ماڵپەری قورئانی پیرۆز

له‌قورئانى پیرۆزدا باسى په‌یمانى شه‌یتان ده‌کات که‌ هه‌رگیز نایه‌ته‌دى و ته‌نها خه‌ڵه‌تاندنه‌و هیچى تر ، قورئان ده‌فه‌رموێت :
١-[يَعِدُهُمْ ويُمَنّيهِمْ ومايَعِدُهُمْ الشيطانُ إلاّ غُرُوراً](النساء: 120) واته‌:شه‌یتان به‌ڵێنیان ده‌داتێ و ئاوات و ئاره‌زوو ده‌ڕازێنێته‌وه‌ بۆیان ، دیاره‌ که‌ شه‌یتانیش هیچ به‌ڵێنێکیان پێنادات جگه‌ له‌ فریودان وخه‌ڵه‌تاندن نه‌بێت ..

ئاماده‌کردنى: کتێبخانه‌ى محوى
پێم باشه‌ پێش ئه‌وه‌ی باس له‌ مه‌خره‌جی زمان بکه‌ین باسێک له‌ ددانه‌کان و به‌شه‌کانی زمان بکه‌ین، ئه‌و که‌سانه‌ی که‌ (32) ددانییان هه‌یه‌ به‌م شێوه‌یه‌:
١-اربع پنایا (بڕندةكان) چوار ددانن له‌ پێشه‌وه‌ی ده‌م و دوو له‌سه‌روو دوو له‌ خواروو کارییان پچڕاندن (قطع)ی خۆراکه‌.
٢-اربع رباعیّات (ئةقل ددانةكان) ئه‌مه‌ش چوار ددانن دوو له‌سه‌روو دوو له‌ خواروو ده‌که‌ونه‌ ئه‌م لا و ئه‌و لای (الثنايا) کارییان پچڕاندنی خۆراکه‌ یارمه‌تی (ثنايا) ده‌ده‌ن.

حاته‌مى ئه‌صه‌م بۆ مه‌به‌ستى فێربوونى زانیارى (33) ساڵ له‌لاى (شقيقي    ) خه‌ریکى خوێندن و به‌ده‌ستهێنانى زانیارى بوو. رۆژێ (شقيق) له‌ (حاتةم) ئه‌پرسێ: چه‌ند ساڵه‌ لاى من خه‌ریکى خوێندن و زانستى؟
حاته‌م: (33) ساڵه‌ ئه‌وه‌تام له‌ خزمه‌تتدا.
شقیق: له‌ماوه‌ى ئه‌م (33) ساڵه‌دا چى له‌ منه‌وه‌ فێربوویت؟
حاته‌م: (8) هۆشیارى فێربووم.
شقیق: (إنا لله وإنا إليه راجعون).! ئه‌م هه‌موو ته‌مه‌نه‌م له‌ تۆدا بۆ تۆ خه‌رج کرد تۆش ته‌نها (8) هۆشیاریت وه‌رگرتووه‌؟
حاته‌م: مامۆستاى به‌ڕێزم درۆت له‌گه‌ڵ ناکه‌م، ته‌نها (8) به‌هره‌تان لێوه‌ فێربووم.
شقیق: ئه‌و (8) به‌هره‌یه‌ چیه‌ پێم بڵێ؟
حاته‌م: بیرم له‌ خه‌ڵک کرده‌وه‌ هه‌ریه‌ک دۆستێکى هه‌یه‌و هۆگرییه‌تى و له‌گه‌ڵیدایه‌، تا ده‌گاته‌ گۆڕه‌که‌ى، له‌وێ دا لێى جیاده‌بێته‌وه‌و له‌گه‌ڵیدا ناڕوات، منیش کرده‌وه‌ى چاکم کرده‌ دۆستى خۆم، که‌ له‌گۆڕه‌که‌شدا له‌گه‌ڵمدایه‌و لێم جیا نابێته‌وه‌.
شقیق: به‌هره‌ى دووه‌مت چیه‌؟
حاته‌م: تێبینیم له‌م ئایه‌ته‌ کرد که‌ ده‌فه‌رموێ: [وَأَمَّا مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنْ الْهَوَى(40)فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِيَ الْمَأْوَى(41)] زانیم فه‌رمووده‌ى خوا راسته‌و هیچ گومانى تێدا نیه‌، بۆیه‌ تێکۆشام هه‌رچى هه‌واو ئاره‌زووى ناڕه‌وا هه‌یه‌ له‌ گیانى خۆمم ده‌رکرد تا له‌سه‌ر گوێڕایه‌ڵى و به‌جێهێنانى فه‌رمانى خوا ئارامگرو سه‌قامگیربووم.

م. عوسمان رشيد

ئاشکرایه‌ که‌مه‌ى به‌شێک بووه‌ له‌ژیانى عه‌ره‌ب و ئالووده‌ى بووبوون وچه‌نده‌ها ناویان لێنابوو, له‌هۆنراوه‌کانیشیاندا پیایا هه‌ڵیان ئه‌دا.. بۆیه‌ قورئان له‌سه‌ر خۆو پاش چه‌سپاندنى ئیمان وبڕوا له‌دڵ وده‌روونیاندا , به‌چه‌ند قوَناغێک داواى لێکردن که‌ده‌ستى لێهه‌ڵگرن وئه‌وانیش به‌یه‌کجارى ده‌ست به‌ردارى بوون , ئه‌و ئایه‌تانه‌ش که‌ له‌و باره‌یه‌وه‌ هاتن:
أ- له‌مه‌ککه‌ ئه‌م ئایه‌ته‌ هاته‌ خوارێ که‌وه‌سفى حه‌زره‌ت(ص)ده‌کات که‌هه‌رچى پاک وباش بێت حه‌ڵاڵى ده‌کات وئه‌وه‌ش که‌ پیس وخراپه‌ یاساغى ده‌کات(الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوباً عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْأِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَڕ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ ) (لأعراف:157)

نوسینى: د.عمر سلیمان
وه‌رگێرانى: ژیوانى گه‌لآڵى
ئاماده‌کردنى: سانا حمدامین
هانیئى ئازادکراوى عوسمانى کوڕى عفان ده‌گێڕێته‌وه‌,ده‌ڵێ: ئه‌گه‌ر عوسمان ره‌زاى خواى ڵێ بێ له‌سه‌ر گۆڕێ راوه‌ستابا ده‌گریا تا ڕدێنى ته‌ڕ ده‌بوو, پێیان گوت: باسى به‌هه‌شت و دۆزه‌خ ده‌که‌ى ناگرى, به‌لآم که‌یادى گۆڕ ده‌که‌ى ده‌گرى؟ گوتى: من له‌ پێغه‌مبه‌ر صلى الله علیه‌ وسلم بیست فه‌رموى:

نوسینى: د.عائیض القرنى
وه‌رگێرانى: م.ابوبکر توفیق
ئاماده‌کردنى: سانا حمدامین
خودا ده‌فه‌رموێت,( أَلَا بِذِكْڕ‌ اللَّـهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ ﴿٢٨﴾ الرعد: 28 واتة: ئايا بةيادى خودا دلَةكان جيَطير و دلَنيا نابن؟ لةوةلآمدا بةلَىَ جيَطير دةبن.
دةفةرمويَت(فَاذْكُرُ‌ونِي أَذْكُرْ‌كُمْ)البقره‌/١٥ واته‌:( یادم کةن یادتان ده‌که‌م).
ده‌فه‌رموێت: (وَالذَّاكِڕ‌ينَ اللَّـهَ كَثِيرً‌ا وَالذَّاكِرَ‌اتِ) الاخزاب/٣٥ واته‌: (ئه‌و که‌سانه‌ى زۆر یادى خودا ده‌که‌ن له‌ پیاوان و ژنان).

له‌ مزگه‌وتى حاجى مراد له‌ شارى هه‌ولێر به‌ ئاماده‌بوونى وه‌زیرى ئاوقاف و کاروبارى ئایینى و چه‌ندین زانایانى ئاینى و که‌سایه‌تى ئایینى شارى هه‌ولێرو قورئان په‌روه‌ران و قورئان دۆستان و که‌سایه‌تى ترو هاوڵاتیانى شارى هه‌ولێر له‌ ئاهه‌گێکى موباره‌ک که‌ چه‌ندین ووته‌ پێشکه‌شکرا ئیجازه‌ى (قراءات العشرمن طيبة النشر) (العشر الكبرى) له‌ سه‌رده‌ستى شێخ عباللطیف بن خلیل خضر الصوفی

نوسینى: د.عائض القرنى
وه‌رگێرانى: حمید مصطفى,سامان مصطفى
ئاماده‌کردنى: سانا حمدامین
پێغه‌مبه‌رت محمد صلى الله علیه‌ وسلم به‌ عائیشه‌ خوا لێ ڕازى بێ ده‌ڵێ: ((وان كنت المت بذنب فاستغفري الله وتوبى اليه , فان العبد اذا اعترف بذنبه تاب للة عليه..)),واته‌: ((ئه‌گه‌ر تۆ ئازارت چه‌شت و په‌شیمان بویته‌وه‌ له‌ گوناه داواى لێخۆشبون له‌ په‌روه‌ردگاربکه‌ و ته‌وبه‌ بکه‌, گه‌ربه‌نده‌یه‌ک دانى نا به‌ گوناهى خۆیدا خوداش لێى خۆش ده‌بێ,...)),

نوسینى: د. عمر سلیمان
وه‌رگێرانى: ژیوانى گه‌لآڵى
ئاماده‌کردنى: سانا حمدامین
هه‌روه‌کو ژیان یه‌کێکه‌ له‌ نیشانه‌کانى خودا, مردنیش هه‌روا ئایه‌تێکى دیکه‌یه‌ و پێچه‌وانه‌ى ژینه‌ و, له‌میش که‌متر سه‌ر سوڕهێنه‌ر نیه‌, (کَیْفَ تَکْفُرُ‌ونَ بِاللَّـهِ وَکُنتُمْ أَمْوَاتا فَأَحْێاکُمْ ۖ پُمَّ یُمِیتُکُمْ پُمَّ یُحْیِیکُمْ پُمَّ إِڵیْهِ تُرْ‌جَعُون ٢٨﴾البقره‌. چۆن کوفر به‌خوا ده‌که‌ن, که‌چى ئێوه‌ له‌ شێکى بێ گیان بون و خوا گیانى به‌ به‌ردا کردن, پاشانیش  ده‌تانمرێنێ و جارێکى دى زیندوتان ده‌کاته‌وه‌ ئه‌وسا بۆ لاى خوا ده‌گه‌ڕێنه‌وه‌.

نوسینى: د. عائض القرنى
وه‌رگێرانى: حمید مصطفى,سامان مصطفى
ئاماده‌کردنى: سانا حمدامین
چاکه‌کردن و خێر ده‌رگایه‌کى گه‌وره‌یه‌ له‌ ده‌رگاکانى سنگ فراوانى و ئاسوده‌یى, کردنى چاکه‌ خواى مه‌زن ده‌یکاته‌ هۆى سینه‌ فراوانى بۆ خاوه‌نه‌که‌ى له‌ دونیادا, و پرشنگ دارو به‌رچاوڕوونى ده‌کات, و خۆشگوزه‌رانى ده‌کات, چاکه‌و خێر بکه‌ که‌ر که‌میش بىِ, ئه‌و خێره‌ به‌که‌م مه‌زانه‌ که‌ ده‌یکه‌یت,

نوسینى: د. عائض القرنى
وه‌رگێرانى: م. ابوبکر توفیق
ئاماده‌کردنى: سانا حمدامین
خواى گه‌وره‌ هه‌ر شتێکت لێ وه‌رگرێته‌وه‌, هه‌ر خۆى جێگه‌یت بۆ پڕده‌کاته‌وه‌ به‌ باشتر, به‌مه‌رجێک دان به‌ خۆتا بگرى, هیواى پاداشتى خودات هه‌بێ (من أخذت حبيبتية فصبر عوضتة بهما الجنة)
واته‌: (هه‌رکه‌سێک هه‌ردوو چاوى لێوه‌رگرمه‌وه‌ و دان به‌ خۆیدا بگرێت ته‌نها پاداشتى به‌هه‌شته‌).
((من سلبتة صفية من أهل الدنيا ثم أحتسبت عوضتة بالجنة))

خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رموێت
(الذَّاكِڕينَ اللَّهَ كَثِيراً وَالذَّاكِرَاتِ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْراً عَظِيماً )الأحزاب٣٥
یادى خوا له‌ ئیسلام دا پله‌و پایه‌یه‌کى هه‌ره‌ به‌رزو باڵاى هه‌یه‌، چونکه‌ قورئانى پیرۆز قسه‌ له‌ جێى گوتارى خوایه‌و هه‌موو پیت و وشه‌و رسته‌کانى به‌ ته‌رازووى زانیارى کاربه‌جێى خواى گه‌وره‌ کێشراون وه‌ک خواى گه‌وره‌ ده‌فه‌رمووێت:[ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ](العنكبوت:145) واته‌ یادى خوا له‌ هه‌موو شت گه‌وره‌تره‌ به‌ نرختره‌ خواش خۆى زانایه‌و به‌ هه‌موو ئه‌و کارو کرده‌وانه‌ى که‌ ئه‌نجامى ده‌ده‌ن،

ئه‌ندازیار عوسمان
    قورئانى پیرۆز له‌چه‌نده‌ها ئایه‌تدا باسی زوڵم و سته‌م ده‌کات و ده‌فه‌رموێت:
١. (إن الشرك لظلمٌ عظيم) لقمان/١٣. واته‌: به‌ڕاستى هاوبه‌ش بڕیاردان بۆ خوا سته‌مێکى گه‌وره‌یه‌ .   
٢. (تلكَ حدودُ الله ومن يَتَعَد حدود اللهِ فَأولئِكَ هُمُ الظالمون) البقره‌/٢٢٩ .واته‌: ئه‌وانه‌ سنووره‌کانى خوان , سنوورشکێنى مه‌که‌ن , هه‌رکه‌س ده‌ست درێژى بکات و سنوور بشکێنێ , ئه‌وانه‌ سته‌مکارن .
٣. (أم تَقُولونَ إن إبراهيمَ واسماعيلَ وإسحاقَ ويعقوبَ والأسباطَ كانوا هوداً أو نصارى ، قُل أأنْتُم أعلَمُ أمِ الله ، وَمَنْ أظلَمُ مِمنْ كَتَمَ شهادةً عِنْدَهُ مِنَ الله ، وَما اللهَ بِغافلٍ عما تَعلَمون) }البقره‌/١٤٠{ . واته‌:چۆن ده‌ڵێن که‌ : ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یه‌عقوب و کوڕه‌کانى , جووله‌که‌ یان گاوربوون ؟ پێیان بڵێ: باشه‌ ئایا ئێوه‌ ده‌زانن یان خوا ؟ جاکێ له‌وه‌ سته‌مکارتره‌ که‌ شایه‌تىیه‌کى خوایی له‌لابێت و شاردبێتیه‌وه‌ , بێگومان خوا بێئاگا نیه‌ له‌و کارو کرده‌وانه‌ى که‌ ئه‌نجامى ده‌ده‌ن .

ئاماده‌کردنى : کتێبخانه‌ى محوى
شوێنی ده‌رچوونی پیته‌کان (17) ( ) . شوێنن، ئه‌م حه‌ڤده‌ شوێنه‌ش دابه‌ش ده‌بن بۆ سه‌ر پێنج شوێنی سه‌ره‌کی که‌ ئه‌مانه‌ن:
١-الجوف بۆشایی ناو ده‌م و قورگ.
٢-الحلق  گه‌روو.
٣-اللسان زمان.
٤-الشفتان  دوو لێوه‌کان.
٥-الخیشوم کۆتایی کونه‌ که‌پوو سه‌ر قورگ.

ئا: ژیان هورمزیار

خوداى مه‌زن ئاره‌زووى له‌ مرۆڤ دروست کردووه‌و عه‌قڵیشى پێ به‌خشیوه‌ بۆئه‌وه‌ى ریشمه‌ى ئه‌و هه‌واو هه‌وه‌سه‌ بگرێت و جڵه‌وگیرى بکات. ابو الحسن الماوردی ره‌حه‌مه‌تى خواى لێبێت فه‌رمووى :هه‌واو ئاره‌زوو ڕێگره‌ له‌ خێرو چاکه‌، وه‌ دژ به‌ عه‌قڵ و ژیرییه‌، وه‌ ته‌نها ره‌وشته‌ ناپه‌سند و ئابڕووبه‌ره‌کانى لێوه‌ ده‌وه‌شێته‌وه‌، به‌راستى هه‌واو ئاره‌زوو ڕێگه‌ى گومڕایی و سه‌رلێ شێواوه‌کانه‌ وه‌ک فه‌رموویه‌تى: (ولاتتبع الهوي فيضلك عن سبيل الله) واته‌: هه‌رگیزشوێنى ئاره‌زوو مه‌که‌وه‌ تا نه‌بێته‌ هۆى گومڕاکردن و لادانت له‌ ڕێبازى خوا.
هاوه‌ڵى به‌ڕێز ابن مسعود ره‌زاى خواى له‌سه‌ربێت فه‌رموویه‌تى: (انتم في زمان يقود الحق الهوى، وسيأتي زمان يقود الهوى الحق) واته‌: ئێوه‌ له‌ زه‌مانه‌یه‌کدان حه‌ق پێشه‌وایه‌تى و سه‌رکردایه‌تى هه‌واو ئاره‌زوو ده‌کات و، رۆژێک دێ که‌ هه‌واو ئاره‌زوو ده‌بێته‌ پێشه‌نگ و سه‌رکردایه‌تى حه‌ق ده‌کات.