەنی كەمەوە بە خێرایی ڕووناكی ئەگەر خێراتر نەبێت... ئەوەش مرۆڤە كە تائێستا تەنها  توانیویەتی دەنگ و وێنەی بە خێرایی ڕووناكی بگوێزێتەوە لە ڕێگای مانگە دەستكردەكان و تەلەفزیۆن و ئینتەرنێتەوە، بەڵام نەگەیشتووەتە ئەوەی تەنەكان بەشێوەی ماددی ڕاستەقینەی خۆیانەوە بە خێرایی ڕووناكی بگوێزێتەوە. گەیشتووە بەوەی بیانگوێزێتەوە، بەڵام بە خێرایی كەمێك زیاتر لە خێرایی دەنگ. هەتاكو ئێستا (بەم ساتەشەوە) مرۆڤ خەون بەو ڕۆژەوە دەبینێت كە تیایدا بتوانێت تەنەكان بە ڕاستەقینە و بە خێرایی ڕووناكی بگوێزێتەوە.

ئەو ئایەتەی دەربارەی ئەم بابەتە دەدوێت ئەوەیە كە خوای گەورە لەسەر زمانی سولەیمان پێغەمبەر (سەلامی خوای لێبێت) دەگێڕێتەوە، كاتێك داوای لە سەربازەكانی كرد (لە پەری ئەوانی تریش) پێشبڕكێ بكەن لەسەر گواستنەوەی عەرشەكەی بەڵقیس لە یەمەنەوە بۆلای ئەم لە وڵاتی شام، كە دووریەكەی بە هەزاران كیلۆمەتر مەزەندە دەكرێت (وەك پێشتر باسمانكرد).

وەك تێبینی دەكەین ئەم قورئانە پڕیەتی لە پەند و بەرچاوڕوونی و وانە و زانست... ئایا ئەو ڕۆژە دێت كە موسڵمانان گەنجینە شاراوەكانی دەربهێنن؟  

ئایا مرۆڤ دەتوانێت بگاتە هۆكارێك خێرایی ڕووناكی هەبێت بۆ گواستنەوەی شتەكان بە جەستە ڕاستەقینەكانی خۆیانەوە؟ واز لە ڕۆژگار دەهێنین وەڵام بداتەوە...