ماڵپەری قورئانی پیرۆز

وه‌رگێرانى : انور قادر شێخانى
ئاماده‌کردنى : ادریس انو
عن أبی ذر (ر.ض) قال: قال رسول الله (ص) (يا أبا ذر إذا طَبَخْتَ فَأَكْثِرْ الَمَرَق، وتعاهَدْ جيرانَكَ) . (رواه مسلم )
ئه‌بو ژه‌ر (ر.ض) ده‌فه‌رموێ پێغه‌مبه‌رى خوا (ص) فه‌رموى :

نووسینی /هارون نوح طه‌ 

كتێبخانه‌ی محوی

ڕۆژی جومعه‌ هات خه‌ڵک کۆبوونه‌وه‌ له‌ مزگه‌وت چاوه‌ڕوانی ووتار بێژ ده‌که‌ن که‌ ئیمامی عمره‌. به‌لآم که‌مێ دوا که‌وت، پاشان به‌ده‌ر که‌وت ده‌ستی کرد به‌ خوێندنه‌وه‌ی ووتار

ئاماده‌کردنى : کاوان کوردى
ئه‌ویش به‌ ڕه‌چاوکردنى ئه‌م خاڵانه‌ ده‌بێت :
١-    خۆشه‌ویستى ڕاسته‌قینه‌ بۆ خوا : ده‌بێت موسولمَان خۆشه‌ویستى خواى گه‌وره‌ هه‌موو قه‌واره‌ى دابگرێت و هه‌ست و نه‌ستى سه‌ر له‌به‌ر له‌و خۆشه‌ویستییه‌وه‌ سه‌رچاوه‌ بگرێت , به‌ پێچه‌وانه‌ى بێ ئیمانه‌وه‌, که‌ خواى گه‌وره‌ ده‌رباره‌ى ده‌فه‌رموێت: (وَمِنَ النَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ اللّهِ أَندَاداً يُحِبُّونَهُمْ كَحُبِّ اللّهِ وَالَّذِينَ آمَنُواْ أَشَدُّ حُبّاً لِّلّهِ وَلَوْ يَرَى الَّذِينَ ظَلَمُواْ إِذْ يَرَوْنَ الْعَذَابَ أَنَّ الْقُوَّةَ لِلّهِ جَمِيعاً وَأَنَّ اللّهَ شَدِيدُ الْعَذَابِ )[البقرة : 16] واته‌: له‌ خه‌ڵکیدا که‌سانێک هه‌ن, که‌ بێگه‌ له‌ خوا هاوتاى تر هه‌ڵده‌بژێرن , خۆشیان ده‌وێن وه‌ک خۆشه‌ویستى خوا ,به‌ڵام ئه‌وانه‌ى ئیمانیان هێناوه‌ خوایان زۆرتر خۆش ده‌وێت ٠
٢-    ترسانى ڕاسته‌قینه‌ له‌خوا:

وه‌ڵام/ حه‌جکردنى ماڵى خوا (كعبَه)ى پیرۆزى پێنجه‌مین پایه‌یه‌ له‌ پێنج پایه‌کانى ئیسلام ٠
له‌به‌ر فه‌رموده‌که‌ى عه‌بوڵلاى کوڕى عومه‌ر خواى لێ رازى بێت که‌وا پێغه‌مبه‌رى خوا درودى خواى له‌سه‌ر بێت فه‌رموى:

ئاماده‌کردنى : دلاوه‌ر کوردى
(حَجُّ البَيْتِ إنِ استَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيْلاََ)
وه‌ڵام/ (الحَجَّ) له‌ زمانى عه‌ره‌بدا به‌ واتاى قه‌ست و مه‌به‌ست دێت ٠

و: یوسف هه‌ریرى
 ١ - ٢
* ئایا به‌خته‌وه‌رى له‌ ماڵ و ساماندایه‌؟
* ئایا به‌خته‌وه‌رى له‌ ژنهێناندایه‌؟
* ئایا به‌خته‌وه‌رى له‌ هه‌بوونى منداڵدایه‌؟
* ئایا به‌خته‌وه‌رى له‌ کارکردندایه‌؟
* ئایا به‌خته‌وه‌رى له‌ ناوبانگ و پله‌و پایه‌دایه‌؟
که‌واته‌....
پێناسه‌ى به‌خته‌وه‌رى :

   سـارا  حاته‌م
شان داچه‌کاوى بارى گوناهم
                        روو ره‌شى لاى دۆست و ئه‌حباب ویارم
تاوان وعصیان زیاد له‌ ئه‌ندازه‌م
                        شتێک شک نابه‌م پاکى کالآشه‌م
نه‌فس و ئاره‌زوو به‌رۆکیان گرتووم
                         ئه‌سیرى ده‌ستى شه‌یتانیان کردووم
دڵى په‌ککه‌وتوى له‌ لێدان که‌وتوم
                         وه‌ک به‌سالآچو بێهێزه‌ ئه‌ژنوَم

به‌بێ ڕه‌زامه‌ندى خۆمان، هیچ که‌س ناتوانێت هه‌ستمان بریندار بکات..

......
 

نووسینى: شیخ محمود المصری
و: حسێن مه‌حمود هه‌ڵه‌بجه‌یى

هه‌بوو نه‌بوو... له‌ناو به‌نى ئیسرائیلدا پیاوچاکێ هه‌بوو حه‌زى له‌ گه‌شت و گه‌ڕان بوو.
رۆژێکیان ئه‌و پیاوه‌ رۆشت به‌ بیابانێکدا به‌ مه‌به‌ستى سه‌فه‌رکردن، کاتێ له‌ نیوه‌ى رێدا بوو، تینوێتى زۆرى بۆ هێنا.. بۆیه‌ ده‌ستى کرد به‌ گه‌ڕان به‌دواى ئاودا له‌ هه‌موو شوێنێکدا.. تا بیرێکى بینى، به‌لآم زۆر قولأ بوو، بۆیه‌ گه‌ڕا به‌دواى گوریسێک و سه‌تڵێکدا تا ئاو ده‌ربێنێ له‌ بیره‌که‌دا، که‌چى ده‌ستى نه‌که‌وت، له‌ ئه‌نجامدا خۆى رۆشته‌ خواره‌وه‌ بۆ ناو بیره‌که‌.. تێر ئاوى خوارده‌وه‌ تا تینوێتى شکا.. بۆیه‌

نوسینى:بورهان محمد ئه‌مین
ئاماده‌کردنى:سانا حمدامین
بخارى و فه‌رموده‌ گێڕه‌وانى دیکه‌ش له‌ عمروه‌ ده‌گێڕنه‌وه‌ ده‌ڵێت له‌سێ شوێندا هه‌ماهه‌نگ بووم له‌گه‌ڵ خواى خۆم یه‌که‌میان وتم ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا بریا (مقام ابراهيم)ت بکردایه‌ به‌ شوێنى کۆبونه‌وه‌ى خه‌ڵکى بۆ نوێژ ئه‌وه‌بوو ئایه‌تى (وَاتَّخِذُوا مِن مَّقَامِ إِبْرَ‌اهِيمَ مُصَلًّى)دابه‌زى دوومیان وتم ئه‌ى پێغه‌مبه‌ر خێزانه‌کانت مرۆڤى پاک و پیس چاک و خراپ روویان تێ ده‌کات ئه‌گه‌ر فه‌رمانى باڵاپۆشیت بدایه‌ به‌سه‌ریاندا ئه‌وا باش بوو ئه‌وه‌بوو  ئایه‌تى (حجاب)هاته‌ خواره‌وه‌ سێ یه‌میان خێزانه‌کانى پێغه‌مبه‌رى خوا له‌ نێو خۆیاندا غیره‌یان کرد له‌یه‌ک منیش پێم وتن به‌ڵکو ئێوه‌ ته‌ڵاق بدات

زه‌كاتى سه‌رفتره‌ واجبه‌ له‌سه‌ر موسوڵمانان به‌ ئه‌ندازه‌ى چوار مشت به‌ پڕى هه‌ردوو ده‌ست ، وه‌ پێويسته‌ به‌ ده‌ستێكى نه‌ زۆر گه‌وره‌ وه‌ نه‌ زۆر بچوك زه‌كاته‌كه‌ى پێ پێوان بكرێت ، وه‌ هه‌روه‌ها زانايان ده‌ڵێن چوار مشت به‌ كيلۆ ده‌كاته‌ نزيكه‌ى (3) سێ كيلۆ غرام ، ئه‌گه‌ر كه‌سێك بيه‌وێت به‌ كيلۆ زه‌كاته‌كه‌ بدات ، به‌ به‌ڵگه‌ى ئه‌م فه‌رمووده‌يه‌ ، (عَن أَبَي سعيد الْخُدْڕيّ يَقُول كُنَّا نخرج زَكَاة الْفطر صَاعا من طَعَام أَو صَاعا من شعير أَو صَاعا من تمر أَو صَاعا من أقط أَو صَاعا من زبيب)رواه البخاري ومسلم . واته‌: ئه‌بو سعيد ، ئه‌م صحابيه‌ به‌ڕێزه‌ ده‌فه‌رموێت : ئێمه‌ زه‌كاتى سه‌رفتره‌مان ده‌دا چوار مشت له‌ خواردن ، يان چوار مشت له‌ جۆ ، يان چوار مشت له‌ خورما ، يان چوار مشت له‌ كه‌شك ، يان چوار مشت له‌ مێوژ ، وه‌ هه‌روه‌ها زانايان ده‌ڵێن ، پێويسته‌ ئه‌م جۆره‌ خواردنه‌ بدرێت كه‌ زياتر خه‌ڵكى به‌كارى ده‌هێنن و ده‌يخۆن ، بۆ نمونه‌ ئێستا له‌ ووڵاتى ئێمه‌ زياتر برينج ده‌خورێت بۆيه‌ پێويسته‌ برينج بدرێت.

ئايا پێويسته‌ خواردن بدرێت يان پاره‌ ؟

باشترين و خێرترين كات بۆ به‌خشينى زه‌كاتى سه‌رفتره‌ ، پێش ئه‌نجام دانى نوێژى جه‌ژنى ڕه‌مه‌زانه‌ ، به‌ به‌ڵگه‌ى ئه‌م فه‌رمووده‌يه‌ ، (عَن ابْن عمر أَن رَسُول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّم َ أَمر بِزَكَاة الْفطر أَن تُؤَدَّى قبل خُرُوج النَّاس إِلَى الصَّلَاة)رواه البخاري ومسلم . ، واته‌: عبدالله ى كورى عمر (ڕه‌زاى خوداى په‌روه‌ردگاريان لێبێت) فه‌رمووى : پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی اللە علیە وسلم) ئه‌مرى كرد به‌ به‌خشينى زه‌كاتى سه‌رفتره‌ ، پێش چوونى خه‌ڵك بۆ نوێژى جه‌ژن ، وه‌ هه‌روه‌ها جائيزه‌ ڕۆژێك يان دوو ڕۆژ پێش جه‌ژن بدرێت ، به‌به‌ڵگه‌ى ئه‌م فه‌رمووده‌يه‌ ، (روى البخاري رحمه الله : أن الصحابة كَانُوا يُعْطُونَ قَبْلَ الْفِطْڕ بِيَوْمٍ أَوْ يَوْمَيْنِ ) رواه البخاري (1511) .، واته‌ : ئيمامى بوخارى ڕه‌حمه‌تى خوداى په‌روه‌ردگارى لێبێت ريوايه‌تى كردووه‌ ، كه‌ هاوه‌ڵه‌كانى پێغه‌مبه‌رى خودا (صلی اللە علیە وسلم) زه‌كاتى سه‌رفتره‌يان ده‌دا ڕۆژێك يان دوو ڕۆژ پێش جه‌ژن

وه‌رگێرانى : حکیم ابو بکر
ئه‌بو هوڕه‌یره‌ ڕه‌زاى خواى لێ بێت له‌پێغه‌مبه‌رى خوا (ص) بۆمان ده‌گێڕێته‌وه‌ که‌ ده‌فه‌رموێت :یه‌که‌مین که‌سێک دادگایی ده‌کرێت له‌ ڕۆژى قیامه‌ت پیاوێکه‌ شه‌هید بووه‌ ، ده‌هێنرێت و خواى گه‌وره‌ش نازو نیعمه‌ته‌کانى خۆى پێ ده‌ناسێنێ و ئه‌ویش دانى پێدا ده‌نێت،خواى گه‌وره‌ش پێى ده‌فرموێت : ده‌ى باشه‌ چیت تێدا کردووه‌؟ ئه‌ویش ده‌ڵێت : جه‌نگاوم له‌ پێناوى تۆدا تا وه‌کو شه‌هید بووم ، خواى گه‌وره‌ش پێى ده‌فرموێت: درۆت کرد، به‌ڵکو بۆ ئه‌وه‌ جه‌نگاویت که‌ پێت بڵێن ئازایه‌ ، ئه‌ویشت پێ وترا ،

به‌رزان ئه‌بو به‌کر
ئاماده‌کردنى : ادریس انور
گه‌وره‌ترین هه‌ڵه‌ که‌ مرۆڤ تێى ده‌که‌وێت، ئه‌وه‌یه‌ که‌ خۆى به‌ هه‌ڵه‌ نازانێت.

....
 

م.حیدر محمد
کارى دڵ چیه‌
دڵ له‌ گرنگترین و به‌رێزترین به‌شه‌کانى لاشه‌ى مرۆڤه‌، مه‌ڵبه‌ندى بڕیاردانه‌ له‌سه‌ر کارى باش و کارى خراپ، عه‌قل بیردۆزه‌کان شیده‌کاته‌وه‌، ئاڵۆزیه‌کان  ده‌کاته‌وه‌، به‌دواى راستیه‌کان ده‌گه‌رێت، زانیارییه‌کان ده‌سه‌لمێنێ، به‌ڵام دوا بڕیار بۆ دڵه‌، چونکه‌ ئه‌و بڕیار ده‌دات جه‌سته‌ به‌م کاره‌ رازیبێت یاخود ره‌تى بکاته‌وه‌، خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێ ((وَلِتَصْغَى إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالآخِرَةِ وَلِيَرْضَوْهُ وَلِيَقْتَڕفُواْ مَا هُم مُّقْتَڕفُونَ))(الانعام 113). دڵ  شوێنى جێگیربوونى ئیمانه‌، له‌ناو دڵ ئیمان که‌م ده‌کات و زیاد ده‌کات، خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێ ((قَالَتِ الأَعْرَابُ آمَنَّا قُل لَّمْ تُؤْمِنُوا وَلَكِن قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ)) (الحجرات: 14)، قورئانى پیرۆز ئاماژه‌ى به‌چه‌ند کارێکى گرنگى دڵ کردووه‌.
١-    ترسان و داچڵه‌کان (الوجل ) له‌ کاتى بیستنى ناوى خوا، (إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ) (الانفال : 2)، ئیماندارى راسته‌قینه‌ کاتێک یادى خوایان کرد دڵیان ترس دایده‌گرێ و راده‌چڵه‌کێ.