ماڵپەری قورئانی پیرۆز

کاوان کوردى
ئاماده‌کرنى : دلاوه‌ر کوردی
جۆره‌کانى یه‌کتایى کردنى خوا
جۆرى یه‌که‌م: یه‌کتایى کردنى خوا له‌ په‌روه‌ردگاریه‌ت وسیفه‌ت و ناوه‌جوانه‌کانیدا
( تَوحيدُ الرُّبُوبيَّةِ والصَّفَاتِ والآسمَاء )

وه‌ڵام/ ئه‌وه‌یه‌ که‌وا بیروباوه‌ڕێکى بێگومانت هه‌بێت به‌ یه‌کتایى کردنى خوا له‌خودى خۆیدا, هه‌روه‌ها له‌ کردار و سیفه‌ت وناوه‌جوانه‌کانیشدا, که‌وا خواى گه‌وره‌ بێ هاوتا وبێ هاوبه‌ش له‌مانه‌ هه‌موویدا ٠
به‌ واتایه‌کى شیکراوه‌تر دامه‌زراندن ودان پێدانان و چه‌سپاندنى دڵ له‌سه‌ر ئه‌وه‌ که‌وا خواى گه‌وه‌ خۆى به‌ ته‌نها په‌روه‌ردگارى هه‌موو شتێکه‌٠٠
له‌به‌ر فه‌رموده‌که‌ى خواى گه‌وره‌ که‌ ده‌فه‌مێ [الْحَمْدُ للّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ[ 2]]{الفاتحة : 2}وته‌: سوپاس و ستایش هه‌ر شایسته‌ى خوایه‌ و بۆ خوایه‌ که‌ هه‌ر ئه‌و خاوه‌ن و په‌روه‌ردگارى هه‌موو جیهانیان و هه‌موو بونه‌وه‌ره‌ ٠
هه‌روه‌ها پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه‌ وسلم له‌ نزایه‌کیدا ده‌فه‌رمێ ( اللَّهُمَّ فَاطِرَ السَّمَوَاتِ وَالآرضِ عَالِمَ الغَيبِ وَالشَّهَادَةِ لآ إلَهَ إلا أنتَ رَبَّ كُلَّ شَيءِِ وَمَليكُهُ000) {رواه ابو داود (4/رقم/ 5083) والترمذي (9/رقم/ 3529مع التحفة) عن عبدالله بن عمرو وقال: هذا حديث حسن غريب هذا الوجه, وصححه الالباني في صحيح سنن الترمذي(3/143)} واته‌: ئه‌ى خواى به‌دیهێنه‌رى ئاسمانه‌کان و زه‌وى, ئه‌ى زاناى په‌نهانى و ئاشکراکان, هیچ په‌رستراوێک نیه‌ به‌ڕاستى شایه‌ن په‌رستن بێت جگه‌ له‌ تۆ, هه‌ر تۆى په‌روه‌ردگارى هه‌موو شتێک, وه‌ خاوه‌نى راسته‌قینه‌ى هه‌موو شتێک ٠٠

نوسینى: ته‌حسین حه‌مه‌ غه‌یب
ئاماده‌کردنى: دینه‌ - هه‌ولێر
حیساب
مه‌به‌ست له‌ حیساب....وه‌ستاندنى هه‌موو خه‌ڵکه‌ له‌ به‌رده‌م خودادا و به‌سه‌رکردنه‌وه‌ى هه‌رچیه‌ک کردوویانه‌ و هه‌رچیه‌ک به‌ دڵیاندا هاتووه‌ له‌ دڵیاندا بووه‌...له‌ کوفر و له‌ ئیمان ...پاشان دانه‌وه‌ى کتێبه‌کانیان به‌ ده‌ستى راست یاخو چه‌پیان...جا ئه‌م محاسه‌به‌یه‌ قورس و سوک...ناره‌حه‌ت ...ئاساییان تێدایه‌...به‌ گوێره‌ى حاڵى ئێنسانه‌کان...مرۆڤه‌کان...چیتکردووه‌؟...چه‌ن جووڵه‌ت کردووه‌؟...چه‌ند ووشه‌ت به‌ ده‌مدا هاتووه‌؟...چیت له‌ دڵدایه‌و...چیت به‌ دڵدا هاتووه‌؟...ئه‌مه‌ ته‌نها تۆ...ئه‌ى ئه‌و هه‌موو ملیار ملیار مرۆڤ و گیانداره‌...که‌ بوون و ده‌بن...له‌و رۆژه‌ى هیچیان نه‌بوون..سه‌ر زه‌وى خاڵى بوو له‌ هه‌موو جووڵه‌ و قسه‌ و خه‌یاڵێک...تا ئه‌و هه‌مووه‌ جووڵه‌ و قسه‌ و خه‌یاڵه‌ى ئه‌مرۆ...تا ئه‌و رۆژه‌ش هیچیان نامێنن...هه‌موویان بۆ ده‌گێرنه‌وه‌...له‌ سه‌رى حیسابیان بۆ ده‌کرێت...ئه‌وه‌ چۆن رووده‌دات؟...چ ڕه‌سمێک ...چ فلیمێک...چ حیکایه‌ت خوانێک ده‌توانێت ڕه‌سمى ئه‌و تابڵویه‌ ئه‌و فلیمه‌ ئه‌و رووداوه‌ بکات..{واشرقت الارض بنوور ربها}...زه‌وى به‌ نوورى خودا روشن بوویه‌وه‌...

نووسینی /سه‌روه‌ر حسن 

نووسینگه‌ی ته‌فسیر 

نووسینی /هارون نوح طه‌

كتێبخانه‌ی محوی

ده‌گێڕنه‌وه‌ له‌ مێژوو نووسان که‌ پیاوێک هه‌بوو توشی نه‌خۆشی شه‌له‌ل بوو بوو. په‌کی که‌وتبوو له‌ ماڵ داده‌نیشت ته‌نانه‌ت  خۆی بۆ نه‌ده‌جولا. چه‌نده‌ها ساڵ به‌سه‌ر ئه‌م نه‌خۆشیه‌ تێپه‌ڕی. بێ ئومێد بوو له‌ چاک بوونه‌وه‌. پزیشکه‌کان له‌ چاره‌سه‌ری بێ تاقه‌ت بوو بوون.

نووسینی / سه‌روه‌ر حسن 

نووسینگه‌ی ته‌فسیر

نووسینی / هارون نوح طه‌

كتێبخانه‌ی محوی

ئیمامی شافعی قوتابی ئیمامی مالک بوو. ڕۆژێک شافعی له‌ناو کۆڕێکی گه‌وره‌ ئامۆژگاریو مه‌وعیزه‌ ده‌دات. به‌ گه‌رمی خه‌ڵک دێنه‌ کۆڕه‌که‌ی گوێی لێ ڕاده‌گرن.

 
دینه‌ - هه‌ولێر

قال صلى الله علیه‌ وسلم: (تصدقن یا معشر الانصار ولو حلیکن )منتفق علیه‌
واته‌: پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم فه‌رموویه‌تى : (ئه‌ى ئافره‌تانى ئه‌نصار خێر و خێرات بکه‌ن، ئه‌گه‌ر له‌ خشڵه‌ کانیشتان بێت.

نوسینى/د.عائض القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
دایکى [سةلةمة]ده‌ڵێت پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم ده‌فه‌رموێت [ما من مسلم نصيبة مصيبة فيقول ما امره الله انا لله وانا اليه راجعون] [اللهم اجرنى فى مصيبتى واخلف لى خيرا منها الا اخلف الله له خيرا منها]واته‌ هه‌ر  موسڵمانێک تووشى به‌ڵایه‌ک بوو ئه‌وه‌ بڵێ که‌ خودا فه‌رمانى پێ داوه‌ ئێمه‌ موڵکى خوداین بۆ لاى خودا ده‌گه‌رێینه‌وه‌ خودا پاداشتم بده‌یته‌وه‌ له‌وه‌ى لێم به‌ سه‌ر هاتووه‌ باشترم بۆ بێنى و جێیم بۆ پربکه‌یته‌وه‌

نوویسنی /سه‌روه‌ر حسن

نووسینگه‌ی ته‌فسیر

نووسینی /هارون نوح طه‌

كتێبخانه‌ی محوی

ڕۆژێک هارون الرشید نوێژی عه‌سر دوا ده‌خات. ئیمام أبو یوسف ده‌چێته‌ لای گلآسێکی ئاو له‌گه‌ڵ خۆی ده‌بات. پێی ده‌ڵێ: ئه‌ی أمیر المۆمنین ئه‌گه‌ر وا له‌ خه‌یاڵت دابنێی که‌ ئه‌م کانیو ڕووباره‌هه‌مووی ووشکو بێ ئاون. تۆش له‌ هیچ شوێنی ئاوت ده‌ست ناکه‌وێ، من ته‌نها ئه‌م نیو گلآسه‌ ئاوه‌ت بده‌مێ چیم ده‌ده‌یه‌؟

نوسینى/ئه‌ندازیار عوسمان
١)ئایه‌ته‌که‌ ده‌فه‌رموێت ڕۆمه‌کان ژێرکه‌وتن له‌نزمترین و نزیکترین ناوچه‌دا که‌ئه‌مه‌ش ڕاسته‌و, ڕۆمه‌کان لاى ده‌ریاى مردوو ژێرکه‌وتن که‌نزمترین ناوچه‌یه‌ له‌جیهاندا (في ادنى الارض)..
٢)ئایه‌ته‌که‌ هه‌واڵى دا که‌ له‌ (بضع سنين)دا سه‌رده‌که‌ونه‌وه‌ , بۆیه‌ ئه‌بوبه‌کر گره‌وى کرد له‌گه‌ڵ کافرانى مه‌ککه‌دا و حه‌زره‌ت (ص)پێى فه‌رموو له‌ (سيَ تا نوَ)ساڵ دیارى بکه‌ .. هه‌رواش ده‌رچوو له‌ نۆ ساڵه‌که‌دا ڕۆمه‌کان هه‌ستانه‌وه‌و سه‌رکه‌وتن که‌هیچ ته‌فسیرێکى نیه‌ مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ى که‌ئیراده‌ى خوا بوو هه‌ستنه‌وه‌ , ئه‌گینا به‌هه‌موو حساباتێکى دنیایى نه‌ده‌کرا له‌وماوه‌ که‌مه‌دا هه‌ستنه‌وه‌ , به‌تایبه‌ت که‌ئه‌وه‌ حاڵى (هرقل)یش بوو

نوسینى/ناصح ابراهیم سازانى
هه‌رکه‌س ئاوه‌ها پێش وه‌خت ئاماده‌بوو ئیتر ئه‌وکاته‌ په‌له‌ په‌ل ناکات بۆ ئه‌وه‌ى بگات به‌نوێژداو به‌ڕاڕاییه‌وه‌ ناچێته‌ ناو نوێژه‌وه‌ و خشوعى له‌ ده‌ست ده‌رناچێت..
  * پێغه‌مبه‌رى خوا صلى الله علیه‌ وسلم ده‌فه‌رموێت: (إذَا أَتَيْتُمْ الصّلاة فَعَلَيكُم بالسَكينَة, ولا تَأتُوها وَأنْتُم تسْعونَ فَمَا أَدْرَكْتُم فَصَلّوا, وَمَا فَاتَلَمُ فَأَتِمُوا) . واته‌: کاتێک هاتن بۆ نوێژ به‌ به‌ په‌له‌په‌ل و هه‌ڵه‌داوان مه‌یه‌ن بۆ نوێژو په‌له‌ په‌ل مه‌که‌ن, به‌ڵکو به‌ هێمنى و له‌سه‌رخۆ بڕۆن بۆ نوێژ, ئه‌وه‌ى پیا راگه‌یشتن ئه‌نجامى بده‌ن, ئه‌وه‌ى له‌ ده‌ستان چوو پاش سلآو دانه‌وه‌ى ئیمام هه‌ستنه‌وه‌ ته‌واوى بکه‌ن.
  * له‌ ریوایه‌تێکى تردا ئه‌مه‌شى بۆ زیاد کراوه‌: (فَإِنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا كَانَ يَعْمِدُ إِلَى الصَّلاَةِ فَهُوَ فِى صَلاَةٍ) . واته‌: ئه‌گه‌ر یه‌کێ له‌ ئێوه‌ نیه‌تى نوێژکردن بوو, ئه‌وه‌ به‌ نوێژ بۆى حسابه‌, گه‌رچى نه‌شگات به‌ نوێژى جه‌ماعه‌تدا.

نوسینى/بورهان محمد ئه‌مین
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
[ابن جرير]له‌ [ابن عباس]ه‌وه‌ ده‌گێرێته‌وه‌ ده‌ڵێت عه‌ره‌به‌کان له‌ [عةرةفة]وه‌ستان قوره‌یشه‌کانیش به‌جیا [مزدليفة]ده‌وه‌ستان خواى گه‌وره‌ش ئایه‌تى [ثُمَّ أَفِيضُوا مِنْ حَيْثُ أَفَاضَ النَّاسُ]ى دابه‌زاند [ابن منذر]یش له‌ [اسما]ى کچى ابو بکر وه‌ ده‌گێرێته‌وه‌ ده‌ڵێت قوره‌یشیه‌ان له‌ [مزدةليفة]ده‌وه‌ستان

مه‌سعود محه‌مه‌د هانه‌ژاڵه‌یی ـ هه‌ڵه‌بجه‌

باوکان و دایکان حه‌ز ده‌که‌ن که‌ منداڵه‌کانیان له‌ گه‌وره‌ییدا که‌سانێ بن که‌ هه‌ست به‌ لێپرسراوێتى بکه‌ن، به‌لآم چۆن بتوانین منداڵه‌کانمان رابهێنین و یارمه‌تییان بده‌ین که‌ له‌ منداڵییه‌وه‌ فێری هه‌ست به‌لێپرسراوێتى ببن.
پێشه‌کیه‌کی بچوک و ساده‌ى بده‌رێ:
منداڵ ئاره‌زوویه‌کی زۆرى هه‌یه‌، به‌وه‌ى یارمه‌تى بدرێت ته‌نانه‌ت منداڵی دوو ساڵه‌ و زیاتر حه‌ز ده‌کات یارمه‌تى که‌سانی تر بدات.

  رابه‌ر سیروان سیوه‌یلی

سه‌رنه‌که‌وتنی ئایدیاکانی ئافره‌ت بۆ بنیادنانی پردی خۆشه‌ویستی له‌نێوان خۆی و نێرینه‌دا وای لێکردوه‌ مه‌یدان و رۆحیه‌تی تایبه‌تیانه‌ی خۆی چۆڵ بکات و له‌ مه‌یدانی ره‌گه‌زی به‌رامبه‌ره‌وه‌ رۆحیه‌تێکی سه‌ربه‌خۆ که‌ بریتییه‌ له‌ وه‌هم و خه‌یاڵ به‌ده‌ست بهێنێ، سه‌ره‌ڕای ئه‌مانه‌ دوو هه‌ڵه‌ی تریش که‌ تاکو ئێستا ئافره‌ت به‌پێی پێویست درکی پێ نه‌کردوون، یه‌که‌میان به‌ڵێ کردنیه‌تی بۆ ئه‌و بیرۆکه‌یه‌ى که‌ ئه‌زموونی نێرسالاری ئه‌توانێ ئاستی رۆشنبیری کۆمه‌ڵگه‌ به‌رزبکاته‌وه‌. دووه‌میان قایلبوونیه‌تی به‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی ئه‌زموونگه‌لی ژنانه‌ و بزووتنه‌وه‌ ژنانه‌ییه‌کان له‌ دیدی سیاسه‌تی گاڵته‌جاڕی زوڵمزانانه‌وه‌، که‌ ئه‌مه‌ش له‌ رووانگه‌ی سیاسییه‌وه‌ نیشانه‌ی ساویلکه‌یی و له‌ رووانگه‌ی تیۆریه‌وه‌ نیشانه‌ی بێئاگایی ئافره‌ت ده‌خاته‌ به‌رچاو، دیاره‌ ئه‌م خه‌تاباری و ساویلکه‌ییه‌ی ئافره‌تیش وای کردووه‌ به‌ئاسانی به‌رهه‌ڵستکاری نێرسالاری نه‌مێنێت و ده‌سه‌لآت له‌ گۆڕه‌پانه‌که‌دا بۆ نێرینه‌ یه‌کلایی ببێته‌وه‌.