ماڵپەری قورئانی پیرۆز

نوسینى/د. عائض القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
سابتى کورى قه‌یس کورى شه‌ماش وتارخوێنێکى به‌ناوبانگ بوو له‌ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم وتارى ده‌دا به‌ره‌ڤانى له‌ پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم و یاساکانى ئیسلام ده‌کرد.
زۆر جار ده‌نگى به‌رز ده‌بۆوه‌ له‌ خزمه‌ت پێغه‌مبه‌ر  چونکه‌ کڵپه‌ و کاتى خۆشه‌ویستى خۆى به‌وه‌ ده‌ر ده‌بڕى کاتى ئایه‌تى (يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْڕ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ)الحجرات/٢ هاته‌ خوارێ وا گومانى برد مه‌به‌ستى ئه‌م ئایه‌ته‌ ئه‌و بێ بۆیه‌ گونجى قه‌ناعه‌تى گرت و دۆش داماو دابڕا و گۆشه‌گیرى کرد له‌ خه‌ڵکى بۆیه‌ پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم فه‌رمووى با بێته‌وه‌ ناو ئێمه‌ چونکه‌ ئه‌و به‌ هه‌شتییه‌.

ئیبن ته‌یمیه‌ ده‌ڵـێ :درۆکردن ڕوکنێکـه‌ له‌ڕوکنـه‌کانى
کوفر . هه‌روا ده‌ڵێ: خواى گه‌وره‌  که‌ له‌ قورئـان باسى
نیفاق ده‌کات یه‌کسـه‌رله‌گـه‌ڵ ئـه‌و وشـه‌یه‌ باسـى درۆ
ده‌کات،

١-    مه‌لائیکه‌ت دوعاى ره‌حمه‌ت و لێخۆشبوونى بۆ ده‌که‌ن.
٢-    به‌رامبه‌ر هه‌ر پیتێک (10) چاکه‌ى بۆ ده‌نوسرێت
٣-    له‌ لاى خواى گه‌وره‌ به‌ بێ ئاگا ناژمێردرێت.
٤-    شه‌یتانه‌کان لێى دوور ده‌که‌ونه‌وه‌ ، له‌و ماڵه‌ش دوور ده‌که‌وێته‌وه‌ که‌ قورئانى لێ ده‌خوێنرێت.
٥-    قورئان خوێنى لێزان ده‌بێته‌ هاوڕێ ى مه‌لائیکه‌ت.
٦-    ده‌بێته‌ که‌سه‌ تایبه‌ته‌کان و نزیکه‌کانى خواى گه‌وره‌.
٧-قورئان خوێن هه‌ست به‌وه‌ ده‌کات که‌ لاى خواى گه‌وره‌ شتێکى بۆ هاتووه‌ ، به‌ڵام پێغه‌مبه‌ر نییه‌.
٨-دڵی پڕ ده‌بێت له‌ خشوع و له‌خوا ترسی .
٩- نه‌فسی پاک ده‌بێته‌وه‌.
١٠- له‌ خواى گه‌وره‌ نزیک ده‌بێته‌وه‌ به‌مه‌ش دوعاى قبول ده‌بێت.

ژنێک کۆرپه‌یه‌کى ده‌مرێ و زور شێت و شپرزه‌  ده‌بێت بۆى، پرسـیار له‌ناسـیاو و نه‌ناس ده‌کات که‌ڕێیه‌کى پیشان بده‌ن و چاره‌سـه‌رێکى
بکه‌ن که‌منداڵه‌که‌ى ژیانى بۆ بگه‌ڕێته‌وه‌، کابرایه‌کى دانا پێى ده‌ڵێت:
من ده‌توانم ژیان بۆ منداڵه‌که‌ت بگێڕمه‌وه‌ به‌مه‌رجێک

وه‌رگێرانى : نه‌وا محمد
ئاماده‌کردنى : ادریسی ئه‌نوه‌ر
نیفاق لاى ئه‌هلى سوننه‌ت و جه‌ماعه‌ت ده‌کرێت به‌دوو به‌شه‌وه‌:
به‌شى یه‌که‌م:نیفاقى بـیرو بـاوه‌ڕ،ئـه‌م جـۆره‌ نیفاقه‌ مرۆڤ
له‌کۆمه‌ڵى مسڵمانان دێنێته‌،ده‌ره‌وه‌ و خاوه‌نه‌که‌ى له‌ژێره‌وه‌ى
ئـاگرى دۆزه‌خ دا ده‌بێـت،وه‌ک خـواى گـه‌وره‌ ده‌فـه‌رموێ :
[إِنَّ الْمُنَافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الأَسْفَلِ مِنَ النَّاڕ وَلَن تَجِدَ لَهُمْ نَصِيراً ]
{النـساء:145}،واته‌: به‌ڕاستى دووڕوه‌کان له‌چینى هه‌ره‌
خواره‌وه‌ى ناو دۆزه‌خدان.مونافیق ئه‌و که‌سه‌یه

نوسینى/د.عائچ القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
پیاوى هۆشمه‌ند و نه‌دۆراو ئه‌و که‌سه‌یه‌ که‌ خه‌ڵکى به‌ دۆستى خۆى نه‌زانێ به‌ڵکو به‌ دوژمن و ناحه‌زى بزانێ هیچ هه‌ڵوێستێک به‌ ته‌ماى ئه‌م و ئه‌و دانانێ یان بڕیارێک ده‌رناکات به‌ هیواى پشتگیریى له‌ ئه‌م و ئه‌و چونکه‌ به‌راستى خه‌ڵکان سنورێکیان هه‌یه‌ بۆ هاریکاریت جێپێیه‌کان هه‌یه‌ به‌رانبه‌رت و لێى لاناده‌ن سنورداره‌ پێبه‌خشین و به‌ره‌ڤانى کردنیان لێت. بڕوانه‌ بۆ حوسینى کورى عه‌لى ڕه‌زاى خودایان لێ بێ که‌ کوڕى کچى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم ده‌کات ده‌کوژرێ خه‌ڵک هه‌ڵناسێ هه‌ر یه‌ک له‌ ماڵى خۆى ده‌بێ به‌ڵکو ئه‌وکه‌سانه‌ش که‌ کوشتیان ده‌ستیان کردبووه‌ الله اکبر و ته‌سبیحات له‌ نه‌زانیى خۆیان به‌ سه‌رکه‌وتنیان داده‌نا بۆیه‌ ده‌ڵێ ئه‌مه‌ش واتایه‌که‌یه‌تى به‌ کوردى ئه‌حمه‌د کورى حه‌نبه‌ل ڕاده‌کێشرێ بۆ به‌ندیخانه‌ و دارکارى ده‌کرێ

مه‌لا دلشاد باڵه‌کى
واتا ڕۆژى جێهێشتنى دونیا و کۆتایی هاتن به‌ هه‌موو حه‌زوو ئاره‌زووه‌کانى و ڕۆیشتن به‌ ره‌و ماڵى ڕاسته‌قینه‌ که‌ ماڵى هه‌موو مرۆڤێکه‌ وجێگاى هه‌تا هه‌تاییه‌.
(كَلَّا إِذَا بَلَغَتْ التَّرَاقِيَ )[القيامة : 26]
نه‌خێر ئه‌و خه‌ڵکه‌ هه‌روا ژیانیان به‌رده‌وام نابێت به‌ڵکو کاتێک دێت که‌ ڕۆحی یه‌ک به‌یه‌کیان ده‌گاته‌ گه‌رووی.
 {وقِيلَ مَنْ رَاقٍ}  [القيامة : 27]
ئه‌وسا ده‌وترێت، کێ فریاد ڕه‌سیه‌تی؟
{ وَظَنَّ أَنَّهُ الْفِرَاقُ  }[القيامة : 28]

ئاماده‌کردنى : غریب قادر
ئیمامى به‌غه‌وى له‌ ته‌فسیره‌که‌ى هێنایتیه‌وه‌ ،له‌ عیکره‌مه‌وه‌ که‌ پێغه‌مبه‌ر(ص) بۆ وه‌لیدى کوڕى موغیره‌ى موشریک ئایه‌تى (إِنَّ اللّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإِحْسَانِ وَإِيتَاء ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَڕ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ )[النحل : 90] خوێنده‌وه‌،وه‌لید گوتى کوڕى برام دووباره‌ى بکه‌وه‌، ئه‌ویش

نوسینى/د.عائض القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
خودا ده‌فه‌رموێت (إِنَّهُ لَا يَيْئَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكَافِرُونَ)یوسف/٨٧ خودا ده‌فه‌رموێ به‌راستى بێهیوا نابێت له‌ ڕه‌حمه‌تى خودا ئه‌و که‌سانه‌ نه‌بێت که‌ بێبڕوان.
خودا ده‌فه‌رموێت (حَتَّى إِذَا اسْتَيْئَسَ الرُّسُلُ وَظَنُّوا أَنَّهُمْ قَدْ كُذِبُوا جَاءَهُمْ نَصْرُنَا) یوسف/١١٠ واته‌: هه‌تا پێغه‌مبه‌ران علیه‌ السلام بێهیوا ده‌بوون و وایان ده‌زانى که‌ به‌ درۆ خراونه‌ته‌وه‌ سه‌ر که‌وتنمان بۆ ده‌ناردن.
خودا ده‌فه‌رموێت(وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ وَكَذَلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ)الانبیاْ /٨٨ واته‌ رزگارمان کرد له‌ خه‌م و ئا به‌م شێوه‌یه‌ باوه‌ڕداران رزگار ده‌که‌ین.

نوسینى/صلاح عبدالفتاح
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
سوره‌ته‌که‌ به‌وه‌ کۆتایى دێت که‌ باسى ئامانج له‌ناردنى ده‌نگ و باسى پێغه‌مبه‌ران ده‌کات سه‌لامى خوایان لێبێت (وَكُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبَاءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِ فُؤَادَكَ وَجَاءَكَ فِي هَذِهِ الْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌ وَذِكْرَى لِلْمُؤْمِنِينَ (120) وَقُلْ لِلَّژِینَ ڵا یُۆْمِنُونَ اعْمَلُوا عَڵى مَکَانَتِکُمْ إِنَّا عَامِلُونَ (121) وَانْتَڤِرُوا إِنَّا مُنْتَڤِرُونَ (122) وَلِلَّهِ غَیْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْچِ وَإِڵیْهِ یُرْجَعُ الْأَمْرُ کُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَتَوَکَّلْ عَڵیْهِ وَمَا رَبُّکَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ)هود/١٢٠-١٢٢ هه‌موو جۆره‌ ده‌نگوباسێکى پێغه‌مبه‌رانت بۆ ده‌گێڕینه‌وه‌ تا دڵت به‌ینه‌وه‌و دڵ دامه‌زراوت بکه‌ین, هه‌رچى له‌مه‌دا بۆ تۆ هات راستى ڕاسته‌ بۆ گه‌لى خاوه‌ن باوه‌ڕان ئامۆژگارى و بیره‌وه‌رى تێدا هه‌یه‌.

لاوێک هاته‌لاى(سوقرات) تازانست وحیکمه‌تى لێوه‌ فێربێت،(سوقرات)یش وتى :وه‌ره‌له‌گه‌ڵما،بردیه‌ قه‌راغ ئاوێکه‌وه‌به‌زۆر سه‌رى کردبه‌ئاوه‌که‌داتاپه‌ڵه‌قاژێى پێکه‌وت،دوایى ده‌ستى لێ به‌ردا،

نوسینى/د.عائض القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
نوسه‌ر ده‌ڵێ هه‌ندێ پاره‌م  کۆکرده‌وه‌ زۆر به‌ خۆش حاڵییه‌وه‌ ڕووم کرده‌ په‌رتووکخانه‌کان بۆ ئه‌وه‌ى له‌هه‌موو ناونیشانێک په‌رتوکێک بکڕم بۆیه‌ تاقه‌کانى ماڵێم پڕ کرد له‌ هه‌موو بواره‌کان ده‌یه‌ها په‌رتوکى کۆمه‌ڵناسیم کرى له‌ (ئوسول فيقه)و به‌ کورتى له‌سه‌رجه‌م بواره‌کان ده‌یه‌ها په‌رتوکم کرى و کۆم کرده‌وه‌ بۆیه‌ هاتم ده‌ست به‌ خوێندنه‌وه‌یان بکه‌م نه‌م ئه‌زانى چۆن ده‌ست پێ بکه‌م و له‌کوێوه‌ کۆتایى پێ بێنم بۆم دیار بوو زۆربه‌ى په‌رتووکه‌کان یه‌کتر دووباره‌ ده‌که‌نه‌وه‌ هه‌ندێکیان هه‌ر بێزانستن. واى لێهات هه‌ندێکیان ده‌ساڵ لام بوون رۆژێک نه‌م کردوه‌ بیخوێنمه‌وه‌ ته‌نانه‌ت زۆربه‌یان رێگه‌ و جێگه‌یان لێ گرتبووم بۆیه‌ چووم دانیشتم له‌ خزمه‌ت هه‌ندێ زانا و دانا رێنماییان کردم سه‌رچاوه‌ گه‌وره‌ و پوخته‌کان بخوێنمه‌وه‌ بۆیه‌ دڵم زۆر به‌م بۆ چوونه‌ خۆش بوو بۆیه‌ زۆرى و بۆرى له‌ژیانى خۆتا مه‌هێڵه‌ (أَلْهَاكُمُ التَّكَاثُرُ (1) حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ (2) کَلَّا سَوْفَ تَعْڵمُونَ (3) پُمَّ کَلَّا سَوْفَ تَعْڵمُونَ)التکاثر/١-٤

    ئه‌گه‌ر سه‌یرى نزاو پاڕانه‌وه‌کانى حه‌زره‌ت بکه‌ین (ص)بۆمان ده‌رده‌که‌وێت که‌گرنگى زۆرى داوه‌ به‌نزاو پاڕانه‌وه‌ , چونکه‌ ئه‌وه‌ش جۆرێکه‌ له‌عیباده‌ت .. پێغه‌مبه‌رى خوا هه‌میشه‌ ده‌مى پیرۆزى پاراو بووه‌ به‌نزاو پاڕانه‌وه‌ و یادى خوا , ئه‌وه‌تا که‌ شه‌و ده‌نووست ده‌یفه‌رموو : ( اللهم اسلمت نفسي إليك , وفوضت امري إليك , ووجهت وجهي إليك , وألجأت ظهري إليك , لاملجأ ولا منجا منك إلا إليك , آمنت بكتابك الذي انزلت وبنبيك الذى ارسلت ).. جا داوامان لێده‌کات که‌ئه‌مه‌ بخوێنین و , هه‌رکه‌سیش بیخوێنێت و بمرێت له‌سه‌ر فیتره‌ت ده‌مرێت ..
    به‌هه‌مان شێوه‌ سه‌یرى دوعاکانى به‌یانیان و ئێواران و شه‌ونوێژى بکه‌ , لوتکه‌ى به‌ندایه‌تیت بۆ ده‌رده‌که‌وێت که‌حه‌زره‌ت (ص)گه‌یشتبوویه‌ .. له‌ڕۆژى عه‌ره‌فه‌ى حه‌جى ماڵ ئاواییدا به‌جۆرێک پاڕاوه‌ته‌وه‌و هه‌ژارى و بێ ده‌سه‌لآتى و ئاتاجى زۆرى خۆى بۆ خوا ده‌رده‌بڕێت که‌جێى تێڕامان و سه‌رنجه‌ ,  که‌ده‌فه‌رموێت :

‎ئامادةكردنى/سانا حمدامين

* پێش ئەوەی تاوان بکەیت بیربکەرەوە لەوەی:
خوای گەورە دەتبینێت، وە لە ئاشکرا و نهێنیش بە ئاگایە و دەیزانێت.
* پێش ئەوەی تاوان بکەیت بیربکەرەوە لەوەی:
فریشتەکان هەموو وتە و کردەوەکانت دەنوسن و هیچیان لە بیر ناچێت.
* پێش ئەوەی تاوان بکەیت بیربکەرەوە لە:
ساتی گیان کێشان و دەرچوونی ڕووحت ئەو کات خۆزگە دەخوازێت ساتێک مۆڵەت بدرێیت تا پەرستشی خودای تێدا ئەنجام بدەیت.
* پێش ئەوەی تاوان بکەیت بیربکەرەوە لە:
سزا و تاریکی ناو گۆڕ ئەو گۆڕەی کە بۆ چاکەکار دەبێتە باخچەیەک لە باخچەکانی بەهەشت، بۆ خراپەکاریش دەبێتە چاڵێک لە چاڵەکانی دۆزەخ ئەو کات نە باوکێکی دڵسۆز نە دایکێکی بەسۆز کەست لا نیە.
* پێش ئەوەی تاوان بکەیت بیربکەرەوە لەوەی کە:
خەڵکی بەپێی پەتی و ڕووتی کۆ دەکرێتەوە بۆ لێپرسینەوەی ڕۆژی دوایی.
* پێش ئەوەی تاوان بکەیت بیربکەرەوە لە:
ئەو کاتەی کە هەر کەس نامەی کردەوەی خۆی پێ‌ دەدرێت چاکەکار بە دەستی ڕاست و خراپەکاریش بە دەستی چەپ.

ئه‌ندازیار عوسمان

١. (عبدالله كوڕى ئونةيس) لاوێک بوو، حه‌زره‌ت (ص) به‌کارێک ناردى ، که‌ هاته‌وه‌ هه‌ر له‌ دوره‌وه‌ حه‌زره‌ت (ص) فه‌رومووى : چیت کرد؟
وتى: ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا ئیشه‌که‌م جێبه‌جێ کرد؟
حه‌زره‌ت (ص) فه‌رمووى : به‌خوا به‌خشیشێکت ئه‌ده‌مێ...
عبدالله وه‌ستا ،حه‌زره‌ت (ص) چووه‌ ماڵه‌وه‌ و هاته‌ ده‌ره‌وه‌ پارچه‌ دارێکى بچوکى دایه‌و فه‌رمووى: ئه‌م داره‌ هه‌ڵگره‌ با له‌ قیامه‌تدا ئه‌مه‌ له‌نێوانماندا بێت به‌وه‌ ده‌تخه‌مه‌ به‌هه‌شته‌وه‌... ئه‌ویش ووتى : به‌خوا ده‌بێت شه‌وو ڕۆژ پێم بێت و که‌ مردیشم بخرێته‌ قه‌بره‌که‌مه‌وه‌ !
٢. کاتێک له‌ شه‌ڕى مۆته دا سێ سه‌رکرده‌ شه‌هید بوون ، زه‌یدى کوڕى حارپه و جعفر و عبدالله ى کوڕى ڕه‌واحه‌ ، حه‌زره‌ت (ص) موسوڵمانانى کۆکرده‌وه‌ له‌ مه‌دینه‌و فه‌رمووى : ئه‌وا زه‌ید شه‌هید بوو ده‌یبینم له‌ به‌هه‌شتدا، ئه‌وا جعفر شه‌هید بوو ده‌یبینم له‌ به‌هه‌شتدا ئه‌وا عبدالله ى کوڕى ڕه‌واحه‌ش شه‌هید بوو ده‌یبینم له‌ به‌هه‌شتدا ، ئه‌وا شمشێرێک له‌ شمشێره‌کانى خوا بوو به‌ سه‌رکرده‌یان و ...هتد...ئه‌مه‌ش بۆ خۆى په‌روه‌رده‌یه‌کى گرنگه‌ له‌سه‌ر ژیان بۆ به‌هه‌شت...
٣. حه‌زره‌ت (ص) به‌ هاوه‌لآنى فه‌رموو: ئوحود شاخێکى به‌هه‌شته‌ و ئێمه‌ى خۆش ده‌وێ ئێمه‌ش خۆشمان ده‌وێت ، بۆ ئه‌وه‌ى هه‌رچه‌ند ئوحودیان بینى به‌هه‌شت بێته‌ به‌رچاویان،
هه‌روه‌ها فه ر‌مووى : نێوان ماڵه‌که‌م و مینبه‌ره‌که‌م باخێکه‌ له‌ باخه‌کانى به‌هه‌شت ، بۆ ئه‌وه‌ى زیاتر به‌هه‌شت له‌ هه‌ست و هۆشیاندا بێت و کاتآ له‌و شوێنه‌دا دانیشتن زیاتر هه‌ست به‌ به‌هه‌شت بکه‌ن ...
٤. ڕۆژی حه‌زره‌ت به‌لاوێکى فه‌رموو که‌ ناوى حارپه‌ بوو،( كيف أصبحت يا حارثه ؟!) ... له‌چى دایت ئه‌ى حارپه .. وتى:أصبحت مۆمنا حقا یا رسول الله.. بوومه‌ته‌ بڕوادارێکى ته‌واو ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا..
ئه‌ویش فه‌مووى بزانه‌ ده‌ڵآى چى؟ هه‌موو قسه‌یه‌ک به‌ڵگه‌ى ده‌وآ ، به‌ڵگه‌ى تۆ چییه‌ له‌سه‌ر قسه‌که‌ت؟