ماڵپەری قورئانی پیرۆز

نوسینى/م.عه‌لى باپیر
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
١-    هه‌ندێ که‌س قسه‌یه‌کى هه‌ڵه‌ ده‌که‌ن. ده‌ڵێن قوڕئان پێویستى به‌ سوننه‌ته‌, نه‌ک سوننه‌ت پێویستى به‌ قوڕئان بێ! ده‌ڵێین: له‌ ڕاستى دا ناگونجێ وابێ, چونکه‌ ئه‌گه‌ر فه‌رمایشتى خوا پێویستى به‌ غه‌یرى خۆى بێ ڕوونى بکاته‌وه‌, ماناى وایه‌ خۆى ڕوون (مبين)نیه‌ له‌ حاڵێک دا که‌ له‌ چه‌ندان ئایه‌ت دا خوا کتێبى خۆى به‌ (مبين) وه‌سف کردووه‌ وه‌ک له‌ بڕگه‌ى ده‌یه‌م دا باسى ده‌که‌ین, ئینجا یه‌کێ بۆى هه‌یه‌ بڵێ ئه‌دى بۆچى خوا ده‌فه‌رموێ: (وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ)النحل, واته‌: ئێمه‌ (ذكر)مان بۆتۆ ناردۆته‌وه‌ خوار, تاکو ئه‌وه‌ى بۆیان نێردراوه‌ته‌ خوار بۆیان ڕوون بکه‌یه‌وه‌ وه‌ بۆ ئه‌وه‌ى خۆشیان بیربکه‌نه‌وه‌؟! ده‌ڵێین ڕوون کردنه‌وه‌ى پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم بۆ قورئان ئه‌وه‌ نه‌بووه‌ که‌ قوڕئان ته‌فسیر بکات و ئه‌گه‌ر وابووایه‌ ته‌فسیرى ده‌کرد, کوا ته‌فسیرى سوره‌تى (البقرة)له‌لایه‌ن پێغه‌مبه‌رى خواوه‌ ؟! کوا ته‌فسیرى (اية الكرسى)؟

نوسینى/م.مه‌لا محمدى شه‌ڵماشى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
له‌ده‌رسه‌کانى پێشودا گوتمان که‌ حه‌زره‌تى ئیبراهیم له‌ میسڕ گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ فه‌ڵه‌ستین و به‌قسه‌ى سارا خاتون هاجه‌ره‌ خاتونى ماره‌ کرد و کوڕێکى جوانى بوو ناویان نا ئیسماعیل له‌پاشان سارا خاتوون زۆر ناڕه‌حه‌ت بوو داواى له‌حه‌زره‌تى ئیبراهیم کرد که‌ هاجه‌ره‌ خاتوون به‌خۆى و به‌ کۆرپه‌که‌یه‌وه‌ له‌ فه‌له‌ستین دوور بخاته‌وه‌ حه‌زره‌تى ئیبراهیمیش به‌ وه‌حى له‌لایه‌ن خواوه‌ به‌قسه‌ى سارا خاتوون هاجه‌ره‌ خاتوون و ئیسماعیلى کوڕى برد بۆ وڵاتى حیجاز و له‌و جێگایه‌ که‌ ئێستا ماڵى به‌یت و (كعبة الله)یه‌ به‌ جێ هێشتن و بۆ خۆى گه‌ڕایه‌وه‌ بۆ فه‌ڵه‌ستین جا با له‌ مه‌جلسى ئه‌وڕۆشماندا به‌ ئه‌ده‌ب دانیشین و گوێ ڕاگرین بۆ باسى به‌ سه‌رهاتى حه‌زره‌تى ئیسماعیل و دڵ په‌ند و ئامۆژگارى لێ وه‌رگرین. ڕاوى ده‌ڵێ که‌ حه‌زره‌تى ئیبراهیم گه‌ڕایه‌وه‌ به‌ره‌و فه‌ڵه‌ستین هاجه‌ره‌ خاتوون وه‌دواى که‌وت و زۆرى بانگ کرد به‌ڵام حه‌زره‌تى ئیبراهیم جوابى نه‌دایه‌وه‌ تا هاجه‌ره‌ خاتوون گوتى:

ئه‌ندازیارعوسمان
بۆ تێگه‌یشتنى چاکتر له‌قورئان, ده‌بێت به‌وردى سه‌یرى ئه‌و ئایه‌تانه‌ بکه‌ین که‌دووباره‌بوونه‌ته‌وه‌ تابزانین جیاوازى هه‌یه‌ له‌ نێوانیاندا, یان نا, ئیتر ئه‌و جیاوازى یه‌ با وشه‌یه‌ک بێت یان پیتێک بێت… هه‌روه‌هاهه‌وڵبده‌ین له‌مه‌به‌ستى دوباره‌بوونه‌وه‌ که‌ تێبگه‌ین چه‌ند بتوانین…
 نموونه‌ى یه‌که‌م/ خواى په‌روه‌ردگار ده‌فه‌رموێت:
أ-یُڕیدُونَ لِیُگْفِئُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُوڕهِ وَڵوْ کَڕهَ الْکَافِرُونَ،هُوَ الَّژِی أَرْسَڵ رَسُوڵهُ بِالْهُدَى وَدِینِ الْحَقِّ لِیُڤْهِرَهُ عَڵى الدِّینِ کُلِّهِ وَڵوْ کَڕهَ الْمُشْڕکُونَ) (الصف:9) واته‌/ئه‌وانه‌ ده‌یانه‌وێت: هۆکارى تایبه‌تیان ده‌ست بکه‌وێت, تا بتوانن نوورى خوا به‌فوو, به‌قاڵه‌ى ده‌م بکوژێننه‌وه‌ ! خوا نوورى خۆى, ئاینى خۆى ته‌واو ده‌کات وده‌یچه‌سپێنێت هه‌رچه‌نده‌ کافرو بێبڕواکان پێى سه‌غڵه‌ت بن وپێیان ناخۆش بێت … لێره‌دا به‌دواى هۆکاردا ده‌گه‌ڕێت تاوه‌کو بیکوژێننه‌وه‌, خواش ده‌فه‌رموێ نوورى خۆم ته‌واو ده‌که‌م.

وه‌رگێڕانى: جعفر عمر

ئاماده‌کردنى / نه‌جات رواندزى 

نوسینى/د.عائض القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
فه‌رموده‌ى (176) بوخارى ده‌فه‌رموێت: هه‌رکه‌سێ خودا چاوى لێ وه‌رگرێته‌وه‌ و دان به‌ خۆدا بگرێت, ته‌نها به‌هه‌شت پاداشتى ئه‌وه‌ ده‌داته‌وه‌. فه‌رموده‌ى تر له‌ (بوخارى و مسلم) دا هاتووه‌ هه‌ردو چاونه‌مان پاداشتى به‌هه‌شته‌, چونکه‌ (178) (من ابتليت بحبيبتيه فصبر بهما الجنة) حه‌دیسى قودسى هاتوه‌: کاتێ کوڕى که‌سێک ده‌مرێت, خودا ده‌فه‌رموێت, کوڕه‌که‌ى مرد؟! ده‌ڵێن به‌ڵێ, خودا ده‌فه‌رموێت ئه‌ى هه‌ڵوێستى چۆن بوو؟ ئه‌ڵێن سوپاسبژێرى تۆى کرد! ده‌فه‌رموێت: ماڵێکى بۆ دابنێ له‌به‌هه‌شت ناوى لێ نێ (مالى سوثاسكار) تورموزى گێڕاویه‌تیه‌وه‌. له‌ئه‌سه‌ردا هاتووه‌, خه‌ڵکانێک خۆزگه‌یان ده‌خواست که‌ به‌ مقاشى ئاسن گۆشتیان لێ بکرابایه‌وه‌ له‌ دونیا, کاتێ ده‌بینین پاداشتى خۆڕاگران له‌ به‌هه‌شتدا چه‌نده‌ گه‌وره‌یه‌!

نوسینى/صلاح عبدالفتاح
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
سوره‌ته‌که‌ باس له‌ موعجیزه‌یه‌کى گه‌وره‌ ده‌کات له‌سه‌ره‌تاوه‌, که‌ له‌به‌رچاوى کافره‌کان ڕوویدا, که‌چى بڕوایان پێ نه‌کردوه‌ به‌ جادوویان دانا (اقْتَرَبَتِ السَّاعَةُ وَانْشَقَّ الْقَمَرُ)القمر/١ (وَإِنْ يَرَوْا آَيَةً يُعْڕضُوا وَيَقُولُوا سِحْرٌ مُسْتَمِرٌّ)القمر/٢ قیامه‌ت نزیک بووه‌ته‌وه‌ مانگ دوو که‌رت بوو, هه‌ر نیشانه‌یه‌ک ببینین بڕواناکه‌ن و ده‌ڵێن: ئه‌مه‌ جادووه‌و هه‌ر هه‌یه‌. (أَكُفَّارُكُمْ خَيْرٌ مِنْ أُولَئِكُمْ أَمْ لَكُمْ بَرَاءَةٌ فِي الزُّبُڕ (43) أَمْ ێقُولُونَ نَحْنُ جَمِیعٌ مُنْتَصِرٌ (44) سَیُهْزَمُ الْجَمْعُ وَیُوَلُّونَ الدُّبُرَ (45) بَلِ السَّاعَه‌ُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَه‌ُ أَدْهَى وَأَمَرُّ)القمر/٤٣-٤٦ ئاخۆ خوانه‌ناسانى ئێوه‌ له‌وه‌کانى تر چاترن, یان له‌ناو کتێبه‌کاندا پاکانه‌یان بۆ هاتووه‌؟

سه‌رکه‌وتن ده‌بێته‌ به‌ختى ئه‌وکه‌سانه‌ى ئازاو چاو نه‌ترسن بۆ ئه‌وه‌ى شتێک بکه‌ن و به‌ده‌ست بێنن، به‌ڵام

که‌م جار وایه‌ سه‌رکه‌وتن ببێته‌ نه‌سیبى ترسنۆکه‌کان بۆ ئه‌وه‌ىشتێک به‌ده‌ست بێنن  ، جواهر لال نه‌هرۆ ، یه‌که‌م سه‌رۆک وه‌زیرانى هیندى دواى ئازاد کردنى هیندستان

نوسینى : حسن حمه‌ کریم
ئاماده‌کردنى : ئیدریس ئه‌نوه‌ر
(عن عامر بن ربيعة عن النبي(ص) قال الله تعالى:قال الله تعالى:الرحم شجنة مــني فمن وصلها وصلته ومن قطعها قطعته )( رواه الطبراني )
واتا:

نوسینى/د.عائض القرنى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
خواى گه‌وره‌ به‌نده‌کانى دروست کردوون بۆ ئه‌وه‌ى یادى خودا بکه‌ن, ڕسقو ڕۆزیان ده‌دات بۆ ئه‌وه‌ى سوپاسى بکه‌ن, زۆربه‌ى خه‌ڵکى بێجگه‌ له‌خودا که‌سێکى تر ده‌په‌رستن, زۆربه‌ى خه‌ڵکیش سوپاسى غه‌یرى خودا ده‌که‌ن, چونکه‌ سروشتى نه‌سه‌لماندن و پێ نه‌زانین وشکى و خه‌راپه‌ زاڵن به‌سه‌ر ده‌رونه‌کاندا, که‌واته‌ به‌لاته‌وه‌ سه‌یر نه‌بێت ئه‌گه‌ر یه‌کێکت له‌و که‌سانه‌ دى خراپه‌ى به‌رامبه‌ر چاکه‌ى تۆ کرد چاکه‌کانت بسوتێنن چاکه‌کانت له‌بیر بکه‌ن, به‌ڵکو له‌وانه‌یه‌ دوژمنایه‌تیشت له‌گه‌ڵ بکه‌ن, ده‌تخه‌نه‌ به‌ر مه‌نجه‌نیقى ڕق و کینه‌ى ناخى خۆیان له‌به‌ر هیچ شتێک نا, ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ نه‌بێت چاکه‌ت به‌رامبه‌ریان هه‌یه‌ (وما نقموا الا ان اغناهم ورسوله من فصله) واته‌: ئه‌وان تۆڵه‌تان لێ ناسێننه‌وه‌ ته‌نها له‌به‌ر ئه‌وه‌ نه‌بێت که‌ خواى گه‌وره‌ له‌ که‌ره‌مى خۆى پێى به‌خشیوون.

باوکى سه‌روه‌ر

١-هه‌ست نه‌کردن و نه‌بوونی هۆشیاری ته‌واو ده‌رباره‌ی گرنگی خوێندنه‌وه‌ .  *چاره‌سه‌ر : بیرکردنه‌وه‌ له‌ گرنگی خوێندنه‌وه‌ .

٢-ئارام نه‌گرتن له‌سه‌ر خوێندنه‌وه‌ زوو بێزاربوون .
* چاره‌سه‌ر  :
راسته‌  هه‌موو ئه‌رکێکی تازه‌ له‌سه‌ر نه‌فسی مرۆڤ سه‌ره‌تا قورسه‌,به‌ڵام به‌ که‌مێک ئارام گرتن هه‌ست کردن به‌قورسایی نامینێت ,به‌ڵکو دوای ماوه‌یه‌ک پێچه‌وانه‌ ده‌بێته‌وه‌ وه‌ده‌گۆڕدرێت بۆ هه‌ست کردن به‌خۆشی و تام و چێژ وه‌رگرتن له‌ خوێندنه‌وه‌  .

٣-ته‌مه‌ڵی و کۆشش نه‌کردن .
 *چاره‌سه‌ر :
ده‌بێت ئه‌و راستیه‌ بزانین که‌ به‌ته‌مه‌ڵی کردن ئاواته‌کان نایه‌نه‌ دی به‌ڵکو کۆششیان پێویسته‌ .وه‌ته‌مه‌ڵی کردن په‌شیمان بوونه‌وه‌ی به‌دواوه‌یه‌ .

٤-نه‌گه‌یشتن به‌ سه‌رچاوه‌ی به‌هێز و باوه‌ڕپێ کراو .
 *چاره‌سه‌ر :
 هه‌وڵدان بۆ سوود وه‌رگرتن له‌ ئه‌زموونی که‌سانی خوێنه‌ری لێهاتوو .

ئه‌ندازیار عوسمان
 قورئان له‌به‌ر گه‌لێ هۆى په‌روه‌رده‌یى وجوانى داڕشتن به‌پێ ى پێویست کورتکردنه‌وه‌ ده‌کات, که‌ئه‌مه‌ش زۆر جۆرى هه‌یه‌ وه‌ک:
١-    لابردنى(اسم المضاف) وه‌ک( حُڕّمَتْ عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنْزِيڕ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْڕ اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى النُّصُبِ )(المائدة:3)  لێره‌دا ووشه‌ى (أكل) لابراوه‌( حرمت عليكم أكل الميتة والدم…..هتد)
٢-    لابردنى(مضاف اليه): (الم ،غلبت الروم ، فِي ادنى الارض وهم من بعد غلبهم سيغلبون في  بِضْعِ سِنِينَ لِلَّهِ الْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَمِنْ بَعْدُ وَيَوْمَئِذٍ يَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ  بنصر الله ينصر من يشاء وهو العزيز الرحيم) الروم ٥  / لێره‌دا ئه‌گه‌ر کورت نه‌کرایه‌ته‌وه‌ ئاوا ده‌بوو( لله الأمر من قبل الغلب ومن بعد الغلب)…واته‌: ئه‌لیف لام میم , ڕۆمه‌کان تێکشکێنران( بةدةستى فارسةكان), له‌نزیکتین ونزمترین وڵاتیانداو, له‌ئاینده‌دا نۆره‌یان دێته‌وه‌و دواى شکانیان ڕۆمه‌کان سه‌رکه‌ونه‌وه‌ , له‌چه‌ندساڵێکدا, هه‌موو کارو فرمانێک ته‌نها به‌ده‌ست خوایه‌, ( لةثيَش سةركةوتن ولةدواىسةركةوتن ) جا ئه‌و ڕۆژه‌ ئیماندارانیش خۆشحاڵ وشادمان ده‌بن به‌سه‌رکه‌وتنى خوا , (كةبةخشى بةئيماندار و ڕؤمةكان), هه‌رکه‌سێک یان هه‌رده‌سته‌یه‌ک ئه‌و زاته‌ بیه‌وێت سه‌رى ده‌خات, هه‌ر ئه‌و خوایه‌ش خاوه‌نى ده‌سه‌ڵاتى بێسنووره‌و زۆریش میهره‌بانه‌…

وه‌رگێرانى/فریاد بارزانى
ئاماده‌کردنى/سانا حمدامین
هه‌ناسه‌ هه‌ڵکێشانى قووڵ یارمه‌تیت ده‌دات له‌هه‌موو بارودۆخێکدا, ئارامى و ئاسووده‌ییت زێتر که‌یت. به‌شێوه‌یه‌کى کرده‌کى چۆنیه‌تى هه‌ناسه‌ هه‌ڵکێشانمان له‌سه‌ر چۆنیه‌تى ئه‌ندێشه‌ و بیرکردنه‌وه‌و هه‌ست و کارکردنمان کاریگه‌ر ده‌بێ. زۆربه‌ى ئێمه‌ له‌هه‌ر خوله‌کێکدا ١٢تا١٨ جار هه‌ناسه‌ وه‌رده‌گرین ئه‌گه‌ر تۆ بۆت بکرێ ئه‌و ڕێژه‌یه‌ بۆ ٨جار یان که‌متر دابه‌زێنى, ئه‌م کاره‌ به‌شێوه‌یه‌کى ئوتوماتیکى هه‌ستى رێز له‌خۆگرتن و زاڵبوون به‌سه‌ر خۆتدا به‌رز ده‌کاته‌وه‌
هه‌ناسه‌ هه‌ڵمژینى قووڵ
١-    قیت له‌سه‌ر لێوارى کورسییه‌ک دابنیشه‌ و بنى پێیه‌کانت ته‌خت بکه‌ له‌گه‌ڵ عه‌رد دا, ده‌سته‌کانت له‌سه‌ر به‌شى خوارووى زگت, به‌شێوه‌یه‌ک دابنێ هه‌ر ده‌ستێکت له‌لایه‌کى زگت بێ و پشتى ده‌سته‌کانت بکه‌ونه‌ سه‌ر رانه‌کانت.