ماڵپەری قورئانی پیرۆز

هەزارفەرمودە لە فەرمودەكانی سونەنی ئەبو داودی ئەسسەجەستانی/نووسینگەی تەفسیر///) عَنْ وَائِلِ بْنِ حُجْرٍ, قَالَ: أَتَيْتُ النَّبِىَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فِى الشِّتَاءِ, فَرَأَيْتُ أَصْحَابَهُ يَرْفَعُونَ أَيْدِيَهُمْ فِى ثِيَابِهِمْ فِى الصَّلاَةِ.(صحيح) واتە: لە وائلی كوڕی حوجرەوە هاتووە,

كە وتویەتی: جارێ لە وەرزی زستاندا چووم بۆ لای پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم, هاوەڵەكانیم بینی لەكاتی نوێژكردندا لەژێر پۆشاكەكانیانەوە دەستیان بەرزدەكردەوە.        قَالَ:أَبُو حُمَيْدٍ: أَنَا أَعْلَمُكُمْ بِصَلاَةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ,  قَالُوا: فَلِمَ فَوَاللَّهِ مَا كُنْتَ بِأَكْثَڕنَا لَهُ تَبَعًا وَلاَ أَقْدَمَنَا لَهُ صُحْبَةً؟, قَالَ: بَلَى, قَالُوا: فَاعْڕضْ, قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ إِذَا قَامَ إِلَى الصَّلاَةِ يَرْفَعُ يَدَيْهِ حَتَّى يُحَاذِىَ بِهِمَا مَنْكِبَيْهِ, ثُمَّ يُكَبِّرُ حَتَّى يَقِرَّ كُلُّ عَظْمٍ فِى مَوْضِعِهِ مُعْتَدِلاً, ثُمَّ يَقْرَأُ, ثُمَّ يُكَبِّرُ, فَيَرْفَعُ يَدَيْهِ حَتَّى يُحَاذِىَ بِهِمَا مَنْكِبَيْهِ, ثُمَّ يَرْكَعُ وَيَضَعُ رَاحَتَيْهِ عَلَى رُكْبَتَيْهِ, ثُمَّ يَعْتَدِلُ فَلاَ يَصُبُّ رَأْسَهُ وَلاَ يُقْنِعُ, ثُمَّ يَرْفَعُ رَأْسَهُ فَيَقُولُ: « سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ ». ثُمَّ يَرْفَعُ يَدَيْهِ حَتَّى يُحَاذِىَ بِهِمَا مَنْكِبَيْهِ مُعْتَدِلاً, ثُمَّ يَقُولُ: « اللَّهُ أَكْبَرُ ». ثُمَّ يَهْوِى إِلَى الأَرْضِ, فَيُجَافِى يَدَيْهِ عَنْ جَنْبَيْهِ, ثُمَّ يَرْفَعُ رَأْسَهُ وَيَثْنِى ڕجْلَهُ الْيُسْرَى فَيَقْعُدُ عَلَيْهَا, وَيَفْتَحُ أَصَابِعَ ڕجْلَيْهِ إِذَا سَجَدَ, وَيَسْجُدُ, ثُمَّ يَقُولُ: « اللَّهُ أَكْبَرُ ». وَيَرْفَعُ رَأْسَهُ وَيَثْنِى ڕجْلَهُ الْيُسْرَى فَيَقْعُدُ عَلَيْهَا حَتَّى يَرْجِعَ كُلُّ عَظْمٍ إِلَى مَوْضِعِهِ, ثُمَّ يَصْنَعُ فِى الأُخْرَى مِثْلَ ذَلِكَ, ثُمَّ إِذَا قَامَ مِنَ الرَّكْعَتَيْنِ كَبَّرَ وَرَفَعَ يَدَيْهِ حَتَّى يُحَاذِىَ بِهِمَا مَنْكِبَيْهِ كَمَا كَبَّرَ عِنْدَ افْتِتَاحِ الصَّلاَةِ, ثُمَّ يَصْنَعُ ذَلِكَ فِى بَقِيَّةِ صَلاَتِهِ حَتَّى إِذَا كَانَتِ السَّجْدَةُ الَّتِى فِيهَا التَّسْلِيمُ أَخَّرَ ڕجْلَهُ الْيُسْرَى وَقَعَدَ مُتَوَرِّكًا عَلَى شِقِّهِ الأَيْسَڕ. قَالُوا: صَدَقْتَ, هَكَذَا كَانَ يُصَلِّى صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ.(صحيح)واتە: ئەبو حومەید دەڵێت: من لەهەمووتان زیاتر شارەزام بە  نوێژكردنی پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم, وتیان: لەبەرچی سوێند بە خوا نە لە ئێمە زیاتر شوێنكەوتەی سوننەت و رێبازی پێغەمبەری صلی الله علیە وسلم, وە نە لە ئێمەش لەپێش تری بۆ هاوەڵێتی, وتی: بەڵێ وایە - بەڵام من زیاتر سەرنجی چۆنیەتی نوێژكردنی پێغەمبەری صلی الله علیە وسلم داوە - وتیان: ئادەی ئەوەی دەیزانی بۆمان باس بكەو نیشانمانی بدە؟ وتی: كاتێ كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم هەڵئەسا بۆ نوێژكردن هەردوو دەستی بەرزدەكردەوە هەتا ئاستی نەرمایی گوێچكەكانی, پاشان (الله اكبر)ی دەكردو رێك رادەوەستا هەتا هەموو جومگەكانی دەچوونەوە جێگای خۆیان, ئینجا دەستی دەكرد بە خوێندن – واتە دوعای نوێژ دابەستن و خوێندنی سورەتی فاتیحەو خوێندنی سورەت و ئایەتی تریش -, پاشان (الله اكبر)ی دەكردو هەردوو دەستی بەرزكردەوە هەتا ئاستی نەرمایی گوێچكەكانی, ئینجا دەچووە ركوعەوەو هەردوو لەپی دەستی لەسەر ئەژنۆی دائەنا, پاشان سەر و پشتی رێك دەكرد نە سەری بەرزدەكردەوە لە ئاستی پشتی وە نە سەری شۆڕی دەكردەوە بەرەو زەوی, ئینجا سەری بەرزدەكردەوەو دەیفەرموو: (سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ). واتە: خوای گەورە بیسەری سوپاسگوزاری ئەوانەیە سوپاسی دەكەن. پاشان هەردوو دەستی بەرزكردەوە هەتا ئاستی نەرمایی گوێچكەكانی و رێك دەوەستا, ئینجا دەیفەرموو: (الله اكبر), پاشان دادەبەزی بۆ سەر زەوی - و سەجدەی دەبرد - , هەردوو دەستی لە لاتەنیشتەكانی دووردەخستەوە, ئینجا سەری بەرزدەكردەوەو قاچی چەپی رادەخست و لەسەری دادەنیشت, كاتێ‌ كە سەجدەی دەبرد پەنجەكانی هەردوو قاچی دەكردنەوە,  هەتا هەموو جومگەكانی دەچوونەوە جێگای خۆیان, پاشان بە هەمان شێوە دەچوەوە سەجدەوە, ئینجا دەیفەرموو: (الله اكبر), پاشان سەری بەرزدەكردەوەو قاچی چەپی رادەخست و لەسەری دادەنیشت هەتا هەموو جومگەكانی دەچوونەوە جێگای خۆیان, پاشان لەڕكاتی دووەهەمیشدا بە هەمان شێوەی دەكرد, ئینجا كاتێ كە لەڕكاتی دووەهەم هەڵئەسایەوە (الله اكبر)ی دەكردو هەردوو دەستی بەرزكردەوە هەتا ئاستی نەرمایی گوێچكەكانی وەك چۆن لەكاتی نوێژ دابەستندا (الله اكبر)ی دەكرد, پاشان لە باقی نوێژەكەیدا بە هەمان شێوەی دەكرد هەتا دەگەیشتە ئەو سەجدەیەی كە سەلامی تێدا دەدایەوە واتە تەحیاتی كۆتایی جا قاچی چەپی دەبردە پێشەوە بۆ ژێر قاچی راستی و ئەوی تریانی هەڵدەنا و لەسەر سمتی دادەنیشت, وتیان: راست دەكەیت, پێغەمبەری خوا صلی الله علیە وسلم بەو شێوەیە نوێژی دەكرد       عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْرٍو الْعَامِڕىِّ, قَالَ: كُنْتُ فِى مَجْلِسٍ مِنْ أَصْحَابِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ, فَتَذَاكَرُوا صَلاَةَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ, فَقَالَ أَبُو حُمَيْدٍ: فَذَكَرَ بَعْضَ هَذَا الْحَدِيثِ وَقَالَ: فَإِذَا رَكَعَ أَمْكَنَ كَفَّيْهِ مِنْ رُكْبَتَيْهِ, وَفَرَّجَ بَيْنَ أَصَابِعِهِ, ثُمَّ هَصَرَ ظَهْرَهُ غَيْرَ مُقْنِعٍ رَأْسَهُ وَلاَ صَافِحٍ بِخَدِّهِ, وَقَالَ: فَإِذَا قَعَدَ فِى الرَّكْعَتَيْنِ قَعَدَ عَلَى بَطْنِ قَدَمِهِ الْيُسْرَى, وَنَصَبَ الْيُمْنَى, فَإِذَا كَانَ فِى الرَّابِعَةِ أَفْضَى بِوَڕكِهِ الْيُسْرَى إِلَى الأَرْضِ, وَأَخْرَجَ قَدَمَيْهِ مِنْ نَاحِيَةٍ وَاحِدَةٍ.(صحيح دون قوله:«وَلاَ صَافِحٍ بِخَدِّهِ»)واتە: لە موحەممەدی كوڕی عەمری عامریەوە هاتووە, كە وتویەتی: من لە كۆڕی هاوەڵانی پێغەمبەری خوادا صلی الله علیە وسلم بووم, باسی چۆنیەتی نوێژی پێغەمبەریان صلی الله علیە وسلم دەكرد, ئەبو حومەید وتی: باسی هەندێ لەو فەرموودەیان كرد, وە وتی: كە ركوعیشی دەبرد هەردوو دەستی لەهەردوو ئەژنۆكانی گیر دەكرد, وە پەنجەكانی هەردوو دەستی دەكردنەوە, پاشان پشتی خۆی دەچەماندەوە پشت و ملی رێك لەیەك ئاست رادەگرت نە سەری بەرزدەكردەوەو نە سەری شۆڕی دەكردەوە بەرەو زەوی, وە كوڵمی نەدەكردە لای راست و چەپی, وە وتی: لەڕكاتی دووەهەمدا كاتێ كە دادەنیشت بۆ تەحیات خوێندن لەسەر بەری پێی چەپی دادەنیشت و, قاچی راستی هەڵدەنا, بەڵام  لەچوارەم ڕكاتدا كڵۆكی لای چەپی دەخستە سەر زەوی, هەردوو پێی لەلایەكەوە دەردەكرد     عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَمْڕو بْنِ عَطَاءٍ, نَحْوَ هَذَا, قَالَ: فَإِذَا سَجَدَ وَضَعَ يَدَيْهِ غَيْرَ مُفْتَڕشٍ وَلاَ قَابِضِهِمَا, وَاسْتَقْبَلَ بِأَطْرَافِ أَصَابِعِهِ الْقِبْلَةَ.(صحيح)واتة: لة موحةممةدى كوڕى عةمرى كوڕى (عَطَاء)ةوة بة هةمان شيَوة هاتووة, كة وتويةتى: كاتىَ كة سةجدةى دةبرد باسكى هةردوو دةستى رانةدةخست لةسةر زةوى و نةشى دةنووساندن بة خؤيةوة, بةلَكو هةردوو بالَى خؤى بلآودةكردةوة, سنطى ثةنجةكانى هةردوو ثيَى لةسةر زةوى دادةناو نووكى ثةنجةكانى قاضي روويان دةكردة قيبلة.