ئاماری ماڵپەر
ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه
خوێندنەوەو تەفسیری قورئانی پیرۆز
- بۆ خویندنه‌وه‌ى قورئان و گوێ گرتن له هه‌ر قورئانخوێنێک کلیک لێره بکه
- بۆ گوێ گرتن له قورئان و خوێنه‌وه‌ى وبینینى ته‌فسیره‌که‌ى پێکه‌وه به‌کوردى و زمانه جیهانیه‌کان کلیک لێره بکه
هه‌مه‌جۆر
ئایا گاندی قورئانی ناسیوه!؟
و: راما راستی
ده‌وترێت له‌کۆى ئه‌و په‌ڕاوو کتێبانه‌ى که له‌به‌رده‌ستى گاندی دابوون و خوێندوونیه‌تییه‌وه‌و دیراسه‌ى کردون قورئانی پیرۆزو ئینجیل و ژیان و رێنماییه‌کانى حه‌زره‌تى مه‌سیح و کتێبی پیرۆزی هیندیه‌کان (به‌هاگوادگینا) بون.
هه‌رچه‌نده خۆى هیندی بووه به‌لآم له‌وباروه‌ردا بوه که قورئان
حیجاب له نێوان مۆدیل و فه‌رمانی خواییدا
به‌ده‌ستکاریه‌وه : شنۆ محه‌مه‌د
له‌به‌ر گرنگی ڕۆڵی ئافره‌ت له خێزان و کۆمه‌ڵگادا، وامان به‌چاک زانی که ئه‌م بابه‌ته بخه‌ینه به‌رده‌ست خو‌شکانمان، به‌تایبه‌تی له‌کاتێکدا دوژمنان و ناحه‌زانی ئیسلام به هه‌موو شێوه‌یه‌ک هه‌وڵ ده‌ده‌ن و شالآوی ژه‌هراوی ده‌که‌نه سه‌ر ڕه‌وشت و په‌یوه‌ستبوونمان به فه‌رمایشته‌کانی خوا و پێغه‌مبه‌رمان درودی خوای له‌سه‌ربێت. ده‌یانه‌وێت شیرازه‌ی ژیانمان لێک هه‌ڵوه‌شێنه‌وه و به‌ره‌و هه‌ڵدێر ڕاگوێزمان بکه‌ن. جا خوشکی به‌ڕێزم ، ئایا تۆ به‌خته‌وه‌ریت ده‌وێت؟
ئایا ئارامی و هێمنیت ئاواته؟ ئایا ده‌ته‌وێت دوور بیت له په‌لاماری ئه‌وانه‌ی که دوورن له هه‌موو پێوه‌رێکی ڕه‌وشت و مرۆڤایه‌تی؟
سه‌لاحه‌دینی ئه‌یوبی
سه‌رکرده‌ى مه‌زنى کوردو قاره‌مانی حه‌تین و رزگارکه‌رى قودس ناوى یوسف نه‌جمه‌دین ئه‌یوب-ه نازناو به پادشای رزگارکه‌رو ناسراو به‌سه‌لاحه‌دینی ئه‌یوبی ساڵى (532)کۆچى و (1137) زاینى له‌خێزانێکی کورد و بنه‌ماڵه‌یه‌کی به‌ڕێزو خاوه‌ن پێگه‌ى مه‌زن له‌دایکبووه.
سه‌لاحه‌دین موسڵمانێکى سوننی مه‌زهه‌ب و سۆفی یه‌کى سه‌ر به‌رێبازی قادری و فه‌رمانده‌ى سه‌ربازی و دامه‌زرێنه‌ری ده‌وڵه‌تی ئه‌یوبى یه‌و ئه‌شعه‌رى بووه.
خێزانه‌که‌یان ده‌گه‌ڕێته‌وه بۆسه‌ر هۆزێکی کوردی به‌ناوى (روادى) ئه‌ویش ده‌گه‌ڕێته‌وه سه‌ر (ايوب بن شازي) باوکی که له گوندێکدا ده‌ژیان به‌ناوى (دوين)هو له‌سنورى ئازه‌ربایجان له‌ناوچه‌ى هه‌زه‌بانیه که به گه‌وره‌ترین هۆزی کوردى دێته ئه‌ژمار، هه‌ندێ له‌مێژوونووسان خێزانه‌که‌ى سه‌لاحه‌دین ده‌گه‌ڕێننه‌وه سه‌ر زنجیره‌ى باوانى که به (موزر) کۆتایی پێدێـت و ئه‌ویش سه‌ر به عه‌دنانی باپیره گه‌وره‌ى پێغه‌مبه‌ره (د.خ). هه‌ندێک له مێژوو نووسان بنه‌ماڵه‌که‌یان ده‌گه‌ڕێننه‌وه سه‌ر خه‌ڵکی (دوين)ى ئه‌رمینیا.
ئه‌یانه‌وێ نورى خوا بکوژێننه‌وه
ئه‌ندازیار عوسمان
تاچه‌ند ساڵێک له‌مه‌وبه‌ر زانینى هه‌ڵوێستى ئه‌مریکا به‌رامبه‌ر به ئیسلام و موسڵمانان وردبوونه‌وه‌و گه‌ڕانى ده‌ویست، به‌لآم ئه‌مڕۆ دژایه‌تى ئه‌مریکا و پیلانه‌کانى زۆر ئاشکران وجاروباریش به ناوى له ده‌م ده‌رچوونه‌وه که‌ئه‌سته‌مه له‌ده‌م ده‌رچوون بێت ڕاستى ئه‌درکێنن، هه‌روه‌ک ( بؤش ) له‌دواى یانزه‌ى سێپته‌مبه‌ر وتى: جه‌نگى خاچپه‌رستان سه‌رى هه‌ڵداوه‌ته‌وه..
( كابلان ) ڕۆژنامه‌نووسێکى ئه‌مریکیه‌و له بلآوکراوه‌یه‌کى هه‌فتانه‌ى ئه‌مریکیدا باسێکى بلآوکرده‌وه به‌ناوى ( القلوب والعقول والدولارات)، که‌پاش چوار مانگ گه‌ڕان توانیبوى کۆى بکاته‌وه، باس له‌پرۆژه‌یه‌کى تازه‌ى ئه‌مریکى ده‌کات به‌ناوى (گه‌یشتن بۆ عاله‌مى ئیسلامى ) و هه‌رچه‌ند له‌لایه‌ن لێکۆڵه‌وه‌رانو حکومه‌ته‌وه بڵاونه‌کراوه‌ته‌وه ونه‌ویستراوه بڵاوبێته‌وه، که‌چى ناوبراو توانى بگاته ئه‌و پرۆژه‌یه‌و بلآوى بکاته‌وه، که سیاسه‌تێکى نوآى ئه‌مریکایه‌و به‌رژه‌وه‌ندى خۆى له‌وه‌دا ده‌بینێته‌وه،بۆ جێبه‌جآکردنى ئه‌م پرۆژه‌یه ئه‌م هۆکارانه دانراون:
١- بودجه‌ى تایبه‌ت بۆ جێبه‌جێکردنى که به ملیۆنه‌ها دۆلاره..
٢-پڕۆژه‌که بریتى ده‌بێت له هه‌ڵمه‌تێکى جه‌نگى سیاسى هه‌روه‌ک سه‌رده‌مى جه‌نگى سارد..
٣-چه‌نده‌ها پسپۆڕى بوارى جه‌نگى ده‌روونى کارى بۆده‌که‌ن.
وانە قورئانیەکان / وانەی پێنجەم رەوشتی قورئان خوێن
م.حيدر محمد
١- قورئان خۆێن دەبێت بەتەواوی خۆی بۆ خوا یەکلابکاتەوە و لەبەر خوا و بەدەستھێنانی رەزامەندی ئەو قورئان بخوێنێ .
قال سبحانه: (وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ) {البينة:5}
٢- پاک و خاوێنییەکی تەواو لەناوەوە و دەرەوەی خۆی، واتە دڵی خۆی پاک بکاتەوە لە ھابەشی دانان بۆ خواو ڕق و حەسودی و دڵپیسی، ھەروەھا جەستە و جلو بەرگی خۆی خۆی پاک بکاتەوە لە ھەموو پیسیەک.
٣- ھەڵبژاردنی کات و شوێنێکی گونجا و لەبار، کە دوور بێت لە ھەراو ھۆریاو دەنگەدەنگ و ژاوەژاو، بە تایبەتی لە شوێنی قەڵەبالغ، بەڵکو قورئان خوێن دەبێت ئەو کاتانە ھەڵبژێێ کە سودی دەبێت بۆ باشتر بیستنی قورئان و زیاتر بیرلێ کردنەوەی، وەکو لە نیوەی شەو لە کاتی شەو نوێژ و دوای نوێژی بەیانیان و لە نێوان مەغریب و عیشا و دوای نوێژی عیشا.
( وقران الفجر* ان قرأن الفجر كان مشهودا)
وانه قورئانیه‌کان/ وانه‌ى چواره‌م
م.حیدر محمد
گه‌وره‌ى قورئان له فه‌رمووده شیرنه‌کانى پێغه‌مبه‌ر درودى خواى له‌سه‌ر بێت.
١-نمونەی ھاوەڵی قورئان وەکو نمونەی ئەو کەسەیە کە وشترێکی ھەیە، کەر توند بیگرێت دەمێنێتەوە، ئەگەر بەری بدات دەڕوات، ئەوانەی بەردەوام قورئان دەخوێنن بە شەو و بە رۆژ، قورئان لەلایان دەمێنێ، ئەگەر وازیان ھێنا قورئانیش دەڕوات.
(قَالَ رَسُولَ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم : إِنَّمَا مَثَلُ صَاحِبِ الْقُرْآنِ كَمَثَلِ الْإِبِلِ الْمُعَقَّلَةِ إِنْ عَاهَدَ عَلَيْهَا أَمْسَكَهَا وَإِنْ أَطْلَقَهَا ذَهَبَتْ . وَفِي ڕوَايَةٍ : وَإِذَا قَامَ صَاحِبُ الْقُرْآنِ فَقَرَأَهُ بِاللَّيْلِ وَالنَّهَاڕ ذَكَرَهُ وَإِذَا لَمْ يَقُمْ بِهِ نَسِيَهُ) . (رواه مسلم)
2-پێغەمبەری خوا دەفەرموێ : ھەر کەسێک پیتێک لە قورئان بخوێنێ چاکەیەکی بۆ ھەیە، ھەر چاکەیەک بە دە چاکە بۆی دەنووسرێت، دەفەرموێت، ناڵێم( الم) پیتەکە، بەڵکو ئەلیف پیتەکە لام پیتەکە میم پیتەکە.
ژیانى قورئانخوێنى به‌ناوبانگ محه‌مه‌د صدیق مه‌نشاوى....شه‌هیدى قورئان
قورئانخوێنى به‌ناوبانگى میسر و جیهانى ئیسلامى محه‌مه‌د سدیق مه‌نشاوى له ساڵى (1920)ى زاینى له پارێزگاى (سوهاج) له‌دایکبووه، هه‌ر له ته‌مه‌نى چوار ساڵیدا لاى مامۆستایه‌کى گونده‌که‌یان ده‌ستى کردووه به قورئان خوێندن، تواناى قورئان له‌به‌رکردنى خێرا و باش بووه، له ته‌مه‌نى یانزه ساڵیدا له‌سه‌ر ده‌ستى شێخ محه‌مه‌د نمکى هه‌موو قورئانى له‌به‌رکردووه، له ته‌مه‌نى دوانزه ساڵیدا ده‌ستى کردووه به قورئان خوێندنى شه‌وانه، پاشان چۆته شارى قاهیره بۆ خوێندنى زانسته‌کانى خوێندنه‌وه‌ى قورئان لاى هه‌ردوو شێخ
نامه‌ى باوکێک بۆ کچه‌که‌ى
له فارسییه‌وه به ده‌ستکارییه‌وه:
سومه‌یه سه‌رگه‌تی
کچه‌که‌م سلآو ..
سه‌حه‌ر گیان! له هه‌لومه‌رجێکی وادا ئه‌م نامه‌یه‌ت بۆ ده‌نووسم، که سه‌رتاپاى بوونم پڕه له خۆشه‌ویستی و به‌جۆش کڵپه‌ى دێت بۆت، له‌به‌رئه‌وه‌ى توانیوته به‌سه‌ر هه‌ندێ له کێشه‌کانتدا زاڵ بیت و له گۆڕه‌پانی ژیان و پێچ و په‌نای رووداوه‌کاندا کاردانه‌وه‌ى ئیجابیت هه‌بێت، به‌م کاره منت زۆر خۆشحاڵ کردووه، به ئه‌ندازه‌یه‌ک، که هه‌ست به له‌خۆباییبوون بکه‌م.
قورئان ده‌بێته ده‌بێته هۆى لاچوونى دڵته‌نگى وخه‌م خه‌فه‌ت
وه‌رگێڕانى : انور قادر شێخانى
ئاماده‌کرنى : ادریس انور
قال رسول الله (ص):(اللهم إني عبدك إبن عبدك إبن أمتك ناصيتي بيدك ماضٍ فيَّ حكمك، عدل في قضاؤك، أسألك بكل إسم هو لك سميت به نفسك، أو أنزلته في كتابك، أوعلَّمته أحدا من خلقك،أو استأثرت به في علم الغيب عندك، أن تجعل القران ربيع قلبي، ونور صدري وجلاء حُزني وذهاب همِّي). (رواه احمد وصححه الا لباني)
پێغه‌مبه‌رى خوا (ص) ده‌فه‌رمووێ:
گه‌وره‌یی باندان !
نووسینی /نه‌جات ره‌واندزی
خوای گه‌وره بۆ موسڵمانان شوێنێكی داناوه تاوه‌كو تێدا بێنه‌وه خۆی له‌خۆیدا ئه‌م كۆبوونه‌وه‌یه حیكمه‌تێكی تێدایه وه بانگدانیش حیكمه‌تی خۆی هه‌یه سه‌ره‌تا گه‌ر له‌و شوێنه گه‌ر باندان هه‌بێت ده‌زانرێت كه ئه‌م شوێنه موسڵمانی تێدایه
نوێژى سه‌رپشک (الاستخارة) پرسکردن به خواى گه‌وره بۆ کردن و نه‌کردنى هه‌ر کارێک
وه‌رگێرانى : انور قادر شێخانى
ئاماده‌کردنى : ادریس انور
عَنْ جابِرُ بنُ عبداللهِ (ر.ض) قال: کان رسول اللهِ (ص) یُعَلِّمُنا الإسْتِخارَه‌َ فی الأموڕ کُلِّها کما یُعِّلمُنا السوره مِن القرآن یقولُ :(إذا هَمَََّ أحَدُكُم بالأمڕ فَلْيَرْكَع رَكْعتين مِن غَيْڕ الفَريضةِ، ثم ليَقُلْ :(اللَّهُمِ إنِّي أَسْتَخيرُك بِعِلْمِكَ، وأَسْتقْدِرُك بِقُدرتِك وأسألُك من فَضْلِك العظيم، فإنَّك تَقْدِرُ ولا أقْدِر، وتَعْلَم ولا أَعْلم، وأنْت علَّـام الغُيوب، اللَّهم فإن كُنْت تَعْلم هذا الأمْر"وتُسميه باسْمه" خَيْراً لي في ديني ومَعاشي، وعاقِبَةَ أمڕى فاقْدِرْهُ لي، ويَسِرهُ لي، ثُمَّ باڕك لي فيهِ، اللَّهم وإن كنْتَ تعْلَمه شَرّا لي في ديني ومَعاشي، وعاقِبَةَ أمرى، فاصْڕفْني عنْهُ واصْڕفْهُ عنَّي، واقْدِر لي الخير حَيْثُ كان ثُمَّ رَضِني بِهِ). (رواه البخاري)
جابیرى کوڕى عبدالله (ر.ض) ده‌فه‌رموێ پێغه‌مبه‌رى خوا (ص) فێرى نوێژى ئیستیخاره‌ى ده‌کردین
نیشانه‌ى مونافیقه‌کان :نیشانه‌ى پازده‌م : به‌خراپه باس کردن و زمان لێدان له پیاوى باش و چاک.
نه‌وا محمد
ئاماده‌کردنى : ادریس انور
ئه‌م جۆره سیفه‌ته وه‌ک غه‌یبه‌ت وایه، خواى گه‌وره ده‌فه‌رموێ: [سَلَقُوكُم بِأَلْسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْڕ ][الأحزاب : 19]
واته: گه‌ر شه‌ڕو ترسیان له‌سه‌ر لادرا ئه‌وه ئازارتان ده‌ده‌ن به‌قسه‌و زمانێکى بڕه‌ڕى تیژى وه‌ک ئاسن .
وانه قورئانیه‌کان/ وانه‌ى سێ یه‌م ... خوێندنى قورئان له مانگى ره‌مه‌زان
م.حیدر محمد
ئاشکرایه له‌گه‌ڵ هاتنى مانگى ره‌مه‌زان موسڵمانان هه‌وڵده‌ده‌ن زۆرترین خێر و چاکه به‌ده‌ست بهێنن له رێگاى ئه‌نجامدانى فه‌رزه‌کان و سوننه‌ته‌کانى پێغه‌مبه‌ر درودى خواى له‌سه‌ر بێت، به‌تایبه‌تى خوێندنى قورئانى پیرۆز، به‌ڵام هه‌ر له‌سه‌ره‌تاکانى هاتنى ئیسلام تاوه‌کو ئێستا پرسیاره‌ک خۆى دێنێته پێش ئه‌ویش ئه‌وه‌یه، کامیان خێرتره، زۆر خوێندنى قورئان به‌بێ تێ گه‌یشتن و بیرلێکردنه‌وه‌ى یاخود که‌م خوێندنى به‌ڵام به ته‌ده‌بور و بیرلێکردنه‌وه له ئایه‌ته‌کان و تێگه‌یشتن و جێ به‌جێ کردنى ئایه‌ته‌کان.
پێشه‌وا ئیبن قه‌ییم له په‌رتوکه‌که‌ى به‌ناوى (زاد المعاد) ده‌ڵێ: زانایان بۆ وه‌ڵام دانه‌وه‌ى ئه‌م پرسیاره دوو بۆچونیان هه‌یه:
وانه قورئانیه‌کان/ وانه‌ى دووه‌م .... ناوه‌کانى قورئان
م.حیدر محمد
ناوه‌کانى قورئان به پێى ئه‌وه‌ى له‌ناو قورئاندا هاتووه گه‌لێک زۆرن، هه‌یانه زۆر بڵاون و سه‌ره‌کین، هه‌شیانه وه‌کو سیفه‌ت و ئاوه‌ڵناوێک بۆ قورئان باسکراوه، به پێى توانا له خواره باس له ناوه‌کانى قورئان ده‌که‌ین.
١- (القرأن) : له دیارترین و سه‌ره‌کیترین و بڵاوترین ناوه‌کانه، خواى گه‌وره تایبه‌تى کردووه بۆ ئه‌و په‌رتوکه‌ى بۆ پێغه‌مبه‌ر(محمد)ى ناردووه، پێشتر ئه‌و ناوه بۆ هیچ په‌رتوکێکى تر دانه‌نراوه، زاناکان ده‌لێن ماناى قورئان له زۆر خوێندنه‌وه هاتووه، واتا ئه‌و کتابه‌ى زۆر ده‌خوێندرێته‌وه، له موفره‌داتى راغبى ئه‌سفه‌هانى له باره‌ى قورئان ده‌ڵێت ( تسمية هذا الكتاب من بين كتب الله لكونه جامعا لثمرة كتبه، بل لجمعه ثمرة جميع العلوم).
وانه قورئانیه‌کان/ وانه‌ى یه‌که‌م پێناسه‌ى قورئان
م.حيدر محمد
قورئان وته‌ى خواى که‌وره‌یه، واتا دروستکراو نیه، له رێگاى جوبریله‌وه که فریشته‌یه‌کى خواى گه‌وره‌یه دابه‌زیوه بۆ سه‌ر پێغه‌مبه‌ر(محمد) درودى خواى له‌سه‌ر بێت، له ماوه‌ى ٢٣ ساڵ به شێوه‌ى پچرپچر، دوا په‌یامى ئاسمانه بۆ مرۆڤه‌کان ره‌وان کراوه و هیچ په‌یامێکى تر دواى ئه‌و نیه، بۆ ئه‌وه‌ى له تاریکى و نه‌فامیه‌وه ده‌ریانبهێنێ بۆ رۆناکى و زانست و زانیارى،" (كِتَابٌ أَنْزَلْنَاهُ إِلَيْكَ لِتُخْڕجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّوڕ )"،خوێندنه‌وه‌ى قورئان عیباده‌ته و
- « first
- ‹ previous
- …
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- …
- بەرەوپێش ›
- دوواهەمین »