ماڵپەری قورئانی پیرۆز

نوسینى: شیخ محمود المصری
و: حسێن مه‌حمود هه‌ڵه‌بجه‌یى

هه‌بوو نه‌بوو.. گوندێکى جوان هه‌بوو.. کۆمه‌ڵآ که‌سى چاک و دڵپاکى تێدا نیشته‌جێ بوو.. هه‌رکه‌س نه‌خۆش بکه‌وتایه‌ سه‌ردانیان ده‌کرد.. هه‌رکه‌س پێویستى به‌ کۆمه‌ک هه‌بوایه‌، یارمه‌تییان ده‌دا.. هه‌رکه‌س دیار نه‌بوایه‌، هه‌واڵیان ده‌پرسى و دڵنیا ده‌بوون لێى..
ڕۆژێکیان پیاوێکیان نه‌خۆش که‌وت، که‌ ناوى عه‌بدولڕه‌حمان  بوو، بۆیه‌ چل پیاویان ڕۆشتن و سه‌ردانیان کرد ـ کاتآ که‌ نه‌خۆش بوو ـ کاتێ چوون بۆلاى، ئه‌ویش زۆر دڵخۆش بوو به‌و سه‌ردانه‌. پرسیارى ته‌ندروستییان لێ کرد، پێی وتن: سوپاس بۆ خوا باشم. پاشان عه‌بدولڕه‌حمان داواى له‌ ژنه‌که‌ى کرد که‌ خواردن ئاماده‌ بکات بۆ میوانه‌کان.
ژنه‌که‌ش پێى وت: ژماره‌ى میوانه‌کان چه‌نده‌؟
عه‌بدولڕه‌حمانیش وتى: نزیکه‌ى (40) که‌س ده‌بن.
ژنه‌که‌ش وتى: ئه‌وه‌نده‌ خواردنمان نییه‌ به‌شیان بکات!

نوسینى/دانا عوسمان
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
بێگومان راستگۆیش هه‌روه‌ک سه‌رجه‌م چاکه‌کارانى تر له‌هه‌ردوو جیهاندا دنیا و دوارۆذ پاداشتى تایبه‌تى خۆى هه‌یه‌ له‌ دنیادا پاداشته‌کانیش زۆرن له‌وانه‌
١-    راستگۆ ده‌بێته‌ که‌سێکى خاوه‌ن رێز و که‌سایه‌تیه‌کى به‌رز.
٢-    راستگۆیان هه‌موو کات جێ متمانه‌ و باوه‌رى خه‌ڵکن.
٣-    راستگۆیان له‌لایه‌ن خواى گه‌وره‌وه‌ کارئاسننیان له‌ئیش و کاره‌کانیاندا بۆ ده‌کرێت ئه‌ویش به‌وه‌ى که‌ له‌برى ئه‌وه‌ى په‌نا بۆ درۆ به‌رن بۆ رزگاربوونیان له‌ کێشه‌ په‌نا بۆ خواى گه‌وره‌ ده‌به‌ن له‌ هه‌موو کات و جێگه‌یه‌کدا.

ئاماده‌كردنی /نه‌جات رواندزی 

بۆ سه‌یر كردنی گرته‌ ڤیدیۆیی شوێنی حه‌زره‌تی نوح ئه‌م لینكه‌ بكه‌ره‌وه‌ http://www.youtube.com/watch?v=02ToakR6efY&feature=share

م. که‌مال ئه‌مین گوڵپى

       سه‌ره‌تا: ده‌بێ بزانیین ئه‌م ڕۆژانه‌ى به‌سه‌رماندا گوزه‌ر ده‌که‌ن، ڕۆژگار و ده‌مى شه‌فافیه‌ت و روونییه‌، کاتى ده‌رکه‌وتنى نهێنى پشت چه‌مک و زاراوه‌کانه‌، ئه‌و چه‌مکانه‌ى که‌ تا ئێستاش به‌ روونى و وه‌ک پێویست ئاماژه‌یان پێ نه‌کراوه‌ و بگره‌ له‌ زۆر شوێن و کاتدا خراپ به‌کارهاتوون و ماناکه‌یان شێوێنراوه‌، ئه‌وه‌ش له‌ ده‌ره‌نجامى ئه‌وه‌وه‌یه‌ که‌ نه‌بوونه‌ته‌ پرۆگرام، وانه‌ له‌ زه‌مینه‌ په‌روه‌ردییه‌کاندا بریتین له‌ زاراوه‌ قورئانیه‌کان،

سه‌رچاوه‌ : ڕۆژنامه‌ى یه‌کگرتوو

* ناوى کتێب: له‌ سایه‌ى قورئاندا
* نووسه‌ر: سه‌ید قوتب.
* بابه‌ت: ته‌فسیر.
* ناوه‌ڕۆک: سێبه‌رى قورئان.
* قه‌باره‌و لاپه‌ڕه‌. گه‌وره‌ (1100)، لاپه‌ڕه‌.
* ژماره‌ى به‌رگ: شه‌ش.
* چاپ: نزیکه‌ى (40).
* چاپخانه‌ و شوێن: دار الشروق، میسر.

وه‌رگێڕان و ئاماده‌کردنى. سه‌ید موئمینى
------------
ئه‌م ته‌فسیره‌ یه‌کێک له‌ گرنگترین و به‌پێزترین به‌رهه‌م و کتێبه‌کانى موفه‌سیر و بانگخوازی ئیسلامی هاوچه‌رخ و نوسه‌ر و ئه‌دیب و شاعیر و لێکۆڵه‌رى ناسراوی میسرى (سه‌يد قوتب)ـه‌، ته‌نانه‌ت له‌ ناودارترین کتێبی ئیسلامی و ته‌فسیری قورئانه‌ له‌ سه‌رده‌می نوێدا.

الدعوه‌: ئه‌م زاراوه‌یه‌ له‌ زمانى عه‌ره‌بیدا چه‌ند مانایه‌کى سه‌ره‌کى هه‌یه‌.
١- پێکهاته‌ سه‌رکیه‌که‌ى ئه‌م زاراوه‌یه‌ (د ـ ع ـ و) بانگى کرد، ئه‌مه‌ ئه‌سڵه‌ له‌ ماناى وشه‌که‌ به‌ شێوه‌یه‌کى ره‌ها. الدعوه‌: بانگکردن، وه‌ک چاوگ، ده‌ڵێت:(دعوتُ فلاناً) فلآن که‌سم بانگ کرد، خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت:(يوم يدعوكم فتستجبون بحمده) الاسراو/٥٢. ڕۆژێک دێت په‌روه‌ردگارتان بانگتان ده‌کات و وه‌لآمى ده‌ده‌نه‌وه‌ به‌ده‌م سوپاسگوزارییه‌وه‌.
٢- داخوازى و داواکارى له‌ بچوکه‌وه‌ بۆ گه‌وره‌:(أُجيبُ دعوة الداع إذا دعان) (البقرة/186).هه‌رکه‌س داوام لێبکات، ئاگام لێیه‌ و وه‌لآمى ده‌ده‌مه‌وه‌.

نوسینى/ئه‌ندازیار عوسمان
     دیاره‌ گه‌وره‌رترین شایه‌تى له‌م بوونه‌وه‌ره‌دا شایه‌تى خوایه‌و هه‌رئه‌وه‌ که‌ ئاگاى له‌ هه‌موو شتێکه‌و که‌س نیه‌ له‌و ڕاستگۆ تر بێت وقسه‌ى ته‌واو تربێت (وَمَنْ أَصْدَقُ مِنَ اللَّهِ حَدِيثاً؟!) (النساء:122) ….
   جا خواى په‌روه‌دگار به‌حه‌زره‌ت (ص) ده‌فه‌رموێت که‌ به‌ گه‌له‌که‌ى بڵێت : (قُلْ أَيُّ شَيْءٍ أَكْبَرُ شَهَادَةً قُلِ اللَّهُ شَهِيدٌ بَيْنِي وَبَيْنَكُمْ وَأُوحِيَ إِلَيَّ هَذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَمَنْ بَلَغَ أَإِنَّكُمْ لَتَشْهَدُونَ أَنَّ مَعَ اللَّهِ آلِهَةً أُخْرَى قُلْ لا أَشْهَدُ قُلْ إِنَّمَا هُوَ إِلَهٌ وَاحِدٌ وَإِنَّنِي بَڕيءٌ مِمَّا تُشْڕكُونَ) (الأنعام:19)
     واته‌: بڵێ چ شتێک گه‌وره‌ترو ڕاستتره‌ له‌ شایه‌تیدا؟ هه‌ر خۆت بڵێ : خوا ڕاستترین شایه‌ته‌, که‌شایه‌تى نێوان من وئێوه‌یه‌

نویسنى : ابن القیم
وه‌رگێرانى : غریب قادر
یه‌که‌م : خوێندنه‌وه‌ى قورئان به‌ تێگه‌یشتن وبیرکردنه‌وه‌و لێوردبوونه‌وه‌ له‌ ماناو مه‌به‌سته‌کانى .
دووه‌م : له‌ خوا نزیکبونه‌وه‌ به‌ به‌ سوننه‌ته‌کان دواى جێ به‌جێکردنى فه‌رزه‌کان .
سێیه‌م : یادکردنه‌وه‌ى خواى گه‌وره‌ له‌ هه‌موو بارێک و کاتێک به‌ دڵ و زمان .

ئاماده‌کردنى : ساوێن خگاب                 
هه‌ڵوێستێک که‌ زۆرله‌خه‌ڵکى نایزانن...هه‌موو واده‌زانن که‌ ئه‌بوجه‌هل
باوه‌ڕى به‌پێغه‌مبه‌رى خودا نه‌کردووه‌و به‌درۆى خستۆته‌وه‌، ،به‌لآم حه‌قیقه‌ت شتێکى تره‌ ئه‌وباش ده‌یزانى که‌پێغه‌مبه‌ر(د.خ)ڕاستگۆیه‌...                             
ئه‌مه‌ش هه‌ڵوێسته‌که‌یه‌:  

ئایابیرت له‌ زانایی و دانایی و ده‌سه‌ڵاتى خواى گه‌وره‌و  دروست کراوه‌‌کانى خوا کردووه‌‌ته‌‌وه‌‌ ؟
 ئایا خۆت یان منداڵ وخوشک و برات فیرى قورئان خوێندن کردوه‌ ؟
ئایا قورئان به‌ به‌رده‌وامى ده‌خوێنى بۆ زیاد بونى ئیمان و ئارامى سه‌رو دڵت؟
ئایا چه‌ند له‌ ئایه‌ته‌کانى قورئان تێگه‌یشتوى یان هه‌وڵت داوه‌ بۆ تێگه‌یشتنى ئایه‌ته‌کان؟

ئیمامى زه‌رکه‌شى
(من لم يكن له علم وفهم وتقوى وتدبر،لم يدرك من لذة القران شيئاً)
واتا: هه‌رکه‌سێک زانست و تێگه‌یشتن و له‌خواترسان و بیرکردنه‌وه‌ى له‌ ئایه‌تى قورئان نه‌بێت ، ئه‌وا هیچ خۆشى وتام و چێژ له‌ قورئان وه‌رناگرێت.
ئیمامى ئیبن جه‌ریرى ته‌به‌رى
(إن لأعجب ممن قرأ  القرآن ولم يعلم تأويله كيف يلتذ بقراءته!)
من سه‌رم سوڕماوه‌ له‌و که‌سه‌ى قورئان ده‌خوێنێ و مه‌به‌سته‌که‌ى نازانێ چۆن خۆشى و تام و چێژ له‌ قورئان خوێندنه‌که‌ى وه‌رده‌گرێت.

نوسینى/ئه‌ندازیار عوسمان
    پێشه‌وا عه‌لى (خ.ر) ئامۆژگارى بڕواداران ده‌کات که‌وه‌ک هه‌نگ وابن وده‌ڵێت                         ( كونوا فى الناس كالنحلة فى الطير، انه ليس من الطير شىء الا وهو يستَضْعِفُها ولو يَعلمُ الطير مافى اجوافها من البَرَكة لم يفعلوا ذلك بها ، خالطوا الناس بألسنتكم وأجسادكم وزايلُوُهُم بأعمالكم وقلوبكم فإن للمرء ما اكتسب وهو يوم القيامة مع مَنْ أحبَّ) دارمى ٣١٤/ واته‌ : له‌ناو خه‌ڵکى دا وه‌ک هه‌نگ بن له‌ناو باڵنده‌کاندا , به‌ڕاستى هیچ باڵنده‌یه‌ک نیه‌ هه‌نگ نه‌چه‌وسێنێته‌وه‌ ونه‌یخوات, جا ئه‌گه‌ر باڵنده‌کان بیانزانیایه‌ چ به‌ره‌که‌تێک له‌ سکیایه‌تى ئاوایان پێنه‌ده‌کرد !

ئه‌رکان صالح
پێغه‌مبه‌ر(د.خ)چل ساڵه‌ى ته‌مه‌نى ته‌واو کرد،مژده‌ى به‌یان و پێشڕه‌وانى به‌ختیارى ده‌رکه‌وت،کاتێ ژیانه‌وه‌ هات،ئه‌وه‌ش سوننه‌تى خوایه‌،هه‌رکاتێ تاریکى باڵى ڕه‌شى کێشا و به‌دبه‌ختى دنیاى گرته‌وه‌،خواى گه‌وره‌ به‌ختیارى نوێ ده‌کاته‌وه‌.

دڵپاک عومه‌ر رێشاوی
ئه‌م بابه‌ته‌ ده‌بێ زۆر هه‌ڵوێسته‌ی له‌سه‌ر بکه‌ین: بۆچی درۆ ئه‌وه‌نده‌ ئازاری به‌رامبه‌ر ده‌کات؟ بۆچی درۆ ئه‌وه‌نده‌ خاوه‌نه‌که‌ی ریسوا و ناشیرین و له‌به‌رچاوان ده‌خات؟ بۆچی درۆ بۆته‌ خوی زۆر له‌ مرۆڤه‌کان؟ بۆچی که‌سێ درۆ ئه‌کات که‌ ده‌زانێت به‌رامبه‌ره‌که‌ی ده‌زانێ ئه‌و درۆ ده‌کات؟ ئاخۆ درۆ هیچکات کێشه‌ی چاره‌سه‌ر کردووه‌؟ موسوڵمانان.. یا با بڵێم ئه‌وانه‌ی شوێنکه‌وته‌ی ئه‌م دینه‌ پاکه‌ن، بۆچی هه‌قی درۆکردن ده‌ده‌ن به‌ خۆیان؟ بۆچی درۆ ئه‌که‌ن ئه‌و خه‌ڵکه‌؟ درۆ درۆ بۆچی؟!

نه‌وا محمد
ئا: ادریس انور
خواى  گه‌وره‌  ده‌فه‌رمووێ: [الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ بَعْضُهُم مِّن بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمُنكَڕ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمَعْرُوفِ وَيَقْبِضُونَ أَيْدِيَهُمْ) [التوبة : 67]
واته‌: