ئاماری ماڵپەر





بابه‌ت بنیره‌

ساتێك یادى خوا بكه‌

ته‌فسیربه‌کوردی به‌ده‌نگ

ته‌فسیری ئاسان دابه‌زێنه‌

ته‌رازوت زۆر قورس بکه‌


گه‌وره‌یی خوا له‌ ئاسمان

پاداشتی زۆر وه‌ربگره‌

قورئان بخوێنه‌

ماڵپه‌رى هه‌یڤ

 

قه‌ڵاى موسڵمان

١١٤ سوره‌ت

مه‌وسوعه‌ی حه‌دیس

‌بۆفێرکردنى منداڵان

گه‌ڕان له‌ نێو قورئان

به‌رنامه‌ی ده‌نگی قورئان

 

كتێبێك له‌سه‌ر میرات

ته‌قوا له‌ قورئان

کتێبى ڕامان له‌ قورئان

ته‌فسیر به‌(3)زمان

پێناسه‌ى (30) ناو

به‌رنامه‌ى ئه‌مر به‌چاکه‌

لەرینەوەكانی دەنكۆڵە خۆڵییەكان..له‌قورئاندا

نووسينى/سه‌روه‌ر حسن //نووسينگه‌ى ته‌فسير///لەساڵی (1828ز)دا زانایەكی بەریتانی "Brown" ئاشكرایكرد كە ئاوی باران لەكاتی دابەزینیدا دەبێتەهۆی لەرینەوەی خاك، واتە لەراندنەوەی دەنكۆڵە خۆڵییەكانی خاك كە دەنكۆڵەی زۆر وردن،

شەرم و حەیا

شەرم بریتییە لەوەی موسڵمان لە ژیاندا رێگایەکی مامناوەندی باش بگرێتە بەرو، عەیبو شوورەیی بزانێت.
 
موسڵمانان:

دیمەنی یەكــەم:- موسا بانگەوازی خودا دەگەیەنێت‌و، فیرعەون پیلانی لـێ‌ دەگێڕێت...چيرۆكه‌قورئانيه‌كان

نووسينى /د.صلاح عبدالفتاح الخالدى/نووسينگه‌ى ته‌فسير///ئێستاش لەم دیمەنەی چیرۆكەكەدا شیكاریان دەكەین..بێگومان بەسەرهاتی پیـاوە باوەڕدارەكەی خێڵی فیرعەون چیرۆكێكی سەربەخۆی تاكە پیاوێك نییە، بەڵكو ئەڵقەیەكە لە ئەڵقەكانی چیرۆكی خودی موسا

كشتوكاڵ بەڵگەیەكی ماددییە لەسەر زیندووبوونەوە..له‌قورئاندا

نووسينى /سه‌روه‌ر حسن /نووسينگه‌ى ته‌فسير//خوای گەورە دەفەرموێت:{يَتَوَارَى مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ أَيُمْسِكُهُ عَلَى هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ (59)} [النحل] واتە: هەر خوا بارانی لە ئاسمانەوە باراندووە و زەوی پێ‌ زیندوو

باسی ئەوانەی كە باسی دەستنوێژ گرتنیان نەكردووە ئیللا لەدوای نەمانی دەستنوێژە نەبێت..فيقه

له‌ سونه‌نى فه‌رموده‌كانى ابوداوودى ئه‌سسه‌جه‌ستانى ///عَنْ عِكْڕمَةَ قَالَ: أَنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ بِنْتَ جَحْشٍ اسْتُحِيضَتْ, فَأَمَرَهَا النَّبِىُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَنْ تَنْتَظِرَ أَيَّامَ أَقْرَائِهَا, ثُمَّ تَغْتَسِلُ وَتُصَلِّى, فَإِنْ رَأَتْ شَيْئًا مِنْ ذَلِكَ, تَوَضَّأَتْ وَصَلَّتْ.

( عه‌مماری كوڕی یاسر ) پیاوێكی به‌هه‌شتی ...! ( به‌شى پێنجه‌م )

نوسینگه‌ى ته‌فسیر .. نوسینى : خالد محمد خالد ..وه‌رگێڕانى : سهام به‌رزنجى/ رۆژگار گوزه‌شت و ساڵان تێپه‌ڕین..پێغه‌مبه‌ری خوا (صلى الله علیه وسلم) وه‌فاتی كرد و

سه‌رپێچیه‌کان له‌کاتى ده‌ست به‌ئاو گه‌یاندندا .. ( ٢ ) زیکرى خوا نه‌کردن له‌کاتى چوونه‌ سه‌رئاو و هاتنه‌ده‌ره‌وه‌دا:

وه‌رگێڕانى : ناصح ئیبراهیم سازانى / ئه‌مه‌ش یه‌کێکى تره‌ له‌و سه‌رپێچیانه‌ى که‌ زۆر له‌ موسڵمانان تێى که‌وتوون - مه‌گه‌ر که‌سێک خوا ره‌حمى پێ بکات - له‌ هۆکانى ئازاردانیه‌تى له‌لایه‌ن شه‌یتانه‌وه‌, چونکه‌

دیمه‌نه‌کانى قورئان .. ( ٥٩ ) وشه‌کانى قورئان وێنه‌یه‌ک ده‌خه‌نه‌ به‌رچاو که‌ته‌واو ئه‌وه‌ى ده‌یه‌وێت ته‌عبیرى لێده‌کات وه‌ک :

أ- {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انفِرُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الأَرْضِ أَرَضِيتُم بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الآخِرَةِ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الآخِرَةِ إِلاَّ قَلِيلٌ }التوبة‌٣٨

هۆى دابه‌زینى ئایه‌تى ( ٦٥ ) سوڕه‌تى (الانفال) : { إِن يَكُن مِّنكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ .. }

نوسینى : بورهان موحه‌مه‌د ئه‌مین / ئاماده‌کردنى : چێنه‌ر / ئایه‌ته‌كه‌ : (إسحاق) ی كوڕی (ڕاهویه) له‌ (مسند)ه‌ كه‌یدا له‌ (إبن عباس) ه‌وه‌ ده‌گێڕێته‌وه‌ ، ده‌ڵێت : كاتێك په‌روه‌ردگار

خۆشەویستی و دەستبەسەرداگرتن ..له‌قورئانه‌وه‌

نووسينى /سه‌روه‌ر حسن //نووسينگه‌ى ته‌فسير///زۆر كەس وەها گومان دەبەن و لەو بڕوایەدان كە دەستگرتن بەسەر ئەوانی تردا بە توندوتیژی و هێز دەبێت، ئەم جۆرە تەنها دەستبەسەرداگرتن و كۆنترۆڵكردنی ڕواڵەتی دەستەبەر دەكات.

دیمەنەكـانی چیـرۆكەكــە ى فيرعه‌ون..چيرۆكه‌ قورئانيه‌كان

نووسينى /د.صلاح عبدالفتاح الخالدى/نووسينگه‌ى ته‌فسير///كاتێك بە وردیی سەرنج لەو ئایەتانەی كە چیرۆكەكەی كابرای ئیمانداری نێو هۆزەكەی فیرعەون دەگێڕنەوە، دەدەین، دەبینین ئەم چیرۆكە (بەسەر چوار دیمەن‌و كۆتایییەكدا) دابەش دەكەن، وەك:-

باسی ئەوانەی كە دەڵێن: لەدوای پاك بوونەوە لە بێ نوێژی یەك جار خۆی بشوات..فيقه‌

له‌سونه‌نى فه‌رمووده‌كانى ابوداوودى ئه‌سسه‌جه‌ستانى //نووسينگه‌ى ته‌فسير///عَنْ عَدِیِّ بْنِ پَابِتٍ, عَنْ أَبِیهِ, عَنْ جَدِّهِ, عَنْ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَڵیْهِ ۆسَلَّمَ فِی الْمُسْتَحَاچَەِ: (تَدَعُ الصَّڵاەَ أَیَّامَ أَقْرَائِهَا, پُمَّ تَغْتَسِلُ ۆتُصَلِّی, ۆالْوُچُو‌وُ عِنْدَ كُلِّ صَڵاەٍ).  قَاڵ أَبُو دَاوُدَ:

المعید- ناوه‌ جوانه‌کانى خواى گه‌وره 58

مامۆستا مه‌لا صابر صالح.....ئاماده‌کردنى : ساوین که‌ریم......ناوێکه‌ له‌ ناوه‌کانى خواى سه‌ره‌تا دانه‌رى گشت شتى,بنچینه‌ى ئه‌م ناوه‌-عود-ه‌یه‌ واتا گه‌رانه‌وه‌..المعید- واته‌ ئه‌م خوایه‌ هه‌رچى دروست کراوانى هه‌یه‌ دواى ئه‌وه‌ى جۆره‌ها ئاڵوگۆڕیان به‌سه‌ر دا