ماڵپەری قورئانی پیرۆز

نوسینى/ئیکرام که‌ریم
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
سه‌ره‌تا پێویسته‌ بڵێن"مه‌ککى" واته‌ ئه‌و ئایه‌تانه‌ى که‌ له‌ قورئاندا ناو نراون "مه‌ککى" و مه‌به‌ستیش پێیان ئه‌و ئایه‌تانه‌ن که‌ له‌ پێش کۆچکردن بۆ " مه‌دینه‌" دابه‌زیون. مه‌به‌ستیش به‌ "مه‌ده‌نى"  ئه‌و ئایه‌تانه‌ن که‌ له‌ دواى کۆچى پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ صلى الله علیه‌ وسلم بۆ مه‌دینه‌ دابه‌زیوون له‌ قورئانیشدا ناونراون "مدنى" ئه‌م کۆچى پێغه‌مبه‌ره‌ صلى الله علیه‌ وسلم بۆ مه‌دینه‌ وه‌ک چۆن بوو به‌ ناوبڕ بۆ دوو قۆناغى جیاواز له‌ ئیشکردندا هه‌رواش بوو به‌ ناوبڕ بۆ دوو شێوازى جیا واز له‌ دابه‌زینى قورئاندا ئه‌مه‌ چۆن؟ پاش هیجره‌ت حاڵى موسڵمانان گۆرانى زۆرى به‌ سه‌ردا هات له‌ بێهێزیه‌وه‌ بۆ به‌هێزى حالى قورئانیش گۆرانى به‌سه‌ردا هات و بابه‌ته‌کانى گۆران ئایه‌ته‌کانى سوره‌ته‌ مه‌ککیه‌ و گرنگیان به‌ "عه‌قیده‌" و ئایه‌ته‌ مه‌ده‌نییه‌کانیش گرنگیان به‌ " شریعه‌" ئه‌دا زیاد له‌ شتى تر زانایان گرنگى زۆریان داوه‌ به‌وه‌ى ده‌ریبخه‌ن چه‌ن\ سوره‌ت و چه‌ند ئایه‌ت له‌ قورئاندا مه‌ککیه‌ و چه‌ندیان مه‌ده‌نییه‌ ئه‌وه‌ى زانایان به‌ دوادا چوونیان بۆ کردووه‌ له‌م مه‌سه‌له‌یه‌دا چه‌ند جۆرێکه‌:

ئاماده‌کرنى : عبدالجبار قه‌ره‌داغی
ئاماده‌کرنى بۆ ماڵپه‌ڕ: فاتیمه‌ غریب
١-    ڕۆژ به‌ ڕۆژ  شیرى دایک گۆڕانگارى به‌سه‌ردا دێت و له‌ڕۆژێکه‌وه‌ بۆ ڕۆژێکى تر جیاوازه‌  که‌  له‌گه‌ڵ  گه‌شه‌ى منداڵه‌که‌دا گونجاو و له‌باره‌ , که‌ ئه‌و سیفه‌ته‌ له‌شیرى  به‌رهه‌م هاتودا نییه‌  ,مه‌مکى  دایکان له‌سه‌ره‌تادا ژه‌ک  ده‌رده‌دات, که‌ پرۆتینى زۆر ومادده‌ى گرنگ  و به‌سودى خۆراکى تێدایه‌,که‌ ئه‌مانه‌ له‌ شیرى به‌رهه‌م  هاتودا نیین ,هه‌روه‌ها شیرى دایک چه‌ورى که‌مه‌ و ڕێژه‌ى دیاریکراو و هاوسه‌نگه‌ و ڕێژه‌ى شه‌کرى گونجاو و دیاریکراوه‌ و له‌گه‌ڵ پێداویستى منداڵه‌که‌دا زۆر گونجاوه‌

نووسینى: د. عه‌بدوڵلآ ناصح عه‌لوان
وه‌رگێڕانى: ناصح ئیبراهیم سازانى
ئه‌و هه‌سته‌ جوامێریه‌ى خواى گه‌وره‌ به‌خشیویه‌تى به‌دڵى دایک و باوک هه‌ستى سۆزو به‌زه‌یی به‌رامبه‌ر به‌مندالآن, نه‌رم و نیانى له‌گه‌ڵیان, دڵسۆزى و به‌سۆزى به‌رامبه‌ریان.. هه‌ستێکى ره‌سه‌نه‌و کاریگه‌رى هه‌یه‌ بۆ ئاماده‌کردن و پێگه‌یاندن و په‌روه‌رده‌کردنى مندالآن و, به‌ده‌سهێنانى چاکترین ئامانج و, گه‌وره‌ترین ئاسه‌وار.                                                                                 
   بێگومان هه‌ر دڵێ خاڵى بێ له‌و سۆزو به‌زه‌ییه‌ به‌رامبه‌ر به‌مندالآن, ئه‌وا خاوه‌نه‌که‌ى ره‌وشت خراپ و دڵ ره‌ق  ده‌ناسرێت, زبرو بێ به‌زه‌یی و سه‌رزه‌نشتکراو ده‌بێ, شاراوه‌ نیه‌ له‌ که‌س ئه‌و سیفاته‌ ناشیرین و ناپه‌سه‌ندانه‌ش کاردانه‌وه‌ى خراپیان ئه‌بێ له‌سه‌ر مندالآن, ده‌بێته‌ هۆی لادانیان له‌ڕێى راست, سه‌ره‌نجام مندالآن ده‌ڕۆن به‌ره‌و بێسه‌روبه‌ره‌یی, ده‌که‌ونه‌ ناو چاڵى گومرایی و نه‌فامى و توشى نه‌گبه‌تى و نه‌هامه‌تى ده‌بن..

ادريس انور

عن أُم أنسٍ  (رض) أنّها قالت یا رسول الله (ص)   (أوصني قال إهجري المعاصي فإنّها أفضل الهِجرة وحافظي على الفرائِض فإنها أفضلُ جِهادٍ وأكثري من ذِكر الله فإنَّك لا تأتينَ اللهُ بشئٍ أحَبَّ إليه مِن كِثرةِ ذِكڕه). رواه الطبرانی باسناد جید
دایکى ئه‌نه‌س خوا لێیان ڕازى بێت ده‌فه‌رموێ ئه‌ى پێغه‌مبه‌رى خوا (ص) ئامۆژگاریم بکه‌ فه‌رمووى:

ئاماده‌کردنى:ساوین خطاب
- هه‌رگیز له‌ یه‌تیمێک مه‌پره‌سه‌ دایک وباوکت چۆن مردوون؟
- هه‌رگیز له‌ کچێک مه‌پرسه‌ بۆتا ئێستا شوت نه‌کردووه‌؟
 - هه‌رگیزله‌ هه‌ژارێک  مه‌پرسه‌  پێویستت  به‌پاره‌ نیه‌؟

ئاماده‌کردنى: یوسف رشید
((إن ما بين مصراعين في الجنة مسيرة أربعين سنة)) (اخرجه أحمد وابو يعلي وابو نعيم واسناده صحيح).
واته‌: به‌ڕاستى نێوان دوو ده‌رگا له‌ به‌هه‌شتدا به‌ ئه‌ندازه‌ى چل ساڵه‌ ڕآیه‌.
((الجنة لها ثمانية أبواب , والنار لها سبعة أبواب )) (أخرجه احمد وابن سعد وهو حديث صحيح).
واته‌:به‌هه‌شت هه‌شت ده‌رگاى هه‌یه‌ , وه‌ دۆزه‌خ حه‌وت ده‌رگاى هه‌یه‌.

ئاماده‌کردنى : یوسف رشید

((إنَّ أهل النار ليبكون , حتى لو أجريت السفن في دموعهم ,لجرت, وإنهم ليبكون الدّم –يعني-مكان الدمع)) أخرجه الحاکم وقال ((حديث صحيح الأسناد )) ورافقه الذهبی.
واته‌ :ئه‌هلى دۆزه‌خى ئه‌مه‌نده‌ ده‌گريێن, هه‌تاوه‌کو ئه‌گه‌ر که‌شتى بخه‌یته‌ ڕێ له‌ فرمێسکه‌کانیاندا ئه‌وا ڕێده‌کا وه‌ ئه‌وان خوێن ده‌ڕێژن له‌ چاویانه‌وه‌له‌ جیاتى فرمێسک.

 
ئا/ساوین خطاب                                    
پیاوێک زۆردڵته‌نگ بووچووبۆلاى زانایه‌ک...زاناکه‌ ووتى:
ته‌نهادووپرسیارت لێ ده‌که‌م...

نوسینى: محمد فتح الله گولن
وه‌رگێرانى: حبیب محمد سعید
ئاماده‌کردنى : ادریس انور
لة هةندآ تةفسيردا وةها هاتووة كة (فَزَادَهُمُ اللّهُ مَرَضاً ) له‌ بابه‌تى ((الجزاء من جنس العمل )) ه‌ . به‌ڵام من وه‌هاى ئه‌بینم که‌ چاکتر وه‌هایه‌ به‌م شێوه‌یه‌ له‌ ماناى ئایه‌ته‌که‌ بچینه‌ پێشه‌وه‌: خواى گه‌وره‌ دڵیانى زیاتر نه‌خۆش خستووه‌ ، چونکه‌ ئه‌وانه‌ له‌ ئاستى نیه‌ت دا به‌ خراپکاریى و له‌ خوایاخیى بوون چه‌په‌ڵ بوون و ، هه‌رچیى هه‌لێکیشیان بۆ هه‌ڵ که‌وتبا

و/درودمحمدهه ورامى
ئا/ساوین خطاب
هه‌روه‌ک قورئانى پیرۆز فێرمان ده‌کات وهانمانده‌دات.له‌فه‌رمووده‌شدا هاتووه‌ و سونه‌ته‌ که‌ سه‌ڵاوات و سه‌لام و دروود بۆسه‌ر گیانى پاکى    سه‌روه‌رمان موحه‌مه‌د (د.خ) جا بۆبیرخستنه‌وه‌ و به‌رچاو ڕوونى زیاتر
   ئاماژه‌ به‌چه‌ندخاڵێک ده‌ده‌ین که‌له‌و کات وشوێنانه‌دا سه‌ڵاوات لێ بده‌

  ١-له‌کاتى نوێزو و له‌ته‌حییاتدا.
٢-له‌کاتى ئه‌نجامدانى نوێزى مردوو.
٣-له‌نێوده‌ستپێکى ووتاردا,وه‌کوجومعه‌وجه‌زن وهتد..                         

٤-پاش هه‌مووبانگێک
٥-له‌کاتى نزاکردندا
٦-له‌کاتى چونه‌ ژووره‌وه‌ و هاتنه‌ده‌ره‌وه‌ له‌مزگه‌وتدا.
٧-له‌سه‌فا و مه‌روه‌دا و له‌کاتى به‌جێهێنانى حه‌ج.
٨-له‌کاتى ناوهێنانى خودى پێغه‌مبه‌ردا(د.خ)

نوسینى/د.محمد زکى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
(عن ابى امامة رضى الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله علية وسلم ما اذن الله لعبد من شيء افضل من ركعتين يصليهما وان البر ليذر على راس العبد مادام فى صلاته و ماتقرب العباد الى الله بمثل ما خرج منه يعنى القران)(رواة الترمذى)
واته‌: له‌باوکى ئومامه‌وه‌  وتى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم فه‌رموویه‌تى هیچ شتێک نیه‌ که‌خوا رێگه‌ى دا بێت به‌ به‌نده‌که‌ى ئه‌نجامى بدات باشتربێت له‌ دوو رکات نوێژ ئه‌نجامى بدات, وه‌خێر و چاکه‌ له‌سه‌رسه‌رى به‌نده‌وه‌ ده‌رده‌چێت هه‌تا له‌ نوێژدابێت و هیچ شتێک به‌نده‌کان نزیک ناکاته‌وه‌ له‌خوا به‌راده‌ى ئه‌وه‌ى لێى ده‌رده‌چێت واته‌ قورئان.

نوسینى/بورهان محمد ئه‌مین
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
(ابن عباس)ده‌ڵێت جووله‌که‌کانى (خةيبةر) له‌گه‌ڵ (غطفان)دا به‌ جه‌نگ ده‌هاتن و هه‌رکات به‌یه‌ک بگه‌یشتنایه‌ ئه‌وا جوله‌که‌ به‌ دۆراوى قوتار ده‌بوون بۆیه‌ ناچاربه‌م دوعایه‌ په‌نایان گرت: خوایه‌ ئێمه‌ بڕوامان هه‌یه‌ به‌ڕاستى ئه‌و پێغه‌مبه‌ره‌ نه‌خوێنده‌واره‌ى به‌ڵێنت پێداوین بۆمان ره‌وانه‌ بکه‌یت له‌ کۆتا رشته‌ى پێغه‌مبه‌رایه‌تى داوا به‌حه‌قى راستێتى ئه‌و داوات لێده‌که‌ن سه‌رمان بخه‌یت به‌ڵام کاتێکیش پێغه‌مبه‌ر نێردرا ئه‌و بێباوه‌ر بوون پێى په‌روه‌ردگاریش ئه‌و ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند. هه‌روه‌ها له‌ رێگه‌یه‌کى دیکه‌وه‌ (ابن عباس)ه‌وه‌ ده‌گیرێته‌وه‌ و ده‌فه‌رموێت: جووله‌که‌کان ده‌ست پێشخه‌رى و شانازیان ده‌کرد به‌سه‌ر (ئةوس) و (خةزرةج)دا به‌وه‌ى شوێن پێغه‌مبه‌رى دوا رشته‌ى پێغه‌مبه‌رایه‌تى ده‌که‌ون

ئه‌ندازیار عوسمان
     قورئانى پیرۆز له‌ چه‌نده‌هائایه‌تدا سه‌رنجمان ڕاده‌کێشێ بوَتیاچوونى گه‌لان له‌ ئه‌نجامى خراپه‌کاریان و توَڵه‌ى خواوه‌ بۆیان و ، داواشمان لێده‌کات که‌ بگه‌ڕێین  به‌ زه‌ویدا تاوه‌کو سه‌ره‌نجامى ئه‌و گه‌لانه‌و پاشماوه‌کانیان ببینین ، تا ببێته‌ په‌ندو وانه‌و هوشیارى دڵ و دوورکه‌وتنه‌وه‌ له‌ گوناهو تاوان  ..هه‌روه‌ک ده‌فه‌رموێت :        
١-(اولم يسيروا فى الارض فينظرو كيف كان عاقبة  الذين من قبلهم كانو اشد منهم قوة و اثارو الارض وعمروها اكثرمما عمروهاوجاء تهم  رُسُلهم  بالبينات ، فما كان الله  ليظلمهم ولكن كانوا انفسهم يظلمون،ثم كان عاقبة الذين اساؤا السوأى ان كذبوا بايات  الله وكانوا بها يستهزئون) (الروم 10)..                                                                                                    
     واته‌:ئایا به‌ زه‌ویدا نه‌گه‌ڕاون تا ته‌ماشابکه‌ن چیمان به‌سه‌ر ئه‌و نه‌ته‌وانه‌ى پێش ئه‌ماندا هێناوه‌ ، له‌مان زوَر به‌هێزترو به‌ ده‌سه‌ڵاتتربوون ، زه‌ویان ده‌کێڵاو ژێره‌و ژووریان ده‌کرد و ئاوه‌دانیان کردبۆوه‌ زیاتر له‌مان ،پێغه‌مبه‌ره‌کانیشیان کاتێخۆى به‌ڵگه‌ى  زۆرو ئاشکرایان بۆ هێنان ؟ به‌ڵام بێ سوود بوو ، زوَربه‌یان بڕوایان نه‌کرد،
جا وه‌نه‌بێ خوا سته‌مى لێ کردبن ، به‌ڵکو

ئاماده‌کردنى : ادریس انور
عن أبی هریره‌ (رض )  أن رسول الله (ص) قال: (مثل البيت الذي يذكر الله فيه والبيت الذي لايذكر الله فيه مثل الحي والميت) رواه البخاری
ئه‌بو هوره‌یره‌ ڕه‌زاى خواى لێ بێت ده‌فه‌رمووێ پێغه‌مبه‌رى خوا(ص)   فه‌رمووى:

ئاماده‌کردنى : دلاوه‌ر کوردى
وه‌ڵام/ (الإحسان) : له‌زمانى عه‌ره‌بدا جوان کردنه‌وه‌ و رێکوپێک کردنه‌.
به‌ڵام له‌شه‌رعدا ئه‌و واتایه‌ى هه‌یه‌