ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
جووله‌که
جووله‌که له نه‌وه‌ى کوڕه‌کانى (يةعقوب)ن سه‌لامى خواى لێبێت , کوڕه‌کانى (يه‌عقوب)یش , ئه‌و کاره‌یان کرد به‌باوکیان و به‌حه‌زره‌تى (يوسف)ى برایان (سه‌لامى خواى ليَبيَت )که‌به‌درێژى له‌سووره‌تى یوسف دا باسکراوه..
ئه‌مانه نه‌وه دواى نه‌وه پیاوى چاک و خواناسیان تیاهه‌ڵکه‌وتووه و خراپه‌کارى زۆریشیان هه‌بووه , چه‌نده‌ها پێغه‌مبه‌ریان بۆنێردراوه و زۆر به گران وزه‌حمه‌ت ڕاست بوونه‌ته‌وه ..
هه‌وڵى کوشتنى پێغه‌مبه‌رانیان داوه‌و حه‌زره‌تى زه‌که‌ریاو یه‌حیاى کوڕیان شه‌هید کرد , ئه‌مه بێجگه له‌وه‌ى که بانگخوازو پیاوچاکیشیان ده‌کوشت .. (وضُڕبَت عليهم الذِّلَةُ والمسكنة وباءوا بغضبٍ من الله , ذلك بأنَّهم كانوا يكفُرُونَ باياتِ الله ويقتلون النبيَين بغَير الحق , ذلك بما عصَوا وكانوا يعتدون) (61 البقرة ).
واته / به‌هۆى لاسارىیانه‌وه سوکى وڕیسوایی ولاتى و زه‌بوونى درا به‌سه‌ریاندا وشایانى خه‌شم وقینى خواش بوون ,
چونکه ئه‌وان به‌ڕاستى باوه‌ڕیان نه‌ده‌کرد به‌ئایه‌ته‌کانى خواو , پێغه‌مبه‌ره‌کانیان به‌ناحه‌ق ده‌کوشت , ئه‌وه‌ش به‌هۆى ڕۆچوونیانه‌وه له‌یاخى بوون و نافه‌رمانیدا , هه‌میشه ده‌ستدرێژیان ده‌کرد ..
هه‌رچى خراپ بوو کردیان به‌رامبه‌ر حه‌زره‌تى (موسا)ى پێغه‌مبه‌ریان و تا بۆیان کرا ئازاریان دا , تاپێى فه‌رموون ( وإذ قال موسى لقومه ياقومِ لِمَ تُؤذُوننىِ وقد تعلمونَ أنّي رسولُ اللهِ إليكم , فلما زاغوا أزاغ الله قلوبهم والله لايهدي القوم الفاسقين)الصف ٥ .
واته : بیریان بخه‌ره‌وه , کاتێک موسا به گه‌له‌که‌ى وت : ئه‌ى گه‌ل و هۆزم ئێوه بۆچى ئازارى رۆح ودڵم ده‌ده‌ن , له کاتێکدا چاک ده‌زانن که‌من نێردراوى خوام بۆتان , جاکاتێک ئه‌وان گوێیان بۆ ڕاستى نه‌گرت و له‌هه‌ق لایاندا , خواش دڵه‌کانیانى له‌خشته بردو مۆرى پیانا , چونکه خوا ڕێنموویی گه‌ل وهۆزى تاوانکارو له سنوور ده‌رچووناکات .
ئه‌مه بێجگه له‌وه‌ى که دژایه‌تیه‌کى گه‌وره‌ى حه‌زره‌تى عیسایان کردو هه‌وڵى کوشتنیان داو سه‌ره‌نجام خوا به‌رزى کرده‌وه بۆ ئاسمان و یه‌کێکى تریان کوشت له‌جیاتى که‌خوا خستبوویه شێوه‌ى حه‌زره‌تى عیساوه سه‌لامى خواى لێبێت .
دوژمنایه‌تیشیان بۆ پێغه‌مبه‌رى خۆمان (ص)ئه‌وه په‌ڕاوه‌کانى ژیاننامه‌ى حه‌زره‌ت که هه‌مووى باس ده‌که‌ن ..
ئه‌ندازیار عوسمان
جووله‌که له هه‌رکوێ بووبن هه‌وڵى ئاژاوه‌و فیتنه و فه‌سادیان داوه‌و قورئان تۆمارى کردووه له سه‌ریان (وَقَالَتِ الْيَهُودُ يَدُ اللَّهِ مَغْلُولَةٌ غُلَّتْ أَيْدِيهِمْ وَلُعِنُوا بِمَا قَالُوا بَلْ يَدَاهُ مَبْسُوطَتَانِ يُنْفِقُ كَيْفَ يَشَاءُ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيراً مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ طُغْيَاناً وَكُفْراً وَأَلْقَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ كُلَّمَا أَوْقَدُوا نَاراً لِلْحَرْبِ أَطْفَأَهَا اللَّهُ وَيَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَسَاداً وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ) (المائدة:64) واته :ئه‌و جووله‌که نه‌فام و خوانه‌ناسانه ده‌یانووت : خوا ده‌ستى به‌ستراوه و خێرى له ده‌ست نابێته‌وه !! ده‌ک ده‌ستیان به‌ستراوو بێ خێر بێ و ئیفلیج بێت , ده‌ک نه‌فرینیان لێبێت , بۆ خۆیان و قسه‌یان , نه‌خێر , وانیه به‌ڵکو دوو ده‌سته‌ى پڕ به‌ره‌که‌تى هه‌میشه و به‌رده‌وام کراوه‌یه , چۆنى بوێت و چه‌ندى بوێت ده‌یبه‌خشێت ! سوێند بێت زۆربه‌یان ئه‌وه‌ى نێردراوه‌ته خواره‌وه بۆت که قورئانه له‌لایه‌ن په‌روه‌ردگارته‌وه یاخى بوون و سته‌میان بۆ زیاد ده‌کات و نغرۆیان ده‌کات له کوفردا , ئێمه‌ش هه‌تا ڕۆژى قیامه‌ت دوژمنایه‌تى و ڕق و کینه‌مان له‌نێوانیاندا به‌رپاکردووه , هه‌رکاتَێک ده‌یانه‌وێت جه‌نگ به‌رپابکه‌ن و ئاگرى شه‌ڕ هه‌ڵبگیرسێنن خوا ده‌یکوژێنێته‌وه و نایه‌ڵێت ته‌شه‌نه بکات , ئه‌وانه زۆر به‌په‌له و به‌گه‌رمى هه‌وڵى بلآوبوونه‌وه‌ى فه‌سادو تاوان ده‌ده‌ن له‌زه‌ویدا , خواش ئه‌وکه‌سانه‌ى خۆش ناوێت که تۆوى خراپه ده‌چێنن .
جووله‌که له پشت زۆرترین خراپه‌کانى ئه‌م دنیایه‌وه‌ن و له‌هه‌رکوێ بووبن میوانێکى ڕه‌زا تاڵ بوون و له هیچ شوێنێک جێیان نه‌بۆته‌وه !
نووسه‌رێکى جووله‌که که ناوى (بنسكر)ه گاڵته به‌جووله‌که ده‌کات و ده‌ڵێ : ئه‌وه‌ى بڵێ جووله‌که گه‌لى هه‌ڵبژێردراوى خوانیه کوێره , ئه‌وان خوا هه‌ڵى بژاردوون بۆ ئه‌وه‌ى هه‌موو جیهان ڕقى لێیان بێت ، وه (كلاتزكين)که ئه‌میش جوله‌که‌یه ده‌ڵێت :جووله‌که گه‌لێکى ڕاڕاو بێ بناغه‌ن و ژیانێکى درۆو فاسید ده‌ژین .
جووله‌که فوویان کرد به بیردۆزى داروین داو ده‌یانویست به‌هه‌ر فڕوفێڵێک بێت دژى دین به‌کارى بهێنن و به‌خه‌ڵکى بسه‌لمێنن که نه‌وه‌ى مه‌یمونن ! هه‌روه‌ک له‌پروتۆکۆلاتى حوکه‌ماى صهیون دا باسکراوه و ، ئه‌وزانایانه‌ش که‌پڕوپاگه‌نده‌یان بۆئه‌و بیردۆزه ده‌کرد گۆڤارى (العلوم الامريكية) له‌ژماره‌ى کانونى دووه‌مى ١٩٦٥ دا له‌باره‌یانه‌وه ده‌ڵێ :-
: هه‌موو ئه‌و زانایانه‌ى که‌باس له (تطور)ده‌که‌ن ئه‌مانه‌تى عیلمیان نیه‌و مه‌ناعه‌تیان نیه په‌نا به‌رنه به‌رهه‌رفێڵێ تاده‌لیلى درۆ بچنن بۆ سه‌لماندنى ئه‌وه‌ى که‌ده‌یانه‌وێت : / ئه‌مه‌ش واى کرد که ئێستا له ئه‌مریکادا به‌ڕه‌سمى بیردۆزى داروین له به‌رنامه‌ى خوێندن دا لاببرێ و به‌ته‌واوى ڕیسوا بوو !
یه‌کێ له‌پیلانه نوێ یه‌کانى جووله‌که ئه‌وه‌یه که له‌به‌رنامه‌یه‌کى که‌ناڵه فه‌زائىیه‌کاندا باسکرا , که ده‌زگاى مۆسادى ئیسرائیلى پاش ئازاد کردنى عێراق له‌ناو عێراقدا کارده‌که‌ن و ژماره‌یه‌کى زۆر له‌زانا عێراقیه‌کانیان تیرۆر کردووه‌و به‌رده‌وام هه‌ڕه‌شه‌ش ده‌نێرن بۆ ئه‌وانه‌ى تر تا بێزاریان بکه‌ن و عێراق به‌جێ بهێڵن ئه‌مه بێجگه له‌وه‌ى که‌پێیان ڕاده‌گه‌یه‌نن که فرسه‌تى ئیش زۆره له ئیسرائیل و هه‌موو کار ئاسانىیه‌ک ده‌که‌ن , ئه‌گه‌ر یه‌کێکیان بیه‌وێ بچێت بۆلایان !
نموونه‌کان زۆرن له‌سه‌ر تاوانى جووله‌که له سه‌رتاسه‌رى جیهاندا , بۆیه ئه‌م به‌شى چواره‌مه‌ى ژیانه‌وه‌مان ته‌رخان کرد بۆ فڕوفێڵ و پیلانى جووله‌که‌وهه‌ندێ له‌و ئایه‌ت و فه‌رموودانه‌مان هێناوه که باسى ناله‌بارى جووله‌که ده‌که‌ن و ئنجا باسى گه‌وره‌ترین دۆزینه‌وه‌مان کردووه که ئه‌ویش دۆرزینه‌وه‌ى مۆمیاى ئه‌و که‌سانه‌یه که‌خواى گه‌وره غه‌زه‌بى لێگرتن و کردنى به‌مه‌یمون و به‌راز که له قورئاندا به (اصحاب السبت)ناویان هاتووه ..
ئاشکرایه ده‌ردى فێڵ و خۆخه‌ڵه‌تاندن قابیلى دووباره بوونه‌وه‌یه و، بۆ ئه‌وه‌ى موسڵمانان دووچارى ئه‌و به‌لآیه نه‌بن , قورئان بۆ په‌ندو ئامۆژگارى باسى فێڵى جووله‌که‌ى کردووه و پێغه‌مبه‌ریش ( ص)له‌فه‌رمووده‌کانیا جڵه‌وگیرى موسڵمانانى کردووه که تووشى سه‌رپێچى و فێڵ کردن ببن و سه‌ره‌نجامیش خوا غه‌زه‌بیان لێبگرێت ئه‌وه‌ته پێغه‌مبه‌ر (ص)ده‌فه‌رموێت ( لاترتكبوا ما ارتكبت اليهود , فتستحلون محارم الله بأدنى الحيل ) رواه ابوهریره واسناده جید وأخرجه ابن کپیر / واته : ئه‌و تاوانه مه‌که‌ن که‌جووله‌که‌کان کردیان ، ئه‌و شتانه‌ى خوا یاساغى کردوون به‌فێڵ حه‌ڵاڵیان بکه‌ن بۆ خۆتان .. بۆیه ته‌وه‌ره‌یه‌کى ترى ئه‌م به‌شه‌مان بۆ ئه‌م باسه ته‌رخان کردووه , تاوه‌کو به‌فه‌زڵى خوا ببێته مایه‌ى هۆشیارى موسڵمانان وفێڵ نه‌که‌ن وخۆیان نه‌خه‌ڵه‌تێنن ..